Sinds mijn test uit 2006 van het tot op de dag van vandaag nog immer door mij als referentie gehanteerde T192 cd loopwerk, Extremo DAC en White Gold I2S kabel, is er veel veranderd in audioland. Voor- en eindversterkers worden in toenemende mate ingeruild ten gunste van geïntegreerde oplossingen, de hoofdtelefoon heeft een prominente plaats opgeëist als serieus afluistermedium, luidsprekers zijn steeds vaker actief en voorzien van uitgebreide inregelmogelijkheden, terwijl fysieke media steeds vaker plaats moeten maken voor gestreamde muziek. Toch staat er af en toe nog een witte, of in dit geval blauwe raaf op. Een product wat duidelijk boven het maaiveld uitsteekt en in dit geval veel verschillende muziekliefhebbers gelukkig kan maken.
Hoewel het in 1997 opgerichte Italiaanse merk North Star Design wereldwijd bij de eerste groep fabrikanten behoort die de betekenis van losse cd loopwerken, DAC’s en upsampling goed op waarde konden schatten, heeft het kleine maar dappere merk ook altijd een heel duidelijke eigen ontwerpfilosofie gehad. Naast een opvallend vriendelijke prijsstelling en strak vormgegeven no-nonsense producten, is dat tevens een hoge mate aan bedrijfszekerheid en focus op natuurgetrouwe weergave geweest.
Wie inzoomt op dat laatste aspect, komt al snel bij weergaveparameters als driedimensionaliteit, ambiance, transparantie en vooral een voor digitale componenten zeldzame analoog aandoende ‘feel’ terecht. Wie enigszins bekend is met de ontwerpen van Giuseppe Rampino, zal ook in de hier gepresenteerde gloednieuwe Blue Diamond cd-speler (43 cm breed, 9 cm hoog, 35 cm diep en 12 kilo zwaar) meteen de basisgenen van het merk herkennen. Wanneer de door een goede vriend bereidwillig ter beschikking gestelde Sapphire cd only speler direct naast de Blue Diamond wordt geplaatst, is goed te zien dat beide apparaten bijna als twee druppels water op elkaar lijken. Ik zeg bewust ‘bijna’, want terwijl de kleine maar fijne bolvormige metalen drukknopjes met hun precieze drukpunt nog steeds uiterst links en rechts op het front zijn geplaatst, zijn er wel degelijk de nodige verschillen in de uitvoering.
Zo zijn bij de Sapphire alle tekst en symbolen in het centimeter dikke aluminium uitgefreesd, terwijl bij de Blue Diamond is gekozen voor een donkerblauwe opdruk. Ook de display is veranderd van een eenvoudige blauw FLD display, naar een tweeregelige dot matrix variant bij de laatste versie. Een visueel leuke vondst is de transformatie van het middelste venster naar de vorm van een diamant. De grootste wijzigingen van het exterieur kom ik echter aan de achterzijde tegen. Hier zijn het enkele paar single ended en gebalanceerde uitgangen van de Sapphire, bij het nieuwe model aangevuld door uitgebreide DAC functionaliteiten. Deze USB, coaxiaal en optische digitale ingangen en een enkele coaxiale digitale uitgang, worden tenslotte door een vrij kleine maar wel fraai uit aluminium vervaardigde, goed in de hand liggende afstandsbediening gecompleteerd.
Onderhuids
Wanneer ik van beide modellen de kap verwijder, kunnen de verschillen bijna niet groter uitvallen. Waar bij de oude Sapphire bijna de gehele bodem wordt bedekt door een zeer grote printplaat, loopwerk en ringkernvoedingstrafo, is er bij de Blue Diamond opvallend veel lege ruimte zichtbaar. De voorheen rechts achter het loopwerk geplaatste voeding, bevindt zich bij de nieuwe versie helemaal links onder een afschermende kap. Terwijl de veel compactere printplaat de rest van ruimte in de breedte inneemt.
Een volgend belangrijk verschil is dat de plaats van het vroegere Philips VAM 1210 cd loopwerk, is overgenomen door een uit Duitsland afkomstig Stream Unlimited exemplaar. Een logische en vooral noodzakelijke stap omdat Philips inmiddels alweer vele jaren geleden is gestopt met loopwerkproductie. In technische zin is het DAC gedeelte rechtstreeks van de North Star Design Impulso DAC overgenomen. Wat wil zeggen dat een ESS Sabre 9016 chip in een dubbele gebalanceerde configuratie de omzetting van digitaal naar analoog voor zijn rekening neemt en in dit geval in staat is PCM tot 32 bit en 384 kHz en native DSD tot 5,6 Mbit/s te verwerken. Terwijl in de top DAC’s van NSD het analoge deel geheel discreet is opgebouwd, moet deze veel prijsgunstigere Blue Diamond genoegen nemen met een overigens ook prima door het bekende Amerikaanse Texas Instruments gefabriceerde LME49870 opamp. Geen ramp als u weet dat dit soort bouwstenen in de meeste en vaak nog duurdere audiocomponenten worden toegepast.
Luisteren: voorbeschouwing
Hoewel techniek nog zo intrigerend kan zijn, kan het vaak uiteindelijk maar zeer weinig vertellen hoe een product in de praktijk presteert. Om alvast in de stemming te komen begin ik als eerste de nodige cd’s op de uit 2007 afkomstige Sapphire af te spelen. Hoewel klankmatig een behoorlijk aantal treden lager dan mijn even oude, drie keer zo dure referentie North Star Design combinatie, herken ik wel meteen dezelfde signatuur en de reden waarom ik destijds voor dit Italiaanse merk heb gekozen. Want ook bij de Sapphire hoor ik meteen weer de typische eigenschappen van onder andere de zo mooie Burr Brown 1796 generatie. Enerzijds is dat een hoge mate aan vrijheid, vloeiendheid en een bepaalde zachtheid in de weergave, maar worden ook een mooi gelaagde 3D ruimtepresentatie, en de voor NSD producten altijd zo typerende muzikale zeggingskracht niet vergeten.
Wat kan de nieuwe Blue Diamond met zijn zelfs €100,- lagere prijs hier tegenover zetten? Hoewel onmiskenbaar een NSD ontwerp, is de nieuwe speler vanaf het eerste moment duidelijk ook een kind van de nieuwe generatie. Naast de extra DAC mogelijkheden is de presentatie namelijk meteen duidelijk kernachtiger. Daarbij worden instrumenten en stemmen nadrukkelijker omlijnd en wordt het complete virtuele podium wat meer naar voren gebracht. Tegelijkertijd heeft de gelukkig nog steeds mooi aanwezige ambiance, bij dit model wel een wat meer ondergeschikte rol toebedeeld gekregen. Direct gevolg is dat de Blue Diamond daardoor zowel net wat droger overkomt, als de luisteraar ook net wat beter in staat is zich op de instrumenten zelf te focussen. Net als de ruimtelijke presentatie, worden ook het timbre en de klankkleuren op een wezenlijk andere manier voor het voetlicht gebracht.
In tegenstelling tot de zachtere en lichtvoetiger georiënteerde Sapphire, laat de Blue Diamond het grondtoonbereik meer en vooral krachtiger voor het voetlicht treden. Vooral qua dynamisch onderscheid gaat de nieuweling duidelijk een stuk verder dan de oudgediende. Hoewel misschien kostentechnisch lastig in deze prijsklasse, vind ik het oprecht jammer dat North Star Design net als bij de Sapphire, ook weer bij de Blue Diamond voor een nogal dunne kunststof cd-lade gebruik maakt. Hoewel het exemplaar van de Blue Diamond wel door zijn andere fabricaat net een stukje soepeler en geruislozer loopt dan zijn voorganger, geeft het mij helaas niet het zo gewenste tactiele gevoel waarom ik juist zo graag van fysieke discmedia gebruik maak. Toch is er ook weer geen reden voor ongerustheid. Want hoewel ik over de Blue Diamond natuurlijk nog niets kan zeggen, zijn er wel Sapphire modellen die bij verschillende kennissen al vele jaren zonder ook maar één probleem tot volle tevredenheid dagelijks hun rondjes draaien.
