Merken die een geheel eigen koers varen en tegelijkertijd dermate innovatief zijn dat ze zelfs de markt kunnen dicteren, zijn schaars. Dat juist het van origine behoorlijk conservatieve Engelse Naim tegenwoordig ook bij dit elitegroepje aansluiting heeft weten te vinden, is om meerdere redenen een heroïsche prestatie.
De grote verandering is begin 2000 door toenmalig directeur Paul Stephenson ingezet. Als een echte visionair bespeurde hij voortijdig de naderende (digitale) technologische veranderingen in de markt en wist met een groot pakket aan maatregelen -waaronder een opvallend grote uitbreiding van de ontwikkelafdeling- de toekomst van het bedrijf veilig te stellen. Eén van de meest spraakmakende productseries die dat heeft opgeleverd, is ongetwijfeld de lijn Naim netwerkspelers. Onlangs was het alweer tijd voor de tweede generatie en mocht uw verslaggever samen met enkele winkeliers naar Engeland afreizen voor een persoonlijke kennismaking.
Op bezoek bij Naim
Hoewel de Naim fabriek is gevestigd in het normaal zo rustieke Zuid Engelse Salisbury, kreeg deze stad kortgeleden ineens internationaal bekendheid door de aanslag op de Russische ex-spion Skripal. Zoals bij de meeste andere Engelse audiomerken die een lange geschiedenis kennen, is ook deze onderneming gevestigd op een heel normaal industrieterrein. Typisch Brits en een fenomeen wat mooi de groei laat zien, is dat je vaak ziet dat het bedrijfspand uit meerdere met elkaar verbonden kleinere gebouwen en loodsen bestaat. Iedere keer als het bedrijf in het verleden een grote groei doormaakte, werd een aangrenzend bedrijfspand erbij gekocht.
Hoewel mijn laatste bezoek alweer uit 2008 dateert, blijkt het onderkomen ondanks de enorme groei van het laatste decennia, uitwendig niet meer verder te zijn gegroeid. Toch blijkt het aantal personeelsleden van 115 in bovengenoemde jaar, tot bijna 200 in 2018 te zijn gestegen! Eenmaal binnen wordt meteen duidelijk dat alles nog efficiënter is ingedeeld, dat ieder hoekje en gaatje nu optimaal wordt benut en dat bepaalde ruimte verslindende bedrijfsonderdelen zoals luidsprekerbouw, inmiddels alweer jaren zijn gestaakt.
Naim Statement
Gastheren tijdens ons bezoek zijn Naim’s export & sales manager Fabien Basseux en merkambassadeur Jason Gould. Eerstgenoemde is een jonge Fransman die niet alleen vanwege zijn herkomst een vreemde eend in deze oer Engelse bijt lijkt te zijn, maar ook door zijn aanstekelijke enthousiasme en grote kennis van zaken, synoniem voor de nieuwe frisse wind binnen Naim blijkt te staan. Fabien is trouwens vanwege de liefde naar Engeland verhuisd en heeft dus niets met de eveneens Frans fabrikant Focal te maken.
Jason blijkt op zijn beurt een al wat oudere door de wol geverfde Naim adept te zijn. Een man die van alle ins en outs op de hoogte is en daarom ook onze rondleiding zal verzorgen.
Vrijwel meteen nadat we na een verkwikkende kop typisch Engelse thee zijn gestart, blijken we met onze neus in de boter te vallen. Niet door de actuele Uniti-modellen of de nieuwe netwerkspelers, maar wel door de reusachtige en uitermate kostbare Naim Statement versterkers! Zelfs vier jaar na introductie blijken deze indrukwekkende prestige versterkers nog steeds niets van hun aantrekkingskracht te hebben verloren. Eigenlijk schieten hier woorden te kort en de meest verbeeldende omschrijving is misschien nog wel dat de weergave een kruising is tussen de magistrale luxe en het comfort van een Bentley Mulsanne en het adembenemende gemak en de snelheid van een Bugatti Divo. Wat hebben de ontwerpers toen extreem out-of-the-box moeten denken, want ook onderhuids blijkt bij de verschillende in aanbouw zijnde exemplaren werkelijk niets standaard of normaal te zijn. Enkele voorbeelden hiervan zijn de speciaal voor dit project ontwikkelde vermogenstransistoren met hun unieke eigenschappen en het complexe, verende subchassis voor het voorversterkerdeel.
Deze laatste is bedoeld om de meest gevoelige onderdelen te vrijwaren van vibraties, maar wel zo mooi en knap gemaakt dat dit audiokunst pur sang is. Na de Statement gaat de rondleiding langs een reeks geavanceerde machines die feilloos en extreem nauwkeurig printplaten van de kleinste onderdelen kunnen voorzien en deze vervolgens door een soldeerbad kunnen sturen. Of wat te denken van de stringent doorgevoerde kwaliteitscontroles met zeer lage toleranties waarbij ieder product na een uitgebreide duurtest nog meerdere keren wordt gecontroleerd.
Typisch Naim is dat binnen de productie van ieder apparaat meerdere referentie-exemplaren bestaan. Deze van een plexiglas bovenzijde voorziene apparaten, zijn volgens alle geldende regels van de Naim kunst opgebouwd en dienen als ijkpunt voor de geproduceerde modellen. Iedereen die wel eens een apparaat van deze fabrikant zonder bovenpaneel heeft kunnen aanschouwen, heeft kunnen zien dat alle bedrading op heel specifieke wijze is aangebracht. Hierdoor ontstaat niet alleen een enorme consistentie qua klank en elektrische eigenschappen, maar kunnen ook veel stoorinvloeden worden voorkomen.
Naim ND5 XS 2, NDX 2 en ND 555
Deze uit drie nieuwe modellen bestaande serie is gebaseerd op een geheel nieuw ontwikkeld streaming platform met fors uitgebreide mogelijkheden. Hieronder vallen hoge resolutie UPnP streaming, AirPlay 2, ingebouwde Google Cast, Bluetooth (aptX HD), Spotify Connect, Tidal, Roon compatible, internetradio en multiroom streaming. Naast de verder verbeterde functionaliteit zorgt een heel arsenaal aan digitale ingangen voor alle mogelijke connectiviteit. De streamingsecties maken voor het doorsturen van het digitale audiosignaal gebruik van de nieuwste Naim-netwerkkaart met LVDS (high-speed low-voltage differential signaling). Door een hogere verwerkingssnelheid kunnen alle HD-audioformaten tot 32 bits/384 kHz of DSD128 worden gedecodeerd.
Ook nieuw is dat de bron niet langer als ‘digitale timingmaster’ fungeert, maar dat door een volledig nieuw ontwikkelde streamingprint nu de klok in de DAC de stroom aan audiogegevens regelt. Deze gegevens worden vervolgens geupsampled in een SHARC DSP tot een bijzonder hoge 40-bits nauwkeurigheid, voordat de datastroom tenslotte naar de Burr-Brown PCM1704U-K ladder DAC wordt geleid. Wanneer we de drie modellen tenslotte met elkaar vergelijken, blijkt naast toenemend comfort (instapper ND5 XS 2 heeft bijvoorbeeld geen display), vooral de constructie, onderdelenkwaliteit, de (externe) voeding en het analoge deel steeds beter en verder verfijnd. Het eindresultaat is volgens deze Engelse fabrikant een nieuwe reeks netwerkspelers die niet alleen technisch nog beter presteert, maar zeker ook klankmatig nog duidelijk verder gaat. Vooral het topmodel ND 555 is volgens de ontwerpers het beste broncomponent wat Naim ooit op de markt heeft gebracht en dat beste mensen, maakt natuurlijk enorm nieuwsgierig!
Luistervoorbereiding
Zowel Fabien als Jason vergezellen ons naar de mij inmiddels bekende vrij grote luisterruimte, compleet met vier in Naim groen leder uitgevoerde comfortabele zitbanken. Dat de samenwerking met de Franse luidsprekerfabrikant Focal inmiddels inniger vormen heeft aangenomen, wordt zichtbaar door de opgestelde Scala Utopia Evo weergevers uitgevoerd in blauw metallic. Een luidsprekersysteem wat zowel visueel als akoestisch uitstekend bij de behoorlijk gedempte luisterruimte blijkt te passen en door het hoge oplossende vermogen en de egale tonale eigenschappen, goed in staat blijkt te zijn de onderlinge verschillen tussen de drie netwerkspelers te laten horen. Toch gaat in eerste instantie onze aandacht meteen uit naar een nogal pontificaal opgestelde Naim Statement versterker. Zouden we die misschien gaan gebruiken? Alsof ze onze gedachten kunnen lezen komt Fabien grijnzend aanlopen. ‘Het was natuurlijk op zich best wel mogelijk geweest, maar we hebben voor deze demo bewust gekozen voor prijstechnisch meer realistische combinaties. Een samenspel wat beter aansluit bij het werkelijke thuisgebruik.’
Luisteren: ND5 XS 2
Inderdaad blijkt dit het geval te zijn en aangesloten op een nog vrij modaal geprijsde (€ 4.075) maar wel uitstekend klinkende Supernait 2 geïntegreerde versterker, bijt de ‘instap’ netwerkspeler ND5 XS 2 (€ 2.850,-) het spits af. Dat het apparaat geen display heeft, ervaar ik niet als een probleem. Vooral doordat je streamers toch bijna altijd met een tablet bediend. Ook is het bij deze basisversie niet mogelijk om er een optionele voeding op aan te sluiten. Door het afspelen van een aantal bekende muziekstukken, krijgen we eerst gelegenheid om te wennen aan het systeem en de ruimte. Iets wat gelukkig vlot verloopt want er blijkt een mooie en verantwoorde set te zijn opgesteld die vanaf de eerste muzieknoten meteen al op een aanstekelijk muzikaal niveau speelt. Wanneer we specifieker naar deze ND5 XS 2 gaan luisteren, blijkt er ruimte, voldoende rust en Naim typisch, een mooie ritmische weergave te zijn. Wat ik vooral bij de netwerkspelers van deze fabrikant zo goed vind, is dat ze beter dan gemiddeld het ‘hifigevoel’ achterwege weten te laten. Je luistert dus sneller naar de muziek en haar boodschap en veel minder naar de techniek erachter.
Luisteren: NDX 2
Wanneer we doorschuiven naar de meteen dubbel zo dure NDX 2 (€ 6.100,-), schieten we een opmerkelijk stuk vooruit op de kwaliteitsladder. Meteen is er meer rust en overzicht, is de informatiedichtheid aanmerkelijk hoger, stijgt het natuurlijk realisme en worden we omgeven door een ongedwongen douche aan informatie. Na een poosje zo te hebben geluisterd en zeker ook te hebben genoten, maken we qua versterkers een enorme sprong. Zo verhuizen de interlinks en luidsprekerkabels naar de indrukwekkende NAC 552 voorversterker (€ 25.000,-), en NAP 500 DR stereo eindversterker (€ 25.000,-). Een combinatie die ik nog maar enkele keren eerder heb gehoord en absoluut tot grootse prestaties in staat is.
Ook hier blijkt de magie van dit tweetal ongeremd door te komen, want hoewel het karakter (gelukkig!) ten opzichte van de veel minder dure Supernait 2 niet wezenlijk veranderd, gaat de rest natuurlijk wel met grote sprongen omhoog. Voeg er tenslotte nog de losse top of the line 555 PS DR voeding (€ 8.375,) aan toe en de weergave begint nu werkelijk op compromisloos top high-end te lijken. Zo ontstaat er door deze extra stap nog meer natuurlijke kleur, fysieke aanwezigheid en een heerlijke ongedwongen kracht en lijkt de muziek langzamer te spelen. Dit is meestal een heel goed teken en wordt veroorzaakt door een afname aan reproductie artefacten.
Luisteren: ND 555
Als laatste is het de beurt aan de topnetwerkspeler ND 555 (€ 16.200,-). Een apparaat wat niet met één maar met twee Naim Burndy voedingskabels op een 555 PS DR voeding aangesloten dient te worden en waarbij de verschillende circuits hun eigen voeding krijgen. Een eigen inwendige voeding is bij dit topproduct dan ook niet meer aanwezig. Over het resultaat kan ik eigenlijk heel kort zijn. De ND 555 kwam, zag en overwon en zelfs met onverwacht overwicht! Waar de andere twee netwerkspelers vooral een toenemende rijpheid, verfijning en informatiedichtheid laten horen, maakt de ND 555 de enorm lastige stap naar echt realisme.
Tot nu toe was dit digitale domein wat mij betreft nog steeds voorbehouden aan de beste cd-spelers. Maar hoewel er geen direct vergelijk plaatsvond, leek het er sterk op dat deze netwerkspeler voor het eerst dit gat leek te dichten. Het eerste wat daarbij opvalt is het veel grotere stereobeeld wat deze ND 555 prachtig gelaagd weet etaleren. Het is niet alleen heel groots, maar ook voorzien van de correcte afbeeldingsgrootte en werkelijke fysieke dimensionaliteit. Je voelt en ervaart de muziek dus op eenzelfde wijze als waar bijvoorbeeld ook een topkwaliteit spoelenrecorder toe in staat is. Dus ook de ruimte tussen de muzikanten bevat voelbare energie, aanwezigheid en is vooral prachtig plastisch. Het eindresultaat is werkelijk out of the box genieten en een diepe buiging voor de ontwerpers die de grenzen weer duidelijk hebben weten te verleggen.
Conclusie
Dat het Engelse Naim sterk in beweging is, vind ik nog een understatement. Want als maar weinig anderen heeft het merk sinds 2008 enorm zijn nek (ook financieel!) uitgestoken. Daarbij is het conservatisme bij het grofvuil gezet en is met behoud van de merkwaarden een volledig nieuw productethos omarmt. Daarbij draait alles om werkelijke vooruitgang en werkelijke verbetering.
De nieuwe Uniti modellen zijn daar samen met de Statement versterker mooie voorbeelden van. Waarbij de drie nieuwe netwerkspelers deze lijn naadloos doortrekken. Hoewel niet A/B vergeleken met de vorige generatie, is er niet veel verbeelding voor nodig om te beseffen en vooral te ervaren dat dit de nieuwe Naim kroonjuwelen zijn. Hoewel het instapmodel ND5 XS 2 al bovengemiddeld goed weet te presteren en de mooie NDX 2 zeker met externe voeding deze lijn fors naar boven doortrekt, is de werkelijk grensverleggende ster wat mij betreft de helaas kostbare maar wel volledig te verantwoorden ND-555. Het is namelijk niet alleen de beste digitale bron die Naim tot op heden heeft vervaardigd, maar zelfs mogelijk ook de beste netwerkspeler op de markt!
Latham Audio
Tel: 013-5082411
E-mail: info@latham.nl
www.lathamaudio.nl
