HiFi.nl is een uitgave van BVDO sinds 1 juli 2019. Dit artikel is een externe bijdrage van Home Emotion

Zorgen voor je ouders zodra het voor hen steeds moeilijker wordt om zelfstandig te blijven wonen. Steeds meer mensen onderzoeken deze mogelijkheid, en het liefst zouden zij hun ouders dichtbij hun eigen leefomgeving halen. De meest ideale situatie is een kangoeroewoning. Een concept waarvoor ook Cilla en Laurens Smits uit Culemborg kozen. Zij bouwden een nieuwe woning met direct gekoppeld aan hun huis een kleine, zelfstandige woning voor de ouders van Cilla. Met slimme woningautomatisering konden zij het comfort en de veiligheid nog verder vergroten.

Daarnaast wijzen we graag op een belangrijk nieuwtje van de uitgever van Home Emotion: het magazine zal namelijk vanaf januari 2020 online op deze website te vinden zijn. 

Enkele jaren terug kregen Cilla en Laurens Smits signalen dat de ouders van Cilla wel eens wat meer hulp konden gebruiken dan voorheen. Met het ouder worden kwamen ook de eerste klachten, zoals vergeetachtigheid. “In oktober 2015 zijn wij gaan nadenken over de mogelijkheid om nog een keer een nieuwe woning te bouwen”, vertelt Laurens. “Dat was ook het moment dat we nadachten over de optie om de ouders van Cilla dichter bij ons te laten wonen. Zelf ben ik als projectmanager en adviseur in de bouw actief en was ik vakmatig al bezig met de ontwikkeling van dergelijke concepten, zoals Perspectief Wonen op maat. Onze gedachten gingen daarom al snel naar het concept van de kangoeroewoning; twee woningen die met elkaar verbonden zijn, maar waarin wij als bewoners wel zelfstandig ons eigen huishouden voeren.”

Praktische obstakels overwinnen

Vervolgens hebben Cilla en Laurens deze mogelijkheid bij de familie en met name bij de ouders van Cilla voorgelegd. Na een relatief korte bedenktijd zag iedereen de voordelen en ontstond er ook veel enthousiasme voor het idee. “Maar dan komen er praktische obstakels op je weg”, vertellen Laurens en Cilla. “Nadat we hadden besloten dat we in Culemborg onze kangoeroewoning wilden bouwen, en daar ook een mooi perceel hadden gevonden, bleek dat de gemeentelijke regels een dergelijke woning niet zomaar toestaan. Er is in Nederland geen cultuur voor het bouwen van dergelijke woonconcepten. Eén woning op één perceel, is waarop alles is ingesteld. Als je uiteindelijk van de gemeente toestemming hebt voor twee huizen met een eigen huisnummer, moet je ook twee nutsaansluitingen op dat ene perceel aanvragen. En vervolgens wilden we een passende financiering regelen. Tijdens dit hele traject was het redelijk teleurstellend dat je voor het regelen en organiseren van een dergelijk zorg- en woonconcept zo enorm veel obstakels moet overwinnen.” 

Plannen vormgeven

Uiteindelijk lukte het om alle medewerking te krijgen; de gemeente en het energiebedrijf gaven hun goedkeuring en de Triodosbank was bereid om voor dit duurzame concept een hypotheek te verstrekken. “Samen met een bevriende architect hebben we toen onze plannen vormgegeven. Alle ideeën en wensen die we in ons hoofd hadden, kwamen zo op papier en het ontwerp is uiteindelijk ook door de welstandscommissie goedgekeurd. Daarbij hebben wij steeds in ons achterhoofd gehouden dat het ontwerp zodanig duurzaam moest zijn dat de twee woningen in de toekomst ook voor een andere toepassing konden worden gebruikt. Dan kun je denken aan een woonhuis met een huisartsenpraktijk, of een kantoor naast je huis, of een praktijkruimte voor een therapeut, enzovoorts. De brandweer heeft het concept ook als twee aparte wooneenheden gekeurd.” Het denkproces begon in oktober 2015 en een jaar later, in september 2016 ging de eerste paal de grond in. “Sinds mei 2017 wonen wij in onze kangoeroewoning, die we zelf Quokka hebben gedoopt. Vernoemd naar een klein soort kangoeroe die bekend staat als ’s werelds gelukkigste diertje. Inmiddels zijn wij, maar ook mijn ouders, erg gelukkig met de constructie en het woongenot”, vertelt Cilla Smits. “Mijn ouders kunnen in principe alles zelfstandig doen, maar als er iets is, dan hoeven we alleen de gemeenschappelijke deur tussen onze en hun bijkeuken door te lopen, en we staan bij elkaar in huis.”

Extra kennis en aandacht

De woning is gebouwd door Aannemingsbedrijf Gebr. Van der Netten van Stigt uit Zoelmond en de techniek is door elektrotechnisch installatiebureau C. van Dee uit Eck en Wiel gerealiseerd. “De realisatie van een dergelijke woning, die niet alleen heel energiezuinig maar ook bijzonder comfortabel en tegelijk levensloopbestendig moest zijn, vergt wel extra kennis en aandacht van een aannemer en installateur”, vertelt Laurens Smits. “Ik had in de gaten dat, als wij exact wilden krijgen hoe wij het in ons hoofd hadden, we zelf voor een belangrijk deel de regie moesten voeren. Mijn voordeel is dat ik beroepsmatig als bouwmanagementbureau in de bouw actief ben, en dus redelijk gemakkelijk de aannemer en installateur kon ondersteunen. Enerzijds met duidelijk maken hoe zij onze wensen moesten interpreteren, anderzijds door samen met hen te zoeken naar de juiste leveranciers.

Zo kwamen we voor de elektrotechnische installatie bij Hager terecht, die ik vanuit andere projecten al kende. We wilden bijvoorbeeld dat onze ouders ’s nachts op een veilige manier vanuit hun slaapkamer naar de badkamer konden lopen. Dus kozen we voor looprouteverlichting die de route naar de badkamer verlicht. Op het toilet zit een bewegingssensor, zodat het licht niet onnodig blijft branden. En boven het fornuis hebben we een kookplaatbeveiliging laten aanbrengen die detecteert of een pan oververhit raakt wanneer onze ouders hem per ongeluk op de kookplaat laten staan. Zeker nu de moeder van Cilla dementeert, geeft een dergelijk hulpmiddel ons een veilig gevoel.”

Voorlichting in domoticashowroom

Ook voor zichzelf wilden Laurens en Cilla graag de mogelijkheden van woningautomatisering benutten. Daarom zijn ze, toen de bouw begon, samen met hun ouders uitgebreid voorgelicht in de Expo van Hager in ’s-Hertogenbosch. Daar kozen ze het strak vormgegeven schakelmateriaal uit de berker Q3-serie in een opvallende zwart-witte combinatie, maar ontdekten ze ook de vele mogelijkheden van domotica. “Laurens Timmers van Hager kon heel goed duidelijk maken wat woningautomatisering voor ons kan betekenen. Het belangrijkste is dat we vanaf het begin de juiste, op KNX-gebaseerde infrastructuur lieten aanleggen. Daarmee hebben wij de mogelijkheid en ook de garantie dat we later altijd nog de meest uiteenlopende functionaliteiten kunnen toevoegen.”

Zo kozen Laurens en Cilla bij de oplevering van de twee huizen nog niet meteen voor een alarmknop in de woning van haar ouders. Maar nu het dementeringsproces verder gaat en de mobiliteit wat afneemt, is die alarmknop in de slaapkamer van haar ouders toch geïnstalleerd en krijgen dochter en schoonzoon, als het nodig is midden in de nacht, een seintje als er dringend hulp nodig is. “En dan staan we ook binnen een minuut aan hun bed. Ook de elektronische deurvergrendeling is een functie die nu van pas komt en die ons veel rust geeft.”

Verschillende scènes oproepen

Domotica maakt de kangoeroewoning niet alleen een stuk ‘zorgzamer’, maar ook veel comfortabeler. Zo is de verlichting op de automatisering aangesloten, waardoor in beide woningen scènes mogelijk zijn die de bewoners in staat stellen om met een knop de gewenste sfeer op te roepen. En dat doen de bewoners via het Domovea visualisatiesysteem, dat op de telefoon en tablet op overzichtelijke wijze alle functies van de woningautomatisering visualiseert. “Samen met installateur Frank van Dee hebben we gekeken wat we op dit moment zinvol en handig vinden. Zo hebben we in de beide huizen overal vloerverwarming aangelegd, met zowel in ons huis als in het huis van onze ouders een cv-ketel. Om de verwarming slim te kunnen aansturen, hebben we op alle verdelers regelbare kranen geplaatst die we via de automatisering kunnen aansturen. Dit zorgt voor veel gemak en comfort, niet alleen voor ons maar ook voor onze ouders die er graag lekker warm bij zitten.”

Hoewel de woningen een cv-ketel hebben, zijn veel maatregelen uit de kast gehaald om de woningen zo duurzaam mogelijk te maken. “We wilden echt een huis met een goede energieprestatie. We voldoen ook aan een EPC van 0,2, een scherpere eis dan bij de bouw was voorgeschreven. Die prestatie danken we vooral aan zeer goede isolatie, een geavanceerd CO2-gestuurd ventilatiesysteem en een groot aantal pv-panelen op de beide daken. We wekken over het algemeen meer stroom op dan we nodig hebben. Maar de duurzaamheid, waar ook onze hypotheekverstrekker nadrukkelijk naar kijkt, zat niet alleen in de energetische prestatie, maar juist ook in de sociale duurzaamheid. Ons concept met kangoeroewoning kan in dat opzicht een voorbeeld zijn voor veel andere mensen die de zorg voor hun ouders dichtbij willen halen.”