Er zijn wereldwijd maar weinig audio-ondernemingen die al vele jaren zo consistent zijn in hun denk- en werkwijze en daarbij gelijktijdig technologisch vernieuwend aan de weg timmeren als het Engelse audiomerk Naim. Hoewel het een open deur is om steeds maar weer opnieuw aan het extreem kostbare en nog immer grensverleggende Statement versterkerproject te refereren, is het merk gelukkig ook niet terughoudend om de speciaal hiervoor ontworpen technologie in verschillende minder kostbare modellen te implementeren. Onlangs was het dan eindelijk de beurt aan de voormalige top-eindversterker NAP 500. Een model dat door deze update nog beter aansluiting met het torenhoge Statementniveau zou moeten kunnen maken. In dit kennismakingsverhaal laat ik u, gebruik makend van een zorgvuldig opgebouwd Naim systeem, kennismaken met zowel de ‘oude’ NAP 500 als de nieuwe DR variant.
Hoewel ik de Naim Statement voor- en eindversterkercombinatie van €217.300 (!) al verschillende keren echt grensverleggend goed heb horen spelen, is het natuurlijk ook een prijstelling die helaas alleen voor de extreem welgestelden onder ons is weggelegd. Daarom is het prachtig dat je nu voor de eenvoudigste nieuwe Naim eindversterker waar DR (Discrete Regulator) techniek in is verwerkt (NAP 200 DR), ‘slechts’ €3.050 hoeft af te rekenen. Toch blijft het natuurlijk bijzonder interessant hoe dicht je nu uiteindelijk bij de echte Statement kwaliteit kunt komen, zonder dat astronomische prijskaartje te moeten betalen. Sinds kort is dat antwoord daadwerkelijk op de markt in de vorm van de gloednieuwe NAP 500 DR eindversterker: €29.000 is nog steeds veel geld, maar toch aanzienlijk minder dan je voor de Statement betaalt.
Ah, dus eindelijk wordt nu ook het meer uitgesproken visuele karakter van de Statement en de Mu-so producten bij de andere modellen uitgedragen? Eh nee, helaas. Want net als bij de andere minder kostbare DR eindversterkers is zelfs bij deze toch fors geprijsde NAP 500 DR, uiteindelijk alleen maar een piepkleine DR sticker op de achterzijde zichtbaar. Iets wat natuurlijk totaal niets over de werkelijke kwaliteiten vertelt, maar ik vind het zelf toch wel een gemiste (design) kans.
Understatementkoning
Hoewel dus op het eerste gezicht als een typisch Naim product herkenbaar, wijkt de NAP 500 DR bij nadere beschouwing toch wel in positieve zin af van het overige eindversterkergamma. Zo onderscheidt deze op één na krachtigste stereo eindversterker zich niet alleen visueel door aan voor-, boven- en onderzijde aangebrachte geribbelde en licht gebogen koel-sleuven en roosters, maar blijkt het strakke maar boeiende schouwspel heel verrassend aan de achterzijde ook nog eens door een opvallend sensueel gevormd koellichaam te worden gecompleteerd! Dus hier staat dan een beest van een eindversterker voor mij? Niet helemaal, want een modaal vermogen van ‘slechts’ 140 Watt aan 8 Ohm, een gewicht van 25 kilo en een niet heel forse behuizing kun je met de beste wil van de wereld niet bepaald als enorm indrukwekkend omschrijven. Nu moet ik er nog wel bij vermelden dat deze eindversterker standaard met een grote losse voeding wordt geleverd. Hoewel ook deze 500 PS Naim typisch niet met een sportschool uiterlijk rondloopt, verhoogt deze unit wel het totaalgewicht tot een meer substantiële 40,4 kilo. Een gewicht dat al een veel betere indicatie geeft dat het met een adequate stroomleverantie aan zelfs moeilijke luidsprekemerrs toch wel snor zit. Uiteindelijk zit het venijn, of in dit geval beter gezegd de glorie, in de staart. Want geheel onverwacht weet de NAP 500 DR nog een geheim visueel wapen in de strijd te gooien. Wat namelijk te denken van een kap die aan beide zijden met een paar heuse vleugeldeuren open scharniert, a la legendarische Mercedes 300 SL! Niet dat u deze vaak zult gaan gebruiken, want het is immers alleen bedoeld voor service doeleinden. Maar het apparaat heeft ze maar wel mooi en is daarmee niet alleen een unicum binnen het Naim gamma, maar steekt daarmee ineens fier boven de grijze middelmaat uit.
Technische verschillen
Als we het nu toch over de constructieve details hebben: de DR uitvoering verschilt, naast een behuizing die 16 cm hoog, 43,2 cm breed en 37,4 cm diep meet, vooral onderhuids sterk met de voorgaande NAP 500. Een heel belangrijk verschil is dat nu ook deze DR generatie is uitgerust met de speciaal voor de Naim Statement vervaardigde NA009 transistoren. Aan dit bijzondere ontwerp is meer dan een jaar van prototypes en intensieve luistertesten in samenwerking met een gespecialiseerde fabrikant van halfgeleiders vooraf gegaan. Het komt er uiteindelijk op neer dat door het gebruik van non-ferro materialen en speciaal vervaardigde matrijzen, er door de ijzervrije materialen uiteindelijk een grote reductie op de inwendige mechanische stoorinvloeden kan worden bereikt. Een tweede kernaspect dat de weergave van de laatste generatie Naim eindversterkers zoveel heeft verbeterd, is het gebruik van een volledig nieuw ontwikkeld discreet regulator circuit. Dit zorgt naast een nog grotere stabiliteit van de DC uitgangsspanning ook voor een nog veel schonere voedingsspanning. Naim heeft uiteindelijk zelfs een daling van de ruisvloer met een spectaculaire 40 dB weten te bereiken en dat is erg fors! Maar terwijl het merk het wederom met veel gevoel voor understatement heeft over ‘nog enkele andere kleine aanpassingen in de lay-out en componentkeuze’, toont het inwendige onder de twee vleugeldeuren net als bij de andere DR modellen, totaal anders!
Luisteropstelling
Omdat importeur Latham zowel de oude NAP 500 als de nieuwe NAP 500 DR eindversterkers kant en klaar in een zeer uitgerijpte state-of-the-art Naim opstelling klaar had staan, was de keuze snel gemaakt en besloten we in goed overleg om dit keer de sessie in het bedrijfspand in Alphen plaats te laten vinden. Een hele goede beslissing als u weet dat de rest van het systeem uit de gewichtige en eveneens top-of-the-line NAC 552 voorversterker, NDS netwerkspeler met beiden de optionele voeding en last but not least de indrukwekkend goede (en met bijna 100 kilo per stuk ook zeer zware!) Ovator S-800 luidsprekers bestaat. Als belangrijke kers op de taart wordt als primeur ook voor de allereerste keer gebruik gemaakt van de gloednieuwe Naim Super Lumina kabels! In een apart vervolgverhaal zult u binnenkort meer over deze zeer bijzondere kabels kunnen lezen. Terug nu naar de enorm grote luisterruimte bij Naim importeur Latham in Alphen.
Praktijkervaringen
Latham accountmanager Rowan Dernee blijkt ook van deze opstelling weer een prachtig sluitend geheel te hebben gemaakt. Zo mooi zelfs dat ik de opmerking niet kan onderdrukken dat het er dit keer wel heel gelikt uitziet. “Nou, Werner,” zegt Rowan, “eigenlijk is deze schuine opstelling van de eindversterkers meer geboren uit noodzaak. Want om jou de verschillen tussen de beide NAP 500 eindversterkers en Super Lumina kabels te laten horen, heb ik extra speelruimte nodig om van het ene naar het andere apparaat te komen. Bij een rechte opstelling waren de kabels eenvoudigweg niet lang genoeg.” Mijn laatste keer dat ik in deze mooie ruimte kon vertoeven, was tijdens mijn test van het zeer goede Quadraspire X Reference audiorack en niet geheel toevallig wordt ook in dit vergelijk weer een beroep gedaan op dit zowel visueel als auditief, uitermate goed presterende rack. Omdat ik vanaf de voorzijde zelf niet kan zien welke NAP 500 nu welke is, vertelt Rowan dat de linker eindversterkeropstelling de voormalige NAP 500 eindversterker betreft, terwijl de plaats aan de rechterzijde wordt ingenomen door de nieuwe NAP 500 in DR uitvoering.
Luisteren NAP-500
Terwijl een aantal van mijn eigen cd’s alvast in een Naim UnitiServe worden geript, start Rowan met een aantal leuke en vooral originele muziekstukken om mij aan de set en haar eigenschappen te laten wennen. Zoals zo vaak met een compleet Naim systeem is die unieke combinatie van dynamiek, grootsheid, snelheid, timing en speelvreugde, meteen weer het eerste wat mij opvalt. Toch hoor ik ook gelijktijdig dat deze weergave nog wel aan aantal stappen verder gaat verder dan een ‘normaal’ Naim systeem. In mijn test van de indrukwekkend goede Bowers & Wilkins 803 en 802 D3 modellen memoreerde ik al aan de bijzondere muziek van de Nederlandse zangeres en songwriter Eefje de Visser. Het is namelijk bij deze vergelijking van de beide top Naim eindversterkers, dat ik voor de eerste keer met haar muziek en stem kennis kan maken. Op het indrukwekkend pure album ‘Het Is’ staan de nodige muzikale pareltjes, waarbij het nummer Ongeveer bij mij het meeste indruk achterlaat. Inmiddels heb ik deze muziek op nog veel meer systemen kunnen beluisteren, maar nergens heeft de muzikale inhoud mij meer kunnen raken dan tijdens deze Naim demo.
Wie Ongeveer afspeelt op de gemiddelde audioset, hoort een opname met nogal veel nadruk op het lage midden en voorzien van eigenlijk opvallend weinig openheid en transparantie. Doordat daarbij ook nog eens veel instrumenten en klanken in dit toch al volle lage middengebied vertoeven, kan deze muziek op sommige systemen bijna letterlijk dichtlopen, daarmee de puurheid en sfeer grotendeels om zeep helpend. Maar afgespeeld op dit uitgekiende Naim systeem met Ovator S-800 luidsprekers en de ‘oude’ NAP-500 eindversterker, ontstaat er al een integriteit en inzicht in de muziek, die echt van grote klasse zijn. Nu weet ik van eigen tests thuis dat de Naim NDS netwerkspeler een bijzonder hoge zuiverheid en definitie zonder ooit tonaal dun of uitgebeten te worden in de strijd weet te gooien, maar toch. Terwijl we zo samen nog de nodige andere mooie nummers in verschillende muzikale richtingen en stijlen afspelen en ik eigenlijk helemaal in trance zit te luisteren, vraagt Rowan ineens of hij al om moet schakelen. Maar als ik heel eerlijk ben hoeft dit van mij eigenlijk niet eens! Alles klinkt namelijk al zo mooi in balans en met die typische ietwat diffuse klankperceptie die ik ook live hoor, dat ik met deze weergave zelf al heel tevreden zou zijn.
NAP 500 DR met Super Lumina
Dan steekt Rowan de op dit moment van de sessie nog gebruikte standaard Naim kabels om naar de NAP 500 DR en spelen we nogmaals dezelfde selectie af. Het eerste wat ik meteen ervaar is de fors toegenomen transparantie, meer resolutie, meer verfijning, een betere focus en heel belangrijk, toegenomen realisme. Toch is er ook een behoorlijke keerzijde: ondanks alle kwaliteiten heeft die zo mooie synergie van het begin geen gelijke tred gehouden. Daardoor zit er nu een bepaald mechanisch klinkend ‘hifi’ randje aan de weergave dat er in de vorige ronde beslist niet was! “Ik had al min of meer verwacht dat je dit zou gaan waarnemen,” zegt Rowan met een raadselachtige glimlach. Het volgende moment loopt hij weer naar de twee eindversterkers, rommelt wat met kabels, gaat zitten en vraagt mij nogmaals de selectie af te spelen. Wat gebeurt hier? Ja, het is duidelijk dezelfde NAP 500 DR waar ik nog naar luister, maar waar de muziek zojuist ondanks alle kwaliteiten wat begon te wringen, valt alles nu ineens weer helemaal op zijn plaats en hoe! “Wat je nu hoort,” zegt Rowan, “zijn de nieuwe Naim Super Lumina kabels. Een nieuwe kabellijn die eerst voor de Statement versterkers is ontworpen en vervolgens als complete kabellijn verder is uitgebouwd en onlangs beschikbaar is gekomen.” Door mijn binnenkort te schrijven vervolgverhaal over deze bijzondere kabels, wil ik er nu niet te diep op ingaan. Maar voor eenieder die recent in een nieuwe Naim DR eindversterker heeft geïnvesteerd, is het beluisteren en zelfs het uiteindelijk aanschaffen van deze kabels bijna pure noodzaak.
Wat de NAP-500 DR betreft, is het in grote lijnen hetzelfde geluid wat ik al bij de nieuwe NAP 250 DR en 300 DR heb gehoord, maar dan met nog meer gemak, rust, verfijning en vanzelfsprekendheid. Hoewel 140 Watt per kanaal in deze hoge prijsklasse bijna niets lijkt, blijkt de NAP-500 DR in de praktijk enorm onvervormd luid te kunnen spelen en daarbij zijn hand niet om te draaien voor zelfs bijzonder moeilijke lasten. Hoewel de prestigieuze Statement dit keer niet bij de hand was, komt de nieuwe NAP 500 DR zoals gehoopt dichterbij dit referentieniveau dan andere Naim versterkers. Tel daarbij het zeer hoge, maar nog altijd aanzienlijk lagere bedrag, op en er is een nieuwe grensverleggende ‘junior’ referentie Naim opgestaan. Als laatste is nog vermeldenswaard dat een NAP 500 ook omgebouwd kan worden naar de nieuwe NAP 500 DR versie. Dat kost je dan wel €7.600, maar alleen al het feit dat het mogelijk is vind ik zelf bijzonder positief!
Conclusie
Terwijl iedereen, inclusief ikzelf, bij het topmodel (oké, op één na) van Naim toch op een bepaalde manier een spectaculair muzikaal vuurwerk verwacht is het tegendeel bijna waar. Niet dat deze krachtpatser niet in staat is zijn luisteraar onder te dompelen in muzikale avonturen, maar het is veel meer dat dit alles met een enorme vanzelfsprekendheid en achteloos gemak plaatsvindt. Hoe luid je ook speelt, je hoort deze versterker gewoonweg nooit werken. In eerste instantie maakte ook de oudgediende NAP 500 veel indruk op mij. Deze weergave bevat absoluut een lager oplossend vermogen en is ook niet zo transparant en open. Maar de typisch pakkende timing gevat in die zo typische ‘smokey’ klankbalans kunnen op een bepaalde manier ook erg aantrekkelijk zijn.
Toch is er geen weg meer terug wanneer je eenmaal aan de superieure kwaliteiten van de NAP 500 DR gewend raakt. Erg knap om zulke verbeteringen te realiseren. Toch was ik pas door het aantreden van de Naim Super Lumina kabels écht overtuigd van alle extra DR kwaliteiten. Wauw, wat kunnen kabels toch enorm veel verschil maken! Nu was er een nog groter realisme en betrokkenheid, maar ook meer muzikale diepgang, betrokkenheid en vooral genieten! Als ik alle apparaten van deze set bij elkaar optel is het wederom een enorm bedrag en ook voor (veel) minder geld kunt u bij Naim al een prachtig systeem samenstellen. Maar zoekt u de unieke muzikale toppen en wijze van communicatie zoals alleen Naim topmodellen dat voor elkaar krijgen, dan is er gewoon geen alternatief en moet u als uw budget het toelaat niet omkijken en deze machtig mooie muzikale machines gewoon aanschaffen!
