Spikes worden door veel audiofielen nog altijd gezien als de beste optie om hun speakers te ontkoppelen van de vloer. Maar IsoAcoustics heeft met de ingenieuze GAIA-isolatievoeten een alternatief dat je luidsprekers indrukwekkend beter doet klinken.
Iedere muziekliefhebber heeft een eigen mening over waar hij of zij in wil investeren om een beter geluid te krijgen. Sommige mensen concentreren zich op de systeemcomponenten, een groep op de akoestiek, anderen streven prestatieverbeteringen na door upgrades op vlak van stroom en bekabeling, en dan heb je nog lui die meer esoterische tweaks opzoeken. Dat de discussies hierover heel vaak spectaculair slecht aflopen, het zal je niet verbazen.
Maar waar bijna iedereen over akkoord is, is dat luidsprekers op iets moeten staan. Of liever: dat een speaker niet zomaar op de vloer mag rusten, maar dat er een vorm van ontkoppeling moet bestaan om te zorgen dat de vibraties van een luidspreker niet doorreizen naar de vloer. Het is geen overdrijving om te stellen dat bijna iedereen dan automatisch denkt aan de spikes die de meeste fabrikanten meeleveren met hun speakers. Dat was ook bij de auteur van dit artikel het geval – full disclosure: die wel gelooft dat bepaalde kabels een rol kunnen spelen, maar vindt dat je best eerst focust op een goede set en een goede akoestiek – tot een demonstratie van IsoAcoustics dit voorjaar in Antwerpen in het kader van de EISA Conventie
In deze test bekijken we de GAIA I, dempingsvoetjes die ontworpen zijn om de plaats in te nemen van de spikes aan de onderkant van je luidspreker. Je kunt ze in theorie gebruiken met boekenplankspeakers, maar het lijkt ons toch waarschijnlijker dat de GAIA’s toegepast gaan worden bij vloerstaanders of de stands van standmount-luidsprekers. Voor bookshelfs heeft IsoAcoustics interessantere oplossingen, de isolerende Aperta-stands, die ook hun sporen hebben verdiend in studio-omgevingen. Dat is geen toeval, want IsoAcoustics heeft een pro-audiotak die isolatieoplossingen levert aan opnamestudio’s en de audiokamers van concertzalen, zoals de Boston Symphony Orchestra.
A/B-testing
Het Canadese merk trok in Antwerpen onze aandacht door hun GAIA-voetjes ter plekke in een degelijke A/B-opstelling te demonstreren, iets dat niet bij audiotweak-demonstraties altijd het geval is. Twee paar identieke speakers, aangestuurd door dezelfde bron en versterker, met zichtbare bekabeling en een heel eenvoudige schakelaar om tussen de luidsprekers te wisselen, en de mogelijkheid om het allemaal van dichtbij te bestuderen. Dat kom je niet vaak tegen. IsoAcoustics doet het evenwel vaker, ook op de Audio Show iEar' in Tilburg.
We hebben in Antwerpen lang naar de opstelling zitten luisteren, net omdat het verschil tussen mét en zonder voetjes behoorlijk spectaculair was. Controle in het laag er bij, iets meer coherentie en strakheid… het maakte niet uit welke track we beluisterden. Het viel ons toen wel op dat de verschillen het sterkst waren in de zone rond de sweet spot, tussen de speakers en op een tweetal meter afstand.
We vroegen bij IsoAcoustics op basis van die ervaringen de GAIA-voetjes aan. Het eerste wat je dan ontdekt is dat er drie versies zijn. Niet ‘goed, beter, best’, een prijstechnisch upgradeverhaal zoals je wel vaker tegenkomt (zie: Apple), maar een functionele opdeling. De drie versies hebben namelijk te maken met de interne constructie en hun draagkracht. De kleinste versie, de GAIA III, is bestemd voor luidsprekers van 32 kg, de GAIA II voor maximaal 54 kg aan speakerkilo’s, en de GAIA I voor mastodonten tot 100 kg. Als je reactie is: “Ik neem wel de GAIA II, al is mijn speaker lichter”, dan zit je er een beetje naast. Een zware GAIA I bij veel lichtere speakers gebruiken is een slecht idee, aldus IsoAcoustics, omdat de voet dan te stug is en toch vibraties kan overbrengen. Op de foto hierboven zie je trouwens de GAIA-voetjes met optionele spikes voor gebruik met een dik tapijt. Standaard rust de voet met zwarte kunststofgedeelte direct op de ondergrond.
Snel te plaatsen
Er is een prijsverschil tussen de drie GAIA-versies, gewoonweg omdat de GAIA I een veel forser ding is dan een kleinere GAIA III. De goedkoopste versie kost 249 euro per set van vier, de duurste GAIA is 749 euro per set van vier stuks. Voor een stereo-opstelling heb je twee sets nodig. Bij surroundopstelling kan het totaalprijskaartje pittiger zijn, al hangt alles af van welke speakers je juist gebruikt. Afgaande op onze ervaringen zijn we zeer geneigd om in een set GAIA’s te voorzien voor de subwoofer.
Veel muziekliefhebbers zullen voldoende hebben aan de goedkoopste GAIA’s, want heel wat populaire luidsprekers zitten onder die grens van 32 kilogram. Voor deze test kregen we de GAIA I’s aangeleverd, omdat we ze wilden testen op onze Focal Sopra N°2’s. Hun gewicht van 55 kg komt net boven de maximumbelasting van de GAIA II’s uit. Dat ene kilogrammetje over de limiet had wellicht de prestaties van de goedkopere GAIA’s niet echt zoveel beïnvloedt, bedachten we achteraf wel.
Over de afwerking en presentatie van de GAIA-voetjes kun je in elk geval maar weinig kritiek hebben. Elke set komt verpakt in een degelijk afgewerkte case die wat lijkt op een luxesigaren- of sieradendoos. Als je het openklapt, ontdek je de vier stevige voeten. Het zijn mooi afgewerkte dingen, heel zwaar en met een bolvormige puckvorm omhuld in een kostbaar ogende, glanzend roestvrijstaal. De constructie komt wat complexer over; elk pootje lijkt aan de buitenkant uit twee lagen te bestaan en de onderkant is een zachtere kunststof.
De bedoeling is dat je elke GAIA-voet bevestigt op de schroefdraad van de spikes. Om een maximale compatibiliteit te verzekeren, zitten er in de doos meerdere bouten met verschillende diameters (M8, M10 en 1/4 20 inch); dealers kunnen desgevraagd ook bij IsoAcoustics informeren naar andere formaten. Het zal niet verbazen dat het merk een hele database aan speakergegevens heeft opgebouwd, waardoor ze snel kunnen reageren met feedback rond de juiste adapters.
Het aanbrengen van de GAIA-voetjes is in theorie niet moeilijker dan spikes inschroeven. In de praktijk hangt alles af van het gewicht van je speakers. Bij onze zware Sopra’s was het toch wel een klus. We hebben het alleen gedaan, maar een wijs man of vrouw zou er toch beter een tweede persoon bij vragen om te helpen. Bij lichte speakers en een zachte ondergrond kun je bijvoorbeeld voorzichtig de luidspreker neerleggen en de GAIA-pootjes inschroeven. Merkwaardig: IsoAcoustics verzoekt om de voetjes met het logo naar voren of achter te richten, want dan zouden de GAIA’s optimaal presteren.
Hoe werkt het?
IsoAcoustics als bedrijf ontstond vanuit de observatie dat de koppeling tussen speaker en de ondergrond vaak een bron van problemen blijkt te zijn. Om dat te staven werkte het bedrijf samen met de National Research Council Of Canada (NRC), het onderzoeksinstituut van de Canadese overheid dat op akoestisch vlak veel werk verricht. In de schoot van de NRC ontstond bijvoorbeeld het kamerkalibratiesysteem ARC dat door Anthem en Paradigm wordt gebruikt. Er is ook heel wat vroeger research ontstaan bij het Canadese instituut dat later een vervolg kreeg bij de Harman Group, onder meer over hoe mensen beslissen welke luidspreker ze als 'goed' ervaren.
Een van de problemen bij de koppeling tussen luidspreker en ondergrond is dat vibraties – geluid – worden doorgegeven aan de vloer. Afhankelijk van de aard van die vloer kan het dan zelf geluid beginnen produceren. Denk aan een plankenvloer op houten balken die als een klankkast kan functioneren. Dat ‘eigen’ geluid kan de geluidsweergave verstoren (en ook je buren irriteren, want het geluid kan via de vloer naar een naastliggende muur reizen). Volgens IsoAcoustics is er ook een fenomeen waarbij reflecties van de vloer weer langs de koppeling (spikes) terugkeren en de speaker ingaan. Deze interne reflecties vertroebelen het geluidsbeeld verder, omdat ze net iets later in de speaker klinken dan het oorspronkelijke geluid. Dit haalt de 'snelheid' van de weergave onderuit.
Samen met de NRC heeft IsoAcoustics veel metingen gedaan rond speakers en de koppeling met de vloer, waarbij zelfs speakers via flexibiele touwen werden opgehangen om een metingen te krijgen bij totale ontkoppeling van de vloer. Het is boeiend om te lezen hoe dat in zijn werk ging – en het is ook interessant dat het gewoon online te lezen valt, op de website van IsoAcoustics.
Je merkt bij het vastnemen van de GAIA’s dat het niet zomaar grote stukken metaal zijn. Een voet bestaat niet uit vol metaal, want de GAIA’s zijn gevormd uit twee grote delen waarbij er voor gezorgd is dat de boven- en onderkant van de GAIA-voet op een slimme manier verbonden zijn. Het is best complex, met interne bouten die ook op hun beurt ontkoppeld gemonteerd zijn. Er zit wat dempingsmateriaal onderaan, maar het is vooral deze dubbele constructie die zorgt dat vibraties uit de speaker niet worden doorgezet naar de vloer – en vice versa.
Helder beeld
Omdat we maar één paar Sopra’s in huis hebben, konden we niet de A/B-testing uitvoeren die mogelijk was bij de demo-opstelling van IsoAcoustics zelf. Wel hebben we de Sopra’s zonder en met de voetjes beluisterd, zonder het systeem verder te veranderen en ook door altijd heel nauwkeurig ze in dezelfde positie te plaatsen. Voor onze test gebruikten we onze Devialet Expert 220 Pro (en, voor de liefhebbers, met stroom vanuit een IsoTek Smart Power en luidsprekerbekabeling van QED) met muziek gestreamd via Roon. De vloer bestaat uit de originele houten planken uit de jaren dertig, met een zeer dik hoogpolig tapijt dat tussen de speakers en de sofa in ligt. Voor en na de echte testperiode hebben de GAIA-voeten nog enkele maanden dienst geleverd (we ontvingen ze reeds in mei voor een beoordeling die culmineerde in een EISA Award voor IsoAcoustics).
Na het beluisteren en vergelijken van tientallen, zoniet honderden uren muziek tijdens die periode, noteren we toch wel een hele duidelijke verbetering met de GAIA-voeten. Het situeert zich voor ons op twee vlakken: meer controle, met een strakkere, beter gedefinieerde basweergave, en een verheldering van alles wat daarboven zit, waardoor instrumenten veel meer een eigen plaats in een breder wordende soundstage innemen. Met ‘verheldering’ bedoelen we dus niet helder in de zin van dat hogere frequenties geboost worden – al lijkt dat soms wel zo, omdat net die hoge details (zoals hi-hats en cymbalen) nu veel meer onderscheiden worden.
Er is inderdaad een stukje vertroebeling van tijdsinformatie weg. Het effect doet ook wat denken, deels, aan wat we opmerken als we Dirac-kamercorrectie toepassen. Al gaat de software nog verder en werkt het ook op andere vlakken; de GAIA-voetjes gaan uiteraard geen room mode wegnemen, want een kamermodus heeft maar weinig met de akoestische ontkoppeling van je luidspreker te maken.
Wat we merken is dat de GAIA’s in ons geval een heel merkbare verbetering opleveren. Het is niet subtiel, zoals bij sommige audiotweaks, wat zeker met de ondergrond in onze testruimte te maken kan hebben. We vinden het ook een heel universele ingreep, die zowel de modern klassieke ‘The Twelve’-soundtrack van Frederico Albanese groter en omhullender doet klinken, met beter gedefinieerde pianoklanken, als elektronische knallers als ‘Monsters Exist’ van Orbital strakker en ritmischer laat overkomen. Tegelijkertijd is het niet alsof de Focal Sopra’s met hun heel eigen karakter opeens dramatisch gewijzigd klinken. Het is een verbetering, niet een verandering.
Conclusie
Eerlijk gezegd dachten we dit nooit te schrijven, maar: de GAIA-voeten zijn een audiotweak die een no-brainer upgrade vormt, ook bij een iets betere set. Als je vertrekt van speakers die nu gewoon op spikes staan, leveren ze een onmiddellijk merkbare verbetering. De GAIA’s zijn niet gratis natuurlijk, maar de prijs is redelijk en haalbaar, zeker als je rekening houdt met het prijskaartje van vele andere audiotweaks. En dat ze er kostbaar uitzien en gebouwd zijn is uiteraard mooi meegenomen.
IsoAcoustics GAIA
Vanaf 249 euro | www.isoacoustics.com
Beoordeling 5 op 5
