Vanuit zijn moderne studio in Soest zorgt Mereijn van der Heijden (27) ervoor dat slechtzienden of blinden net zoveel plezier aan een film(pje) kunnen beleven als de bioscoopbezoeker die wel kan zien. Het sleutelwoord daarbij: audiodescriptie (AD).
Omdat we vorige week onze recensie van Pixar-film Cars 2 nog eens naar boven haalden, en deze in diverse bioscopen in Nederland dankzij audiodescriptie ook voor blinden te bezoeken is, willen we dit interview ook graag nog eens naar voren halen. Mereijn van der Heijden legt uit hoe het werkt.
Met de techniek van audiodescriptie wordt een extra geluidsspoor aan een film, internetfilmpje of tv-programma toegevoegd. Daarop is een voice-over te horen die scènes in een film beschrijft die een blinde of slechtziende zelf niet kan zien. Hoe dat in de praktijk werkt, laat Mereijn horen aan de hand van een van zijn laatste klussen, de Blu-Ray versie van de film Tirza.
Hoofdrolspeler Gijs Scholten van Aschat zit op het toilet. Spreken doet hij niet in deze scene. De voice-over van Thom Hoffman beschrijft de situatie waarin Van Aschat een brief opent en een kindertekening van de kast trekt. Beelden die goed te volgen zijn voor iemand die kan zien. Niet voor een blinde of slechtziende.
Toen Mereijn met de techniek in aanraking kwam, was er wel scepsis. Niet alleen bij mensen die wel kunnen zien, maar ook van visueel gehandicapten zelf. Het beeld en de sfeer die daarmee in een film gemaakt kan worden, is immers een van de belangrijkste elementen die bij de beleving van film hoort. Toch merkt hij dat er binnen de blinden- en slechziendenwereld steeds meer mensen enthousiast worden. "Ik ken een blind persoon die er in het begin niks van wilde weten. Hij beleefde echter een van de eerste producties in Nederland met audiodescriptie: de film Blind. Daarna was hij helemaal om. Toen ik hem sprak werd hij er heel emotioneel van. Hij stond met tranen in zijn ogen en had enorm van de film genoten.”
Sociale aspect
Er zijn bijna geen studio’s in Nederland die audiodescriptie produceren. Mereijn heeft met zijn bedrijf SoundFocus eigenlijk het monopolie. Niet dat hij daar veel mee bezig is. Het gaat hem er vooral om dat het hele proces goed gebeurt. "Ik heb veel voorbeelden gezien van hoe het niet moet. Dat vind ik jammer. Voor mij is het geen sluitpost bij een productie, maar een wezenlijk onderdeel. Het plezier dat die kunnen zien aan een film beleven, wil ik ook overbrengen aan blinden en slechtzienden. Zodat ook zijn samen met hun vrienden en bekenden naar de bioscoop kunnen.” Dat laatste is belangrijk voor Mereijn. "In België is een belangenvereniging die speciale bioscoopavonden organiseert voor blinden en slechtzienden met films met amateuristische audiodescriptie. Dat wil de doelgroep niet. Die willen in de bioscoop gewoon tussen mensen zitten die wel kunnen zien. Het sociale aspect van een avondje uit is belangrijk voor ze.”
Professionele stemacteurs
Tijdens zijn opleiding als sound designer aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht kwam Mereijn in aanraking met Audiodescriptie. Om precies te zijn toen hij in 2007 stage liep in Brussel. "De techniek boeide mij, ik ben er tijdens mijn stage volop mee bezig geweest. Na mijn stage wilde ik er meer van weten en kwam ik terecht in Engeland. Een land waar ze er al veel verder mee zijn dan hier. Dat komt omdat de BBC veel televisieprogramma’s van audiodescriptie voorziet. De manier waarop ze dat doen, passen ze ook bij films toe. Dat is niet de manier die ik voor ogen heb. Vaak is het de beschrijver/scriptschrijver die in een hoekje van de studio de voice-over inspreekt. Ik vind dat audiodescriptie meer moet aansluiten bij de geluidskwaliteit van een soundtrack van een film. Dus werken met een professionele stemacteur, goede opnames en een goede mix.
