Noot van de redactie
Het onderstaande artikel is deel 3 uit een 5-delige artikelenreeks van HiFi.nl auteur Jan Luijsterburg over het Filmfestival van Rotterdam 2003. Voor de andere delen kunt u op de onderstaande links klikken.
Verslag 1 Arm van Jezus en Trilogie
Verslag 2 Choses secrètes en Journey of the Grey Men
Verslag 3 Deux, Het Stenen Vlot, Ten, Le Fils, Le chignon d`Olga, Music for Weddings and Funerals en The Good Girl
Verslag 4 With Love, Lilja, The Principles of Lust, Woman of Water, Oasis en Russian Ark
Verslag 5 The Death of Klinghoffer, Beneath Clouds, Pleasant Days + slotbeschouwing

Keuzen maken

Kiezen uit het gigantische aanbod is altijd weer een heikele zaak. Eerste beperking is wat er draait op de tijden dat ik er ben (ik ben er soms ook even niet). Technisch is het mogelijk zes films op een dag te zien. Dan zit je van 9.30 tot middernacht in het donker. Ervaring heeft me geleerd dat mijn fysieke grens ergens bij vier ligt, al zie ik mijn planning voor donderdag toch weer richting vijf gaan. In al die tijdblokken is er steeds keus uit zo`n twintig gelijktijdige voorstellingen. De kunst is een balans te vinden tussen op zeker spelen (maar die films zijn vaak later in het filmhuis ook nog wel te zien) en avontuur, met kans op zeperds. Het levert me een wild gevarieerd programma op, met pieken en dalen. Van de films bovenaan in de publiekswaardering heb ik er geen een gezien. Dat drukt de pret niet. Dinsdag en woensdag zagen er als volgt uit.

Deux

De Daily Tiger, het gratis festivalkrantje, heeft dagelijks een top 5. Vandaag de meest onbegrijpelijke films van het festival. Deux van Werner Schroeter staat op 2. Uitleg: "Een associatief drama draait om een tweeling. Denken we. Een film om na afloop nog rustig een paar uur over door te associëren." Prachtige, theatrale scènes met de hoofdrollen voor de altijd fantastische Isabelle Hupert (recent in La pianiste en 8 femmes). Het `verhaal` moet je afleiden uit kleine details: moeder in Portugal, tweeling bij geboorte afgestaan, ontmoet elkaar uiteindelijk. Publiek loopt massaal weg, maar ik vond het toch wel erg intrigerend. Volgens mij moet je dergelijke films meer ondergaan dan helemaal proberen te begrijpen. Mooi dat zulke eigenzinnige producten gemaakt kunnen worden (film is duur). En vertoond in Rotterdam. Ergens anders zul je deze film niet meer zien.

Het stenen vlot

Voor het internationale publiek worden onder de noemer Dutch Perspective altijd de Nederlandse films van het afgelopen jaar getoond, met Engelse ondertitels. Het stenen vlot (The Stone Raft) van George Sluizer had ik destijds gemist, dus wilde ik deze Spaans gesproken film wel even inhalen. Had ik beter niet kunnen doen, want dit vergezochte en dik opgelegde sprookje waarin het Iberische schiereiland volledig afbreekt en de Atlantische Oceaan doorkabbelt kon me nergens boeien. Gelukkig had ik op de dinsdag nog twee schitterende films ter compensatie.

Ten

In de muziek hebben we het verschijnsel Lo-fi: met zo beperkt mogelijke middelen opnemen, om de pure emotie van het moment te vangen. Geluidskwaliteit speelt geen rol. (Een aardig onderwerp om op deze hifi site nog eens nader uit te spitten: hoe doet lo-fi het op een hifi installatie?) In de schilderkunst wordt ook niet altijd binnen de lijntjes gekleurd, en in de filmwereld is er ook duidelijk een stroming die het motto `less is more` in het vaandel voert. De grote, veelbekroonde Iraanse cineast Abbas Kiarostami heeft de technische beperking in zijn nieuwe film tot het uiterste doorgevoerd: twee kleine videocamera`s vastgeschroefd op het dashboard van een auto, één op de bestuurster, één op de passagier gericht. Geen muziek, geen afleiding. De film bevat tien gesprekken, al rijdend door de stad, met haar zoontje, een vriendin, een prostitué. Die gesprekken lijken totaal niet geacteerd. Met name de gesprekken met het buitengewoon intelligente zoontje zijn ongekend echt en heftig. De vrouw is gescheiden, het zoontje is afwisselend bij vader en moeder, al is hij liever bij oma. De bijzondere vorm levert een prachtig portret op van een moderne vrouw in Teheran, wiens leven onder het hoofddoekje in weinig afwijkt van dat van veel westerse vrouwen. Slecht geluid en onscherp beeld doen er niet toe bij zo`n film.

Le fils

En dat geldt ook voor de eveneens muziekloze derde film van de ook al zo vaak bekroonde Waalse broers Jean-Pierre en Luc Dardenne. Le fils is gemaakt rond acteur Olivier Gourmet (prijs voor beste acteur in Cannes), die ook in het speelfilmdebuut La promesse schitterde. De cameravoering is gelijk aan die in vorige film van de broers, Rosetta. Door continu de hele film uit de hand zeer dicht op de huid van de onrustige hoofdrolspeler te filmen ontstaat een ongekend beklemmend effect. Omdat er nogal veel gerend worden krijgen kijkers nog wel eens last van zeeziekte bij het kijken naar het grote doek. Le fils is een prachtige psychologische studie over een leraar houtbewerking die een bijzondere interesse krijgt voor een nieuwe leerling. Veel trauma`s en geheimen. Een must voor iedereen voor wie een film geen `pretje` hoeft te zijn. Want `prettig` zijn de arbeidersportretten van de Dardennes nooit. Intens des te meer.

Le chignon d`Olga

Nog een Tiger-kandidaat. In het door debutant Jérôme Bonnell geportretteerde gezin is de moeder net gestorven als het verhaal begint. Vader en drie kinderen proberen het leven gewoon door te laten gaan, met al het puberleed dat daarbij hoort. Het levert een aangename, lichte film op, waarin het verdriet continu voelbaar is.

Music for Weddings and Funerals

Een Noorse film die er werkelijk schitterend uitziet, over een schrijfster die kind en man verloren heeft. De ex is binnenhuisarchitect, het huis ziet er prachtig uit. Dit levert mooie plaatjes, maar te leven valt er niet. Het zoontje ondervond dat letterlijk: een trap zonder leuning is fraai maar niet praktisch. De kelder is verhuurd aan een Servische orkestleider, gespeeld door muzikant Goran Bregovic, die nogal verdwaald lijkt in deze omgeving. Aan dramatische verwikkelingen verder geen gebrek, maar het geheel komt erg gekunsteld en geforceerd over. Hifi levert niet altijd mooie muziek op, zullen we maar zeggen. Het tegengestelde van Ten en Le fils, zou je kunnen zeggen.

The Good Girl

Aan het slot van dit verslag mijn eerste Amerikaanse film uit dit festival. Een onafhankelijke productie van Miguel Arteta, met sterren als Jennifer Aniston (uit Friends) en Jake Gyllenhaal (Donnie Darko). Justine is dertig, kinderloos, getrouwd met een lamstraal en werkt in een duffe winkel. Een nieuwe jonge collega geeft afleiding. Hij voelt zich schrijver, en ze zien wel een droomleven voor zich. Justine wil het echter steeds iedereen naar de zin maken, en dat geeft in dit komische verhaal een ongelofelijke hoeveelheid ellende. Zo`n lekker ongecompliceerd filmpje met leuke plot is een heerlijke afwisseling in een zwaar programma. Ten onrechte wordt deze lichtheid vaak voor oppervlakkigheid aangezien.

Klik op de volgende link voor het volgende deel (4/5): With Love, Lilja, The Principles of Lust, Woman of Water, Oasis en Russian Ark