Geen idee wat er in het water zit bij ELAC, maar de laatste tijd lanceert dit Duits merk (met een stevig scheut Brits-Amerikaanse knowhow) de ene interessante luidspreker na het andere. Zoals de fonkelnieuwe Carina, een slanke zuilspeaker met – dat was al even geleden – een JET-tweeter. Oud ontmoet dus nieuw in deze betaalbare middenklasser.
ELAC Carina
Het blijft toch altijd een uitdaging: luidsprekers vinden die je gemakkelijk kwijt kunt in een doorsnee woonkamer. Misschien is de kamer niet zo groot als je zou wensen, misschien zijn er (begrijpelijke) veto’s tegen twee meter hoge mastodonten in glanslakzwart. Hoe dan ook, je bent op zoek naar een middenweg. Een luidspreker die toch beter klinkt dan een kleine monitor, maar die niet moeilijk doet qua plaatsing. Het mag al wat dichter bij de muur, om maar iets te zeggen. Spreken we dan over de nieuwe Carina-lijn van ELAC? Misschien wel, want door zijn vorm en akoestisch design zouden deze nieuwelingen van het Duitse merk wel eens prima passen in die rol van interieurvriendelijke weergever. In deze test bekijken we de Carina FS247.4, een vloerstaander van 999 euro per stuk die door zijn compactere bouw, fraaie rondingen en constructie heel interieurvriendelijk is.
In de Carina-familie vind je nog de scherp geprijsde BS 243.4-boekenplankspeaker (999 euro/paar) en de CC 241.4-centerspeaker waarmee je een surroundopstelling op punt kunt zetten. Het is wel uitdagend prijspunt waarop de Carina-vloerstaander zich positioneert, want hierdoor plaatst de FS247.4 zich regelrecht tegenover een heel aantal grote rivalen, zoals de Dali Opticon 6, Focal Aria 926 en de Monitor Audio Silver 300.
Slank en modern
ELAC geeft in hun marketing een beetje de indruk dat ze de Carina’s eerder een no-nonsense uiterlijk cadeau deden. Hun kindjes verdienen eigenlijk wel iets meer lof. Want hoeveel de Carina’s inderdaad opteren voor een eenvoudig, strak ontwerp met weinig plaats voor allerlei franjes of aandachttrekkende designaspecten, ogen de luidsprekers echt wel modern en gestroomlijnd. Ze komen slanker over dan vele rivalen, dankzij een trapeziumvorm met een bredere voorkant en smallere achterzijde. De matte afwerking, het ontbreken van naden en de fel afgeronde hoeken (wat ook akoestische voordelen heeft) maakt de Carina’s wat ons betreft heel hedendaags. Dat geeft de ELAC’s zeker een troef tegenover concurrenten die wat klassieker uit de hoek komen.
De FS247.4 is een luidspreker die – zeker in de matwitte versie die wij op bezoek kregen – heel elegant in een Scandinavisch geïnspireerd interieur passen. Wie het liever donkere speakers in huis haalt: de zwarte uitvoering van de Carina’s heeft een satijnfinish die eveneens best luxe oogt. Op detailniveau zijn er trouwens heel wat zaken die de Carina’s nog net iets waardevoller laten overkomen, zoals een blinkende chamfer rond de drivers die mooi het licht weerspiegelt, en een fraaie metalen voet. In de doos vind je spikes voor die voet en chroomkleurige doppen die een zachte vloer tegen de scherpe punten van de spikes beschermt.
Laten zich gemakkelijk plaatsen
Voor verstokte ELAC-fans zijn er wel wat zaken die vertrouwd overkomen aan de Carina-speakers, die gebaseerd zijn op de geliefde 240-reeks. De JET-tweeter bijvoorbeeld, die de Duitsers uit Kiel al heel lang toepassen. Maar toch zijn de slanke Carina’s tegelijkertijd ook rasechte Andrew Jones-producten. Je weet wel: de legendarische – en overigens heel sympathieke – ontwerper die enkele jaren geleden van Pioneer naar ELAC verhuisde en sindsdien vanuit het Amerikaanse kantoor in een razend hoog tempo zeer geslaagde luidsprekers naar buiten duwt. Zie: Unifi, Debut, Navis, Andante…. Het is een indrukwekkend lijstje, waarbij vaak een mooie klankkwaliteit gekoppeld wordt aan bereikbare, redelijke prijskaartjes.
Die vermelde speakermodellen zijn eerder traditioneel opgebouwd, want Jones gebruikt graag beproefde technieken om de lat steeds hoger te leggen. Maar nu verschijnen er bij ELAC nog eens luidsprekers die het technisch over een iets andere boeg gooien, door terug te grijpen naar de JET-ribbontweetertechnologie die ELAC zelf ontwikkeld heeft. We hebben het uiteraard over deze Carina-lijn dus, die net als de luxueuzere en sierlijke Vela-speakers, uitgerust wordt met zo’n JET-tweeter. We vinden dat wel best bijzonder, want de JET-tweeter is behoorlijk complex om te bouwen – en dus duur – vergeleken met een typische dometweeter.
De Carina FS247.4-vloerstaander die wij hier testen is een 2,5-wegsontwerp met een geventileerde behuizing. Dat gebeurt via een kleine baspoort aan de achterzijde. Maar er is vooral een hoofdrol weggelegd voor een grotere reflexpoort die in de basis verwerkt is. Die dubbele baspoorten vullen elkaar aan; wellicht zijn ze getuned op andere basfrequenties. Het valt eerst overigens niet op dat er onderaan een poort voorzien is, totdat je merkt dat de behuizing aan de achterzijde niet helemaal tot aan de voet loopt. Er is subtiel een gleuf voorzien in de behuizing zodat geluidsgolven langs hier kunnen ontsnappen.
Het is een interessante designkeuze die de Carina’s een stukje plaatsingsongevoeliger maakt. Je kunt deze speakers wat dichter bij een muur plaatsen, zelfs met die tweede baspoort aan de achterkant. Uit deze poort komt namelijk geen hoog luchtdebiet, zoals wel het geval is bij vloerstaanders met enkel een basreflex achteraan. Wel is het een goed idee om zeker de meegeleverde voet en spikes te monteren, zodat de speakers iets hoger staan.
JET en aluminium
De naam viel al enkele keren: JET. Deze tweetertechnologie werd ontwikkeld door ELAC (om exact te zijn: op basis van het AMT-ontwerp van Oskar Heil). Het is geïnspireerd op een klassieke ribbontweeter, maar wel één waarbij het lint eigenlijk een opgevouwen membraam is waarin geleidende banen verweven zijn. Qua design heeft het wel iets weg van een harmonica – en net als bij een harmonica wordt lucht (lees: je muziek) naar buiten geperst door het in en uit bewegen van het membraam.
Het ontwerp zit slim in elkaar en heeft als voorname eigenschap dat deze Jet Emission Tweeter veel lucht heel snel laat bewegen. Dat komt onder meer omdat het membraam echt groot is. Als je het plat zou strijken, dan zou de totale oppervlakte van de tweeter verrassend groot zijn. En toch gaat het tegelijkertijd om een heel licht materiaal, waardoor de JET-tweeter minder massa bezit dan een dome-tweeter. Snelheid en de mogelijkheid om (hoge) details goed weer te geven zijn dan ook kerneigenschappen van deze technologie. Dat merken we meteen als de Roon-radiofunctie ons bij ‘España, rhapsody for orchestra’ in de uitvoering van de London Symphony Orchestra onder leiding van Ataulfo Argenta brengt. Het is een heel zenuwachtig werk, met veel tempowisselingen, die de Carina’s ook bij de uptempo-delen heel dartel neerzetten. Het fijne detail, in het bijzonder van de strijkers, komt heel luchtig en helder door. In het horizontale vlak stralen de ribbontweeters van de ELAC-speakers lekker breed uit; orkestrale werken zoals deze van Emmanuel Chabrier worden daardoor levensecht en op een grote soundstage neergezet. Muziek komt goed los van de speakers.
Hun snelheid in het hoog is even welkom bij elektronische tracks die hun diepe beats aanvullen met andere percussiegeluiden. Want het is niet enkel hoogdetail dat uit de Carina’s komen, waardoor ook ‘Rocketfuel’ van DJ Shadow (met een sterrol voor De La Soul) of ‘Nun with a Motherf*&*ing Gun’ van Trent Reznor spectaculair uit de ELAC-speakers rolt. Voor de liefhebbers: deze laatste track hoort bij de soundtrack van ‘The Watchmen’, een van de beste tv-reeksen van het moment – en die bovendien muziek heel effectief inzet om een heel aparte sfeer op te bouwen. Het is bij tracks als deze dat ook opvalt hoe goed de basprestaties van de Carina’s zijn.
De signatuur van de ontwerper
Een speaker van Andrew Jones die niet in balans is en niet uitpakt met een oorvriendelijk, mainstream-geluid, dat zou ons natuurlijk echt verrassen. Als ontwerper streeft hij nu eenmaal naar aangename luidsprekers die goed vallen bij een groter publiek. Geen audiofiel getunede dozen die vooral kenners aanspreken dus, maar wel luidsprekers die ook met onvolmaakt bronmateriaal een feestje weten te brouwen. Het enige wat ze wat minder publieksvriendelijk maken, is dat ze met een gevoeligheid van 87 dB toch een wat betere versterker nodig hebben. Het is niet dat ze een ultieme krachtcentrale nodig hebben om in beweging te komen, maar iets meer power is zeker welkom. De Carina-vloerstaanders zijn overigens voorzien op bi-amping en bi-wiring.
De basreflex onderin en de twee aluminium inverted dome-midrangers complementeren de JET-tweeter heel goed, voor een klank die lichtjes warm overkomt – de linttweeter voert hier dus niet uitsluitend het woord. De integratie lijkt heel goed, met dank aan de woofers die iets minder conventioneel zijn geconstrueerd. Aan de rand bollen ze met een randje over, wat volgens ELAC het breakup-punt naar een punt brengt die hoger ligt dan de frequenties die deze driver kan weergeven. De meer nasale kwaliteit die speakerontwerpen met een AMT-tweeter kunnen bezitten ontbreekt hier grotendeels. Experimenteren met het indraaien is wel de moeite waard, want een beetje toe-in doet de FS247.4 wel goed.
Gecombineerd met een Primare i15, die we tijdens de testperiode soms via de ingebouwde Chromecast, soms via een NAC C 658 (zonder Dirac ingesteld) vanaf Roon met muziek voorzien, klinken de Carina’s heel aangenaam. Ook voor lange luistersessies, maar zonder te laidback of tam over te komen. Tegelijkertijd proberen ze niet te verleiden met een opvallend – maar vaak op langere termijn vermoeiend – felle presence-weergave. Het is opnieuw een heel fijn evenwicht dat Jones hier bereikt, in dit geval wel met net meer zin voor detail en ook iets meer snelheid dan pakweg bij de niettemin uitstekende waar-voor-je-geld Debut-reeks.
Conclusie
De slanke, moderne vormgeving en de makkelijke plaatsing maken deze Carina’s meteen interessant voor woonkamers waar je niet kunt gaan voor een optimalere plaatsing verder van de muur. Ook in kleinere ruimtes en aan lagere volumes presteren ze door hun design goed. De JET-tweeter maakt de Carina FS247.4 een luidspreker die veel inzicht geeft en je nieuwe dingen in bestaande tracks laat ontdekken, maar zonder vermoeiend te worden.
Bovenal is het een evenwichtige speaker die niet enkel qua vorm modern is, maar ook qua weergave onder meer goed past bij elektronische en gitaargedreven genres.
ELAC Carina FS247.4
999 euro/stuk | www.servi-q.nl
Beoordeling 4,5 op 5
