In een onlangs verschenen stuk over de positionering van je luidsprekers deelden we een aantal tips om de kwaliteit van je hifi-opstelling te verbeteren, zonder dat je daar één cent voor hoeft uit te geven. Omdat de échte oplossingen voor de akoestiek van je ruimte en de bijbehorende invloed op de luisterervaring nou eenmaal niet gratis zijn, vroegen we diverse experts in Nederland naar hun adviezen.

Specifieker benaderden we een aantal dealers en hifi-specialisten om hun nummer 1-tip te delen als het gaat om het aanpakken van de akoestiek in je luisterruimte. Tevens vroegen we hen wat ze in de (voornaamste) luisterruimte van hun winkel de belangrijkste aanpassing vonden en wat ze eventueel thuis gedaan hebben, ter illustratie van de investeringen die dealers zelf doen – in de winkel en in de privésfeer.

Acoustic Matters

Aan de hand van de eerste reactie konden we direct zelf weer wat huiswerk doen. Peter Chattelin (Chattelin Audio Systems, Den Haag) tipte een website met uitleg en nuttige tips, voor iedereen die voor het eerst aan de slag wil, of al veel verder is in het aanpakken van alle denkbare nadelige invloeden van de ruimte en materialen rondom je geliefde apparatuur. Bij dezen: www.acousticmatters.nl.

AcousticMatters (Ben van Leliveld) is een bedrijf in Wateringen dat zich richt op volledige oplossingen voor de luisterruimte, en daarbij samenwerkingen aangaat met dealers zoals Chattelin. Peter: “Bij een goede akoestiek valt in het geluidsbeeld alles op zijn plaats en komt het geluid helemaal vrij van de speakers. De beleving van de muziek neemt enorm toe. Het is meer dan rendabel om aandacht te besteden aan de akoestiek van uw kamer, we kunnen het niet vaak genoeg zeggen!”

Meten is weten

Chattelin heeft samen met AcousticMatters diverse projecten bij klanten thuis verzorgd, maar ook de luisterruimtes van de winkel zelf zijn akoestisch getuned. Er vindt dan een zogenaamde nulmeting plaats , waarna AcousticMatters een 3D-simulatie van de ruimte maakt om daar een advies op de baseren. Ongewenste staande golven en reflecties worden bijvoorbeeld zichtbaar gemaakt. Aan de hand van deze gegevens wordt bepaald waar moeten worden getroffen. Denk aan de plaatsing van speciaal vervaardigde vlakken of piramidevormige panelen die (onzichtbaar) op de wand aangebracht kunnen worden.

Raumakustik Tools Farshid Shahlawandian (R.T.F.S.)

Als voornaamste investering in de luisterruimte van de winkel roemt hij de materialen van het Duitse bedrijf R.T.F.S, die naast basabsorbers echt unieke diffusers met de naam SiRRAH hebbel geleverd. Daarnaast beaamt hij het belang van de juiste plaatsing van de speakers. Ook in de privésfeer heeft Peter de expertise van AcousticMatters aangewend, en vind je er onder meer de Carreau anti-reflectiepaneelen van R.T.F.S.

Rick van Nimwegen (The Hifi Studio Number One, Leiden) en Goos (010Hifi, Rotterdam) zijn het blijkens hun reacties volledig met Peter eens: ‘wend je tot de experts’. Voor Rick is dat zonder meer muziekliefhebber Frank Imholz van Rivasono, die zowel de bestaande als de binnenkort volledige vernieuwde luisterruimtes heef aangepakt. Voor laatstgenoemde zijn zelfs de netto maten bij voorbaat met hem afgestemd, voor de ideale invulling. AudioExpert (Den Bosch) werkt eveneens samen met Rivasono. “Wij adviseren om eerst een akoestische meting te doen, om daarna te berekenen wat er nodig is om het te verbeteren,” aldus Peter van Tuijl. Bijbehorende oplossingen voor de luisterruimtes van Audioexpert zijn onder meer akoestische gordijnen.

Slimme truuks

“Lapmiddelen helpen niet,” stelt ook Goos. “Laat een professionele partij alles doormeten, zodat je exact weet wat het probleem is.” In de luisterruimte van 010Hifi heeft dat geleid tot een combinatie van een soort bitumen op de plafonds en achter de wanden. “Hiermee maak je alles achter de materialen trillingvrij en luchtdicht – ik heb nooit geweten dat ruimtes achter gipsplaat en boven systeemplafonds een dip in bepaalde frequenties kunnen geven, vooral laag."

Daarnaast ziet hij ook het praktische nut van een kleedje op de harde vloer tussen de luidsprekers, om de eerste reflecties mee weg te halen. Dat is ook waar Maarten Teijen (La Scala, Tilburg) als eerste op wijst. “Als men een harde vloer heeft, doet een vloerkleed echt wonderen als deze tussen de luisterpositie en de luidsprekers in komt te liggen.” Daarnaast heeft Maarten heel handig diverse lijstjes met lp-hoezen opgehangen – allemaal een beetje scheef, om reflecties te breken.”

Gezellige luisterplekken

Leen Koopman (Multifoon, Rotterdam) is van mening dat een hele goede eerste stap voor een eventueel probleem is om iemand uit te nodigen met enige ervaring, maar die niét per se leverancier is van allerlei akoestiekoplossingen. Je bent immer gebaat bij een solide advies zonder dat daar direct een verkoopgedachte achter steekt. Zelf heeft hij in de luisterruimte, die zoals lezers wellicht weten voorzien is van een enorme platenkast, diverse reflectie-dempende panelen geplaatst. In de thuissituatie zijn het flink gevulde boekenkasten, en een a-symmetrische opstelling van meubelen. “Maak de inrichting van de woon- of luisterkamer zo dat je er met een paar mensen ook gezellig een paar uur kunt kletsen, muziek spelen kan dan vaak ook goed!”

Samenvattend kun je stellen dat de dealers het graag aan de experts overlaten, ook als ze die dienst zelf niet in huis hebben. En het kan natuurlijk geen kwaad om het op één plek te vinden. Garmt van der Zel (Beter Beeld & Geluid, Hilversum en Zevenbergen): “Bezoek een goede hifi-dealer die gespecialiseerd is in akoestiek! Uiteindelijk kun je veel lezen en leren over akoestiek, maar de precieze dimensionering en locatie van aanpassingen is echt het werk van professionals.”

Mutrox

“Wij werken samen met Mutrox,” vervolgt Garmt, “een akoestiek-leverancier met een enorme flexibiliteit en professionaliteit. Wij doen zelf de akoestiekmetingen en op basis daarvan geven wij in samenwerking met Mutrox een advies aan de klant. Bij het advies zetten wij onze jarenlange kennis en (luister)ervaring in.” Dat Garmt zelf ING technische natuurkunde is, en Beter Beeld & Geluid een HAA (Home Acoustics Aliance) certificaat heeft, helpt natuurlijk ook. In de luisterruimtes van de beide filialen van Beter Beeld & Geluid zijn dan ook diverse soorten aanpassingen te vinden. Iedere ruimte vraagt immers om een 'custom' oplossing. “De producten die me het meeste blijven verbazen, zijn de AcoustiChunkz van Boldz (via Mutrox). Hoe deze producten de nagalm in laag en midden verminderen en staande golven elimineren is indrukwekkend!”

Ook klant van Mutrox is Johan Poulissen (Poulissen AV, Roermond). "Bij ons in de zaak hebben wij een luisterruimte akoestisch geoptimaliseerd. Deze ruimte hebben wij samen met Bowers & Wilkins en Mutrox omgedoopt tot ‘800 Diamond Room’, en wordt gebruikt voor het demonstreren van de Bowers & Wilkins 800 luidsprekers." Er kan gekozen worden uit onder ander een Accuphase-, een Devialet- en een McIntosh-installatie. "Ook al is er qua afmetingen niets gewijzigd, toch is de algehele sfeer en uitstraling door het geraffineerde complementaire kleurgebruik van de door Mutrox aangebrachte akoestische elementen, op een nog hoger niveau gebracht."

State of the Art

Nog even terug naar Beter Beeld & Geluid. Daar is de kostbaarste, maar meest effectieve akoestiekinvestering (hoewel je eerder moet spreken van geluidsisolatie) de volledige 'kamer in kamer'-constructie van de Referentie Home Cinema. "Dit zorgt voor complete stilte buiten deze ruimte: wel zo fijn voor onze buren.” Gelukkig hoeft het niet allemaal zo ingrijpend te zijn. Ook Garmt laat het effect van een hoogpolig tapijt niet onbenoemd. “Werkelijk iedere kamer is goed tot zeer goed klinkend te krijgen met soms heel simpele (en onzichtbare) middelen!”