“Bouwen is vertrouwen”, zegt Arie Bosman als we aan de keukentafel van zijn prachtige woonboerderij zitten. “Als ik eenmaal weet wat ik wil, dan is het belangrijk om partners te zoeken waarbij ik een goed gevoel krijg. En zo is dat ook met de techniek. De keuze voor KNX was voor mij zo logisch. Het is de enige standaard die mij het gevoel gaf dat ik onafhankelijk ben en in de toekomst ook blijf. De keuzevrijheid is optimaal. Dat gaf gewoon de doorslag.”
De geschiedenis van de Vrouwe Venne Hoeve, een prachtige boerenhoeve aan de rand van het Vennemeer, tussen Leiderdorp en Oud Ade, gaat ver terug. Toch is het huidige gebouw nog geen vijf jaar oud. “In 2007 zijn we met een complete herbouw van de oorspronkelijke boerderij begonnen. De oude boerderij is tot de grond toe afgebroken, om hem vervolgens volledig volgens de architectuur van de originele boerderij weer op te bouwen. De buitenkant heeft daarbij de karakteristieke stijl behouden zoals de boerderij er honderd jaar geleden ook uit zag. Alleen de binnenkant en de gebruikte materialen voldoen aan de eisen van de 21ste eeuw”, vertelt Arie Bosman, die samen met zijn vrouw de Vrouwe Venne Hoeve bewoont en ook de daar gevestigde bed & breakfast runt.
Belang van standaarden
Vanuit het keukenraam kijken we uit over het Vennemeer dat, iets ten noordwesten van Leiden, er rustig bij ligt op deze voorjaarsdag. De familie Bosman woont nu al weer ruim twee jaar in deze, in 2009 opgeleverde boerderij te midden van het Groene Hart. “Het pand was een gemeentemonument toen wij het kochten en we wisten dat de verbouwing ervan flink wat voeten in aarde zou hebben. Dus het duurde best een lange periode om alles rond te krijgen”, vertelt Bosman. “Dit had als voordeel dat wij uitgebreid konden nadenken over hoe we alles wilden hebben. De lengte, breedte en hoogte van de boerderij, en ook de raampartijen zijn allemaal hetzelfde herbouwd. Maar aan de binnenkant hebben we de indeling volledig naar eigen wens en inzicht vastgesteld. Dat betekent dat we voor optimaal comfort hebben gekozen. Eén onderdeel daarvan is de woningautomatisering. Ik wist natuurlijk wel dat domotica bestond, maar het fijne weet je dan natuurlijk nog niet. Dus ben ik op internet gaan zoeken en zo kwam ik terecht bij het bedrijf Entron in Dongen. Op hun website las ik al dat zij veel ervaring hadden. Ook had ik inmiddels wat gelezen over standaardisering en KNX. Zelf heb ik een technische achtergrond en ken daarom het belang van standaarden. Maar uiteindelijk zijn we bij Entron gaan praten en met de mensen daar had ik meteen een klik. Dat vind ik, zoals ik al eerder zei, erg belangrijk. Bouwen is vertrouwen.”
Heldere rolverdeling
Entron, een van de KNX Professionals in Nederland, luisterde goed naar de wensen van de familie Bosman. Vervolgens ging Entron aan de slag met het opstellen van een elektrotechnisch plan waarin alle functionele eisen, zowel voor de conventionele installaties als de automatisering, werden verwerkt. Ook werden er contacten gelegd met de bouwkundig aannemer, het Bouwbedrijf Van der Geest Oud Ade BV uit Oud Ade en de elektrotechnisch installateur, De Lange Elektrotechniek uit Leiderdorp. “Wij treden bij woning- en gebouwautomatisering altijd op als adviseur, architect en systeem integrator. Een goede samenwerking met aannemer en elektrotechnisch installateur is een randvoorwaarde omdat wij in principe niet zelf de leidingen aanleggen en de kastjes aan de muur schroeven. Dit betekent wel dat de uitvoerders van het project onze plannen moeten kunnen doorgronden en die werkwijze ook ondersteunen. Daarom is het erg belangrijk om al in een zeer vroeg stadium, bij voorkeur voordat de aanbestedingen worden gevoerd, de rolverdeling te maken en het elektrotechnisch plan op te stellen”, vertelt Edwin Vermeulen, adviseur bij Entron. “Samen met Arie Bosman besloten we meteen om het KNX-protocol als basis voor de automatisering te gebruiken. Binnen ons bedrijf is KNX het meest gebruikte protocol. Het is één van de weinige protocollen waarmee wij klanten een toekomstvaste automatisering kunnen bieden. Dus eigenlijk is dat geen punt van discussie meer.”
Uiteenlopende toepassingen
De Vrouwe Venne Hoeve kent, met zijn bijgebouwen en bed & breakfast, een omvang die veel groter is dan de gemiddelde vrijstaande woning. De bewoners wilden daarom een installatie die hen een volledig overzicht biedt, ook in de ruimtes waar zij niet elke dag komen. Er zijn bijvoorbeeld drie prachtige kamers met aangrenzende badruimte die vakantiegangers kunnen huren. Maar als die kamers even niet verhuurd zijn, moet er bijvoorbeeld geen onnodig licht blijven branden. Ook is het handig om het energieverbruik van die kamers apart te meten. Met KNX zijn al deze installaties te bedienen en te beheren. Ook de installaties in de grote garage naast de boerderij, waar Arie Bosman sinds zijn recente pensionering diverse hobby’s beoefent, zijn allemaal gekoppeld aan het automatiseringssysteem in de woning. “In de garage staan bijvoorbeeld elektrische zaagmachines, waarmee ik het hout bewerk dat uit de oude boerderij afkomstig is en dat ik opnieuw gebruik in mijn huidige boerderij. Ik vind het belangrijk dat zulke machines niet blijven aanstaan. En dat geldt ook voor de verlichting en andere installaties. Omdat zij gekoppeld zijn aan de automatisering kan ik vanuit het huis controleren of de elektriciteit op dergelijke apparaten en systemen is uitgeschakeld.” Naast alle verlichting en de elektrische installatie zijn ook het video-intercomsysteem, het ventilatiesysteem, de toegangscontrole, de elektrische sloten en de beveiliging aan de automatisering gekoppeld. De bediening geschiedt via multifunctionele schakelaars in elke ruimte, maar ook via een centraal touchscreen in de woonkeuken van de familie. Ook zijn er op diverse plekken bewegingsmelders aangebracht, die het comfort voor de bewoners vergroten en tegelijk het energieverbruik minimaliseren. Verder is er bij de buitendeur en in de slaapkamer een alles-uit- of alles-aan-schakelaar aangebracht.
Betrokkenheid na oplevering
De verwarming in de boerderij wordt gevoed door een warmtepomp, en om die reden heeft Entron de temperatuurregeling niet aan de automatisering gekoppeld. “Het koelen en verwarmen van ruimtes via een warmtepomp vraagt een zeer constante regeling, waardoor het aan- en uitschakelen via de automatisering niet zinvol is. Daar moet je pragmatisch naar kijken”, zegt Edwin Vermeulen. “Zeker niet automatiseren om het automatiseren. Wel meten we de energiestromen van de warmtepomp via het KNX-systeem en brengen deze voor de bewoner in beeld.”Arie Bosman is, ruim twee jaar na de oplevering, nog altijd erg enthousiast over het comfort dat de woningautomatisering hem biedt. “Tegelijk is het wel een systeem waarbij service en onderhoud een rol blijven spelen. Dat was voor mij een extra reden om vooraf een goede partner te selecteren die ook na oplevering betrokken blijft.
Pas als je de woning in gebruik neemt, merk je of de vooraf bedachte schakelingen en regelingen ook werken zoals ze bedoeld zijn. Gelukkig kun je met dit systeem, via het touchscreen en de schakelaars, vrij eenvoudig scenes zelf aanpassen en instellen. Maar er zijn ook wat schakelingen en instellingen die Entron heeft aangepast of opnieuw heeft geëngineerd. En straks komt er achter ons huis, in het Vennemeer, een fraai gerenoveerde woonboot te liggen. Die gaan we ook aan vakantiegangers verhuren. De installaties in die boot willen we eveneens koppelen aan ons automatiseringssysteem. Met KNX zijn dergelijke uitbreidingen en aanpassingen bijzonder eenvoudig door te voeren.” En, zo vult Edwin Vermeulen aan, “een flink aantal aanpassingen of het oplossen van storingen kunnen wij meestal op afstand, vanuit ons kantoor uitvoeren. Wij kunnen namelijk via internet inloggen op het systeem van de familie Bosman en zo de programmering bekijken en eventueel aanpassen of uitbreiden. Zowel voor de bewoners als voor de professionals biedt KNX gewoon enorm veel comfort en gemak.”
