Wie een platenspeler wil kopen maar niet weet waarop te letten bij de aanschaf, loopt grote kans om met het verkeerde product thuis te komen. Wat enorm zonde is, want daardoor mis je de mogelijkheid om echt te kunnen genieten van vinyl. Of erger: je beschadigt je nieuwe of tweedehands lp’s. In dit artikel alles over platenspelers.
Om een beetje wegwijs te kunnen worden in het land der platenspelers, is het best handig om de werking van een platenspeler te kennen. Het principe van een platenspeler - in de volksmond ook wel draaitafel of pick-up genoemd - is terug te brengen tot een eenvoudige basis die opgaat voor alle gangbare modellen platenspelers: een door een elektromotor aangedreven draaiplateau, een basis en een toonarm met daarin een element.
De platenspeler: het element
Het element is één van de belangrijkste onderdelen van de platenspeler, omdat deze de weergavekwaliteit het meest beïnvloedt. Dat element bevat een naald die de groeven van de plaat aftast en de ontstane minuscule bewegingen omzet in spanningsvariaties. Die bewegingen worden veroorzaakt door de in de plaatgroeven weggesneden oneffenheden (informatie), die via de naald en de naalddrager (de cantilever) waarop deze gemonteerd zit naar de transducer (het elektrische hart van het element) wordt geleid.
De echt goede naalden zijn uit diamant vervaardigd. Vroeger werd er ook wel gebruikgemaakt van saffier, maar dat slijt erg snel en staat garant voor een matige aftasting van je lp's. Er zijn enkele naaldsoorten en -vormen die je tegen kunt komen. In de instapklasse - en bij het gros van de tweedehands spelers die je veelal ziet - is de naald conisch van vorm, ook wel sferisch genoemd. Een tweede naaldvorm is de elliptische, die vaak al wat meer verfijning met zich meebrengt omdat er minder contact optreedt met de zijwanden van de plaatgroef en dus hogere frequenties weergegeven kunnen worden. Verder zijn er nog diverse, extra verfijnde naaldvormen, die in luxere elementen teruggevonden kunnen worden. Deze bieden een nóg betere aftasting van de plaatgroef, met een even betere weergave tot gevolg. Bekende voorbeelden hiervan zijn de Shibata-, de Fine-Line en de Micro-Ridge slijpingen.
De omzetting naar een elektronisch signaal dat door een versterker herkend wordt geschiedt zoals gezegd middels een zogeheten transducer. Deze omzetter vertaalt dus als het ware de groefmodulaties naar spanning, hoewel dit met een relatief vrij lage spanning gepaard gaat. Er zijn meerdere elementsoorten, waarvan het Moving Magnet (MM) en het Moving Coil (MC) principe tegenwoordig te meest gangbare zijn.
Bij een MM-element is de naalddrager verbonden met een kleine magneet die is opgehangen in één of meerdere spoeltjes. De bewegingen van de magneet zorgt voor kleine spanningen die in de spoeltjes worden opgewekt en via de armbekabeling worden die spanningssignalen naar de voorversterker overgebracht. Een MC-element is eigenlijk opgebouwd volgens een omgekeerd principe. Hier vormen de naalddrager en de spoel één geheel, dat binnen een vaste magneet beweegt en zo dus spanningen opwekt.
Omdat hier meer gevarieerd kan worden met het aantal windingen van de spoel en met de grootte en de zwaarte van de magneetstructuur is wordt deze techniek door velen als superieur beschouwd. Er is echter wel een beperking: dat is de onvermijdelijke lagere afgiftespanning van een MC-element. Hiervoor is dus een speciale voorversterker voor nodig, of een zogeheten step-up trafo die de spanning naar een niveau brengt dat door een gewone phono voorversterker verwerkt kan worden.
