De meeste mensen gaan kleiner wonen na hun pensioen. Lia en Frank Hendriksen deden het net andersom. Ze lieten een riante woning in de Randstad achter en bouwden hun vakantiebungalow aan de kust om tot een droomhuis van formaat. Ze genieten er van de vrijheid en de natuur, maar ook van de vele gemakken die de domotica-installatie hen biedt.

De woning van het echtpaar Hendriksen ligt verscholen tussen weelderig groen in de Zeeuwse duinen. De achtertuin loopt over in een beschermd natuurgebied. Het uitzicht is adembenemend weids en rustgevend. Regelmatig staan er nieuwsgierige herten in de tuin, vogels en de zee zorgen voor een natuurlijke achtergrondmuziek. Hier bracht de familie Hendriksen jarenlang hun weekends en vakanties door. Toen het pensioen naderde, gingen Lia en Frank nadenken over een permanente verhuizing naar dit paradijs aan zee. Maar dan moest er wel een boel veranderen. Want ze wilden niet terug in ruimte en comfort ten opzichte van hun bestaande woning. Het mocht juist van beide wel een beetje meer, zodat hun kinderen en vrienden altijd kunnen blijven slapen.Ê

Uitzicht naar alle kanten
Dus kwam er een drastisch verbouwingsplan op tafel. Het pittoreske rechthoekige vakantiehuisje van witte baksteen werd in anderhalf jaar tijd een T-vormige villa in neutraal grijs waarin heel veel glas werd verwerkt. Van alle kanten is het uitzicht op de unieke omgeving gegarandeerd door glazen puien en enorme ramen. Zo mag het zwembad in een overdekte uitbouw zijn gesitueerd; door het vele glas rondom en de hoge dakconstructie wanen de bewoners zich er bijna in de openlucht. Maar dan in een ruimte waar een on-Hollands tropische temperatuur heerst. In de woonkamer herinnert alleen de oude gashaard nog aan het oude vakantiehuisje. Die heeft nu een paar meter verder gezelschap gekregen van een nieuwe inbouw houthaard. Deze verwarmt de ruimte rond de uitnodigende ronde eettafel van massief hout, die gezien zijn omvang vaak en veel plaats zal bieden aan grote gezelschappen. Daar tegenover is de open keuken, een paradijsje voor de liefhebber. Blikvangers zijn de drie ovens - stomen, hetelucht en magnetron - op rij in het luxe keukenblok van Siematic. Maar ook de aparte drankenruimte waarvan de vitrines kleurig zijn verlicht door led-strips.Ê

Geen overbodige luxe
Wie vanuit de entree linksaf slaat, loopt langs twee slaapkamers naar een indrukwekkende hal met glazen zijwand en doorkijk tot het dak. Een brede, open trap leidt naar de ruime bovenverdieping. Hier bevinden zich aan de ene kant drie slaapkamers, een speelruimte voor de kleinkinderen en een opbergzolder. Aan de andere kant vindt men een grote hobby- en werkkamer die uitkijkt op het zwembad en de duinen. Hier borduurt en breit Lia elektrisch en staat het kantoor van Frank. Niets is opzichtig in de luxe woning. Het is geen pronkstuk, maar een erg gastvrij huis waar gezelligheid en comfort centraal staan.ÊDat was ook precies de opzet van Frank en Lia. Ze wilden niet pronken met overbodige luxe, maar zichzelf ook in niets tekort doen. Dat de installatietechniek in grote mate kon bijdragen aan het leefklimaat en het gevoel van comfort, waren ze zich van tevoren niet bewust. ÒWe wilden wel slimme lichtschakelaars, maar wat de techniek verder nog aan mogelijkheden bood, was ons in het beginstadium een raadselÓ, zegt Frank. De installateur koos er al snel voor om er een KNX-specialist, een echte systeem integrator, bij te halen. In een omvangrijke woning als deze is woningautomatisering met centrale bediening zeker geen overbodige luxe. Met het oog op toekomstige uitbreidingen of veranderende leefomstandigheden lag het gebruik van de open standaard KNX voor de hand. Dit communicatieprotocol is voor het echtpaar de garantie dat zij altijd vrij zullen zijn in aanpassingen of aanvullingen, ongeacht het merk of het type installatietechniek.Ê

Op basis van vertrouwen
Voor Frank draaide het bouwproces vooral om goede relaties en vertrouwen in zijn leveranciers. Zo kwam hij bij de keuze voor een aannemer, installateur en KNX system integrator helemaal in Friesland terecht. ÒIk moet het gevoel hebben dat iemand weet waar hij het over heeft, maar ook dat hij met me meedenkt vanuit mijn belang. Ik ben zeker niet zuinig als het gaat om de realisatie van ons droomhuis, maar ik wilde niet zomaar een open portemonnee ophouden. Ik werk graag op regiebasis, maar dan wel met mensen waarbij ik voel dat zij mijn vertrouwen verdienen. Door een toevalligheid vonden we de juiste personen aan de andere kant van het land. In goed vertrouwen zijn we gaandeweg tot een omvangrijk totaalplaatje gekomen. Nu zitten we in een oase van comfort en gemak, Žn we hebben er een goede vriend aan over gehoudenÓ, zo wijzen de bewoners naar de systeem integrator. Daarbij hebben zij het over Hedser Heinsius van Heinsius Electrotechniek uit het Friese Gorredijk. Hij integreerde alle installaties binnen het inmiddels zeer uitgebreide KNX-systeem.

Eindeloos gemak
De bewoners hoeven bijna nergens naar om te kijken. Praktisch alle techniek in de woning wordt zeer gebruiksvriendelijk geregeld, gecontroleerd en/of bestuurd door de geavanceerde KNX-installatie. De elektrotechnische installatie, de verwarmings- en klimaatinstallatie en de vele apparatuur zorgen voor eindeloos gemak en optimaal comfort waarvan de bewoners van tevoren niet hadden durven dromen. ÒAls we Õs avonds naar huis komen rijden, kunnen we met de iPhone op afstand het hek naar de oprijlaan openen en alvast wat lichten in huis aanzetten. Lia heeft er een hekel aan om in een donker huis te komen en ik heb iets tegen abrupte lichtschakelingen. Het licht gaat in onze woning dus geleidelijk aan zodat de ogen daar langzaam aan kunnen wennen. Zodra we binnen zijn, hoeven we alleen onze pantoffels nog aan te trekken. Binnen gaat alles verder vanzelfÓ, zegt Frank. Met hun iPhones en iPads, maar ook op vier Bush-Jaeger touchscreens in huis, kunnen de bewoners werkelijk alles bedienen. De verlichting binnen en buiten, de vloerverwarming en de radiatoren, maar ook de ventilatie en de Velux-ramen. Vanuit een helder en eenvoudig menu - gebaseerd op de visualisatie van Xxter - kunnen zij de installaties in het hele huis centraal bedienen. Ook daar zorgde Heinsius Electrotechniek voor.

Touchscreen en telraam
Zo kunnen de bewoners ook de afdekking van het zwembad elektrisch wegrollen voor ze een duik nemen. Voor de veiligheid van de kleinkinderen hebben de bewoners voor automatische sloten naar de toegang tot het zwembad gezorgd; van binnenuit kun je wel altijd naar buiten. Ook in de zwemruimte is een touchscreen aanwezig. Stel je voor dat iemand aanbelt wanneer je net je baantjes trekt. Dan is het wel zo makkelijk om op het scherm te kunnen zien wie er voor de deur staat en bij herkenning even een woordje te wisselen totdat je zo ver bent om de deur te openen. Ook kan men de jetstreams van het zwembad met het touchscreen of de iPhone in werking zetten, evenals de geluidsinstallatie en de verlichting in deze ruimte. Wanneer Lia baantjes trekt in het zwembad, houdt ze het aantal bij met een ouderwets telraam van gekleurde kralen. Maar dat is dan ook het enige dat conventioneel gebeurt in deze ruimte. In de ÔmachinekamerÕ, die aan het zwembad grenst, regelt de installatie zowel de klimaatbeheersing van de ruimte als het zwemwater. Het kostte Hedser Heinsius wat extra inspanningen, maar ook deze speciale zwembadtechniek is in vergaande mate aan het KNX-installatie gekoppeld en dus te bedienen en bewaken via de centrale visualisatie.

Opentherm en KNX voor cv-installatie
In de hele woning controleren warmtesensoren in de vloer de behoefte aan bijverwarming, voor elke ruimte apart. Daarvoor moest het verwarmingssysteem in elke ruimte afzonderlijk een regelaar krijgen. Iets wat voor de gemiddelde verwarmingsinstallateur onwennig en ongebruikelijk is, maar wat essentieel is om het comfort in elke ruimte echt naar je hand te kunnen zetten. Om de verwarmingsinstallatie via KNX te laten communiceren, paste Hedser Heinsius een Opentherm gateway van Theben toe. Deze maakt het mogelijk dat de cv-ketel communiceert met de sensoren en de thermostaat waardoor de verwarming permanent automatisch wordt aangepast. De gateway maakt het ook mogelijk om de cv-ketel modulerend aan te sturen. Zo hoeft de ketel bij warmtevraag niet altijd op volle kracht te draaien, maar wordt de toevoer geleidelijk geregeld, afhankelijk van de behoefte. Hiermee kunnen de bewoners ook energie besparen.

Verwarmd terras
Op het terras dat aan de eetkamer grenst, is het zelfs op frisse dagen behaaglijk. De infrarood straalkachels in de luifel boven het terras zorgen ervoor dat de bewoners veel vaker buiten kunnen zitten dan het weer eigenlijk toelaat. Ook de terrasverwarming is uiteraard via KNX te bedienen via de diverse bedieningsapparaten die het echtpaar tot zijn beschikking heeft. Het plan voor vloerverwarming op het terras - om sneeuw snel weg te laten smelten - werd overboord gegooid toen de installateur voorrekende dat de grote hoeveelheid extra elektrische energie niet opwoog tegen het effect ervan.Ê
Herten voor de beveiligingscameraIn de slaapkamers geven de prachtig vormgegeven, slimme wandschakelaars van Busch-Jaeger de mogelijkheid om alle verlichting in de woning in ŽŽn keer aan of uit te schakelen, maar ook om alleen de installaties in die betreffende kamer te bedienen. Een extra schakelaar doet alleen de verlichting naar het toilet oplichten. De keuze om deze niet automatisch op een bewegingssensor te zetten, heeft te maken met de hond van de familie. Deze slaapt namelijk graag in de buurt van zijn baasjes en zijn nachtelijke bewegingen zouden voor ongewenste lichtschakelingen zorgen. Ook in de centrale entree van de woning bevindt zich een alles-aan/uit-schakelaar voor de verlichting, maar ook voor de bediening van het toegangshek en voor het in- of uitschakelen van het alarm. Naast de voordeur hangt tevens de centrale video-intercom waarmee de bewoners in beeld en geluid met bezoekers voor de poort kunnen communiceren. Ook kan men op de centrale KNX-touch-screens, via de iPhones en iPads beelden van de beveiligingscameraÕs weergeven. Tot op heden heeft die camerabeveiliging gelukkig alleen nog maar prachtige, haarscherpe beelden van de herten in de tuin opgeleverd.Ê

Veilig en comfortabel droomhuis
Wat begon met een vage wens voor slimme lichtschakelaars, eindigde in een compleet geautomatiseerde woning. Stap voor stap maakten de bewoners en de system integrator steeds nieuwe keuzes voor aanvullende functies en gemak, zonder daarbij een pragmatische kijk op het geheel uit het oog te verliezen. Zo is een waar droomhuis ontstaan waar de bewoners zich veilig en comfortabel voelen en waar alles zorgeloos op rolletjes loopt. Lia: ÒAlleen de gordijnen hoef ik nog niet op afstand te bedienen. Dat vind ik nou net nog een stapje te ver gaan. Zolang we het nog kunnen, doen we die gewoon handmatig open en dicht. Tegelijk is het mooie van deze installatie dat we die functie wel op elk moment nog kunnen toevoegen.ÓÊ
Om privacy-redenen zijn de namen van de bewoners veranderd.

Uitvoerend system integratorÊ