Vandaag staat de navigatie richting Den Bosch waar HOBO hifi een vestiging heeft. Op naar een systeem rond DALI luidsprekers en verassend genoeg DALI elektronica. De Deense fabrikant van zowel budget luidsprekers als high end producten gaat actief en doet dat in een slimme samenwerking met een soft- en hardware fabrikant. Benieuwd naar het resultaat loop ik door de Bossche straten richting het fraaie winkelpand van HOBO hifi, dat er van buitenaf heel wat eenvoudiger uitziet dan de winkelruimte zelf. Als de set net zo mooi is als de winkel, de mensen van HOBO hifi zo aardig zijn, dan wordt dit een leuke dag.
HOBO hifi Den Bosch
Wie binnenstapt bij HOBO hifi in Den Bosch zal verrast worden door het grote winkelpand dat een moderne uitstraling heeft met authentieke elementen. Verwelkomd door Stephan en Richard ga ik vandaag luisteren naar een DALI Rubicon C luidsprekeropstelling. Maar eerst is het tijd om met de heren kennis te maken zodat ik wat meer te weten kan komen over de winkel.
HOBO hifi bestaat in Den Bosch al 25 jaar, al was de winkel niet altijd gevestigd in het huidige pand aan de Vughterstraat 78, daar zitten Stephan en Richard sinds een jaar of vijf. Parttime ondersteund door de derde man Wilfried. Ondanks dat de Vughterstraat onderdeel is van het Bossche winkelgebied kun je voor de deur laden en lossen, 20 meter verderop parkeren of een parkeergarage opzoeken op 5 minuten lopen. De voordeur staat open voor bezoekers, wie liever op zijn gemak in één van de twee riante luisterruimtes wil gaan zitten voor het maken van een keuze uit de apparatuur kan het beste even van te voren een afspraak maken. Ook de luisterruimtes zijn opgeruimd en verzorgd, ze zien er niet uit of dat nou speciaal voor mijn bezoek is gedaan.
Al pratend aan de koffietafel achterin de winkel komt de filosofie van HOBO hifi Den Bosch naar voren. Hoofdzaak is: luisteren naar de klant, en vanuit HOBO hifi suggesties aanbieden om samen te komen tot de voor hem of haar optimale installatie. Is die keuze gemaakt dan wordt apparatuur op verzoek thuis geleverd, aangesloten, geïnstalleerd op het netwerk indien het over streamen gaat, en worden apps op tablets of telefoon gezet. Haal zorg weg bij de klant door service te bieden is het motto. Aandacht geven vinden Stephan en Richard belangrijk, net als onafhankelijk advies om een mooie set samen te stellen binnen het budget van de klant. En dus evenveel aandacht als het gaat om € 1000 of om € 10.000 en daarboven.
De keuze is ruim; elektronica van NAD, Yamaha, Rotel, Moon, Lumin, Anthem (surround/stereo) en Bluesound staat opgesteld. In het schap of aangesloten op luidsprekers van Bowers & Wilkins, DALI, Sonus faber, MartinLogan, Paradigm, Monitor Audio en Dynaudio. Veel elektronica is geschikt voor streaming, van eigen muziek of van muziekdiensten, want het kopen van cd’s en cd-spelers neemt af. Daarentegen is er nog steeds een opleving van de platenspeler, Thorens en Pro-Ject, vooral bij een jongere generatie die ook vaak binnenloopt voor een mooie hoofdtelefoon. Beeld biedt HOBO hifi Den Bosch met de OLED van LG en Panasonic, op verzoek is ook Samsung leverbaar. Om alles met elkaar te verbinden hangt een rek vol met AudioQuest kabels in alle soorten en maten. HOBO hifi Den Bosch is onderdeel van de keten met in totaal vijf vestigingen in Nederland. Wat in Den Bosch (tijdelijk) niet aanwezig is kan snel worden geleend vanuit een andere vestiging geeft Stephan aan.
Sound Hub
Kennismaken met de heren is slechts een onderdeel van het bezoek. De aanleiding om langs te komen is het DALI Rubicon C systeem met actieve luidsprekers en de bijbehorende Sound Hub. Gekozen is voor een opstelling met de Rubicon 2 C. Een monitor luidspreker in een aantrekkelijk formaat, netjes afgewerkt met ronde hoeken om onopvallend geplaatst te kunnen worden. De woofer heeft de typische donker bruine kleur, kenmerkend voor DALI, al zit hij meestal verscholen achter een frontdoek. Een bescheiden lichtje aan de voorzijde van de luidspreker geeft aan dat het systeem actief is en toont zo de volumestand. Bij veranderen van het volume vormen de LED’s samen een balk. Heel handig en duidelijk. De bijhorende Sound Hub laat het volume zien in cijfers met witte symbolen op een zwarte achtergrond. Chique en optisch fijner om naar te kijken dan een blauwe LED die in de ogen priemt. De afstandsbediening is klein en heel netjes afgewerkt. Een aanduiding op de bovenzijde van de hub toont dat de speakers actief zijn en verbonden. Je hoeft dat niet allemaal te raden zoals bij andere merken. Alles werkt even soepel en doordacht.
Als we dieper ingaan op de techniek van dit systeem is de Sound Hub wellicht het meest interessant om als eerste aan te pakken. DALI is een luidsprekerfabrikant en heeft zich met dit actieve systeem begeven in de elektronica. Heel slim om dan niet te beginnen aan het schrijven van software, maar een licentie te nemen op de software van Bluesound en zowel de app als de Sound Hub te laten draaien met BluOS. Een gevestigd besturingssysteem dat samenwerkt met veel NAD en alle Bluesound producten. Compleet, bij de tijd en gebruikersvriendelijk. De hardware is wel van DALI en wie niet wil streamen kan de DALI NPM 1 BluOS insteekmodule achterwege laten of een kleinere en voordeliger Sound Hub aanschaffen. Niet handig als u straks leest wat de aanbieding op dit moment is. De Sound Hub verbindt draadloos met de luidsprekers, in dit geval de Rubicon 2 C. Het eigen protocol blijkt 100 procent stabiel en verbinding is snel gelegd.
Met één vinger regelt u het volume, of u draait aan de volume regelaar of pakt de app of de Bluetooth verbonden remote. Hoe u ook te werk gaat, pas aan het einde van de digitale schakeling in de versterkers worden de aanpassingen daadwerkelijk doorgevoerd. Op de Sound Hub kunnen diverse bronnen naast de optionele modules benut worden: Bluetooth (AAC & Apt-X HD), analoog (RCA & Mini Jack), digitaal Coaxial RCA & 2 x Optical. Er is een USB uitgang voor Google Chromecast Audio. Voor de expansion slots is naast BluOS een kaart in ontwikkeling met HDMI en multichannel toepassing. Draadloze center, achterspeakers en een subwoofer komen er aan in de Rubicon C serie. Deze Sound Hub heeft een prijs van € 649,- en de NPM 1 BluOS module kost € 499,-. De laatste krijgt u tijdelijk gratis bij aanschaf van Sound Hub en Rubicon luidsprekers in één koop.
Actieve speakers
Hoewel de Rubicon C serie analoge ingangen heeft, te gebruiken met een DAC met volumeregeling of een voorversterker, zal de luidspreker het meeste gebruikt worden met de DALI Sound Hub. U hoeft niet bang te zijn dat de draadloze verbinding tussen Sound Hub en Rubicon 2 C verlies oplevert, het eigen protocol staat borg voor high resolution signaal overdracht. In de Rubicon 2 C zijn 250 Watt klasse-D versterkers ingebouwd voor het actief, separaat kunnen aansturen van de woofer en de tweeter. De tweeter is een dome tweeter gemaakt uit zacht materiaal, de woofer conus bestaat deels uit houtvezel wat de in eigen huis gebouwde woofer een licht, stijf en bewust onregelmatig membraan geeft. Vandaar de specifieke kleur van de conus.
Onzichtbaar is het DALI SMC Magneetsysteem, met een poolstuk dat volledig uit SMC bestaat, afgedekt door een ingekeepte koperen kap en geplaatst binnen een grote ferrietmagneet. Zo wordt het effect van SMC gefocust en gemaximaliseerd ter reducering van vervorming.
De Rubicon 2 C is beschikbaar in drie kleuren: hoogglans wit of zwart en walnoot. De prijs van de DALI Rubicon 2 C is € 1.999,- per stuk. De grotere en eveneens actieve Rubicon 6 C kost € 2.799,- per stuk. Op de DALI Connect M-601 stand van € 349,- per paar kunt u de 2 C luidsprekers vastzetten. De stands zijn af te vullen en er is een doorvoer voor de netspanningskabel. Want al is een systeem draadloos, 230V heeft u wel nodig voor de Sound Hub en voor elke luidspreker.
Aanbieding
De ijzersterke aanbieding van HOBO hifi in samenwerking met de importeur bestaat uit:
Eén paar DALI Rubicon 2 C luidsprekers
DALI Sound Hub
DALI NPM 1 BluOS module
Eén paar DALI Connect M-601 stands
Voor een tijdelijke totaalprijs van € 4.650,- in plaats van € 5.495,-
Let op: de complete set is alleen aanwezig in Den Bosch en niet in de andere vestigingen van HOBO hifi.
Herkenning
Na de uitgebreide kennismaking met mensen en apparatuur is er ruim de tijd genomen om te luisteren naar de DALI opstelling. In alle rust geniet ik in de luisterruimte als eerste van de Franse zangeres Angelina Wismes om een houvast te hebben, haar uitvoering van “Nantes” is mij op veel systemen bekend. Na de track gedraaid te hebben verwijder ik de frontjes van de Rubicon 2 C en dat maakt het stereobeeld nog net wat losser van de weergevers zelf. Merkbaar is dat DALI aan het middengebied waarin de stem zit veel aandacht heeft gegeven, een middengebied ondersteund door een diep laag waar alleen een actieve luidspreker in dit formaat je zo mee kan verwennen. De hoge tonen worden heel rustig weergegeven, dat draagt er aan bij dat zang gevoelig is en sfeer laat creëren.
Nog een uitgekauwde track, Dire Straits met “You and your friend”. De Rubicon 2 C geeft ook nu heel veel kracht in de lage tonen waardoor de klankkleur aan de donkere kant is. Ik denk dat de kubusachtige luisterruimte daar mede debet aan is. Gitaren links en rechts springen naar voren terwijl het stereobeeld op afstand blijft staan, los van de luidsprekers komt, zeker zonder frontdoek. Het beeld blijft hangen binnen de fysieke opstelling van de luidsprekers die zoals DALI dat wil recht naar voren gericht staan. In de luisterruimte staan veel meer speakers en dat is natuurlijk nooit ideaal maar een gegeven voor een winkel. Thuis kun je een opstelling pas echt optimaliseren waar Richard of Stephan graag bij assisteren.
Net als bij Dire Straits leveren Eric Clapton en B.B. King in “Three o’clock blues” een gevecht tussen gitaar meesters. Met rauwe zang van King, vlotte pianoklanken in een lekkere blues. Instrumenten staan tegen een achtergrond waarin de basgitaar sterk aanwezig is, het middengebied heeft wederom veel aandacht gekregen, hoge tonen zijn DALI zacht. De klank van een passieve DALI is behouden in dit systeem, een karakter dat zelden stoort, lang luisteren toestaat. Het past bij Denen waar het leven niet bestaat uit spreadsheets, maar uit liefde voor muziek en daar worden de producten naar gebouwd. Gitaarwerk staat helemaal vrij en wordt dynamisch gebracht, nooit ontstaat een gevoel dat de versterkers op enige manier te kort komen. Wennend aan de luisterruimte verdwijnt ook dat gevoel dat het laag te veel aangezet zou zijn. Wat desnoods op te lossen is met het licht vullen van de reflexpoort met een fleece materiaal.
Jazz ronde
“Alone together” van Chet Baker is zo’n track die altijd in het hoofd zit, trompet en bariton saxofoon samen met piano, licht slagwerk aan de rechterzijde, een geplukte bas in het centrum. Muziek heeft de neiging op dit systeem enerzijds de aandacht te vragen en anderzijds heel relaxed door te blijven spelen. Een gouden combinatie waardoor je of kunt luisteren met een diepe concentratie om elk detail in je op te nemen, of muziek als achtergrond mee te nemen tijdens andere bezigheden. Dat nimmer storende karakter is vooral fijn in een periode als deze waar thuiswerken veelvuldig aan de orde is, je wilt wel wat muziek op de achtergrond, maar primair mag die alleen plezieren en niet afleiden. Verdiep je je echter in wat de Rubicon C staat te doen, dan kan iedereen zich uitleven in detaillering, stereobeeld, losheid en dynamisch gedrag.
Norah Jones heeft een nieuwe cd: “Pick me up off the floor”. Gevonden op Tidal. Al bij de eerste track zit er meer pit in dan in haar oudere werk dat in mijn oren na een poosje soms saai gaat worden. Opgediept uit de categorie jazz gaat het voor mij meer naar de popmuziek. Vooral de strijkers (bas, cello, viool) dragen daar aan bij. Piano blijft ondergeschikt aan de strijkers, wel duidelijk te volgen. Norah staat met de Rubicon C op de juiste hoogte, het is een volwassen mens en geen kind in afmeting. Zowel stemmen als instrumenten staan krachtig in de ruimte. De directheid van een actief systeem straalt van de luidsprekers, het ontbreken van een passief filter is altijd een voordeel en DALI weet dat goed te benutten. Ondertussen speelt Jones verder in andere tracks en gaat dan meer en meer richting jazz. Het is een album dat ik vast en zeker een keer ga aanschaffen.
Klassiek mozaïek
Ola Gjeilo speelt piano op zijn gelijknamige cd en doet dat met gevoel. Track één genaamd “Ubi Caritas” brengt naast zijn spel klassieke stemmen in de ruimte, solo man en vrouw plus een koor. IJl en spannend hangen de stemmen in de ruimte. Groots en goed gebruikmakend van de afmeting van de luisterruimte waarin de speakers staan opgesteld. Mijn luisterafstand is ca. 3 meter, de luidsprekers zijn pakweg 2,5 meter uit elkaar gezet.
In deze track profiteert de piano ontzettend van het krachtige laag dat de Rubicon 2 C in deze ruimte brengt, het instrument is groot en draagt de tonen vanuit de snaren en de romp. Hogere tonen springen naar voren, de lage tonen steunen zowel de andere hand op het klavier als de zangers. Deze track mag niet worden verward met “Ubi Caritas” op zijn album “Piano improvisations” welke instrumentaal is. Ook daarop heeft de piano een prachtige volle klank, neemt je mee de muziek in en brengt noot na noot tot leven. Zouden ze in de DALI fabrieken ergens een vleugel hebben staan om de speakers mee te tunen? Voorlopig krijgen ze mij de luisterruimte niet uit.
Pieter Wispelwey speelt op zijn eigen onnavolgbare wijze een aantal suites voor cello en net als piano is ook dit klassieke instrument erg realistisch in weergave. De klankbalans hangt naar neutraal, is zeer in evenwicht en zowel de snaar als de romp van de cello doen mee. Klassieke muziek is vaak zoveel beter opgenomen dan pop, waarbij de luidspreker met pop de schuld krijgt van bonken, stampen, schreeuwen of krijsen, terwijl de studiomix daarvan de oorzaak is. Deze DALI Rubicon 2 C die weinig verhult is daarvan het tastbare bewijs, beluister maar eens deze Pieter met zijn solo cello opname voor hoe het wel kan.
Met DALI naar huis
DALI brengt onregelmatig een eigen lp of cd uit, voor mij even beschikbaar op een USB stick in 24/96 WAV. Hun nieuwe uitgave is “The Velvet Blues” met daarop heerlijke jazz. Goed geschikt voor dit systeem, goed opgenomen met een stevige drum, heldere bas waarin de tonen onderscheidend zijn en piano met snelle hoge noten en lang uitklinkende lage noten. Weer laat de muziek zich los en met veel detail te spelen in deze omgeving. “Somewhere over the rainbow” is een mooie afsluiter van deze dag want ‘somewhere over the rainbow’ lonkt dit DALI systeem voor een aantrekkelijke prijs. Langzaam laat ik mij nogmaals wegzakken met gesloten ogen op de zoete jazz tonen. Net als bij klassiek is dit een opname waar echt aandacht aan is gegeven om op een systeem fraai te klinken. Waarbij zoals is gebleken geen astronomische bedragen nodig zijn om er thuis ook van te kunnen genieten. Wat resteert aan het einde van de luistersessie is de positieve totaalindruk.
Waar ik naar geluisterd heb is een systeem dat bestaat uit slechts drie onderdelen: een Sound Hub en twee draadloze, actieve luidsprekers. Geen interlinks, geen stapel losse doosjes, geen onnodige ruimte in de kast innemend en desnoods kan de Sound Hub in een afgesloten ruimte staan. Het activeren van het geheel is een fluitje van een cent, het zoeken naar de optimale positie van de luidsprekers net wat meer werk. Deze keuze is ideaal voor wie van muziek wil kunnen genieten zonder extreme eisen te stellen aan de weergave. Muziek en spraak worden meer dan goed weergegeven, de bediening is op alle manieren prettig, de kwaliteit van DALI hoog en met het gebruik van BluOS is de software toekomst vast. Het maken van een mooie aanbieding door HOBO hifi in Den Bosch levert een flink voordeel op voor de klant, de service van het bedrijf staat er borg voor dat het systeem werkend kan worden opgeleverd. Ik zou haast zeggen: “Anders nog iets?”. “Ja, doet u er maar een Bossche Bol bij van Banketbakkerij Jan de Groot.”
HOBO hifi Den Bosch
Vughterstraat 78, 5211 GK
www.hobo.nl