Thuiswerken kan tegelijkertijd een zegen én een vloek zijn. Een streepje muziek kan de balans gelukkig in de juiste richting laten overhellen. Maar moet je tijdens het werken echt je favoriete tracks horen verminkt worden door de laptopspeakers? Helemaal niet. In dit artikel bekijken we drie low-cost apparaten die je in een hogere kwaliteit naar je bekabelde hoofdtelefoon laten luisteren: de EarMen Sparrow, de EarMen TR-Amp en de Lotoo PAW-S1. Een mooie bonus daarbij is dat elk vrij klein is. En dat is best handig als je op een bescheiden bureautje moet (thuis)werken en studeren.
We bekijken in dit artikel drie heel betaalbare apparaten, twee van het Servisch/Amerikaanse EarMen (een spin-off van Milomir Trosic van Auris Audio) en één van het Chinese Lotoo. Ze beloven je een betere geluidskwaliteit te bieden bij het luisteren via een hoofdtelefoon of oortjes, onderweg of als je aan je bureau zit te werken. Of die nu thuis of op kantoor staat.
Moeilijk om te gebruiken? Niet echt. In de meeste gevallen werken ze plug ‘n’ play: insteken en luisteren. Je hangt ze via een USB-kabel aan je laptop, tablet of smartphone. Ze komen met een eigen hoofdtelefoonaansluiting waarop je een hoofdtelefoon of oortjes koppelt. Sowieso werken ze meteen met Android-smartphones en -tablets, en met MacOS-computers. Aansluiten op een Windows-toestel gaat ook probleemloos, al ga je voor het beluisteren van hi-resbestanden mogelijk wel een extra driver nodig hebben als je een oudere versie van Windows draait. Ten slotte werken ze alle drie ook in combinatie met een iPhone of iPad, mits je de juiste kabel aanschaft.
Wat doen ze precies?
De Lotoo PAW-S1 en de EarMen TR-Amp en Sparrow zijn alle drie zogenaamde gecombineerde DAC’s (die de digitale muziekstroom in een betere kwaliteit omzetten naar analoog) en versterkers (zodat het audiosignaal voldoende versterkt wordt zodat je hoofdtelefoon luid én goed kan presteren). De toestellen bieden een dubbele verbetering ten opzichte van de hoofdtelefoonuitgang die standaard aanwezig is op je laptop of je mobiel toestel: ze verwerken digitale bestanden beter (ook hi-resmateriaal) en komen met een versterkergedeelte dat krachtig is en niet gestoord wordt door de naastliggende elektronica in je computer.
Alle drie doen dus grofweg gesteld hetzelfde, maar toch kun je ze niet zomaar vergelijken. Ze hebben elk hun pluspunten en scenario’s waar ze beter bij passen.
We gaan het in dit artikel vooral over muziek luisteren hebben, maar een kleine DAC/versterker is ook op andere momenten nuttig. Als je op je laptop een film meepikt via Netflix bijvoorbeeld of gamet. Ook in die gevallen wordt je hoofdtelefoon beter aangestuurd en krijg je dus een beter geluid. In stereo, zeggen we er meteen voor die veeleisende gamers bij. Wil je surround, doen moet je toch eerder richting een gaming-headset kijken. Toeval wil dat we recent nog een heel pak getest hebben.
Wat zijn de verschillen?
De EarMen Sparrow is een zeer compact apparaat – echt piepklein, kleiner dan een luciferdoos – dat je een handige manier geeft om veel beter geluid uit je smartphone te krijgen zonder dat je opeens een halve baksteen moet meesleuren. Het blijft iets ‘extra’ dat je moet meenemen, dat wel, maar het is klein genoeg dat het niet hinderlijk wordt. Minimalistischer kan haast niet.
De hieronder afgebeelde Lotoo PAW-S1 is een apparaat ongeveer zo groot als een modale USB-stick. Iets groter en opvallender dus, maar nog altijd bescheiden en goed transporteerbaar. Je kunt het uiteraard ook aan je vaste werkplek met je pc verbinden. Het verschil met de Sparrow is dat de Lotoo-DAC/versterker een eigen display bezit en je via knopjes snel de klank kunt aanpassen.
De EarMen TR-Amp tot slot is een groter apparaat. De twee andere apparaten halen hun stroom bij het mobiel apparaat waarmee ze verbonden zijn, de TR-Amp vereist een aparte USB-kabel naast de kabel waarlangs de muziek aangeleverd wordt. Maar het bezit wel een accu, zodat je ook zonder stroomkabel kunt werken. De accu is ook voor desktopgebruik interessant, omdat de DAC niet beïnvloed wordt door lawaai op de USB-lijn. Dat klinkt omslachtig, maar komt wel vaker voor bij betere DAC/versterkers voor hoofdtelefoons.
Op deze manier willen fabrikanten vermijden dat de stroomaanvoer de muziekstroom verstoord. Hierdoor heeft de TR-Amp ook wel meer vermogen om moeilijkere hoofdtelefoons correct aan te sturen. In elk geval is dit echt een apparaat om met een laptop of desktop-pc te verbinden. Het kan gekoppeld worden aan een mobiel apparaat, maar zijn biotoop lijkt toch eerder je bureau bij je pc te zijn.
Er is met de EarMen TR-Amp ook iets apart aan de hand. Importeur Dune Blue bundelt een fraaie rode editie van dit toestel met een fraaie Meze Classic 99-hoofdtelefoon, en biedt het pakket voor een voordeelprijs aan. De Meze hebben we al eens apart bekeken, het is een knappe gesloten koptelefoon met driverbehuizingen uit mooi afgewerkt hout en een zeer geslaagde sound. Het is niet enkel een van de stijlvolste die je voor aan dit prijspunt kunt krijgen, het is ook gewoon een uitstekende gesloten hoofdtelefoon.
We willen niet echt de DAC/versterkers in dit artikel met elkaar vergelijken, want dat houdt volgens ons niet zoveel steek. Maar om het toch eerlijker te houden, zorgen we er wel voor dat we zeker de Meze-hoofdtelefoon met alle drie gebruiken, naast toestellen die we op bepaalde momenten vastgrepen omdat we er zin in hadden. De Philips Fidelio X3 bijvoorbeeld (met een 2,5-mm gebalanceerde kabel) en de FiiO FA7-oortjes.
Even over kabels
In de meeste gevallen leveren fabrikanten van deze type toestellen de kabels mee die je nodig hebt om een DAC/versterker aan je mobiel toestel of computer te hangen. Het gaat dan altijd om een USB-kabel. Maar omdat de wereld van consumentenelektronica de neiging om nodeloos complex te zijn nooit kan onderdrukken, bestaat de kans dat je toch niet de juiste kabel bij je DAC krijgt. Wat zijn de mogelijke scenario’s?
Een recente smartphone, tablet of (duurdere) laptop heeft een USB-C-poort waarop je een DAC/versterker kunt verbinden. De apparaten die we hier bekijken (en andere producten van het afgelopen jaar) zijn nieuwe toestellen en komen allemaal met een kabel van deze type (USB-C naar USB-C).
Heb je een iPhone of iPad? Dan moet je een geschikte kabel apart aanschaffen met een Lightning-stekker. Apple vereist immers dat fabrikanten die zo’n kabel maken een speciale chip inbouwen en dat kost (relatief) veel. Bij Apple betaal je er ongeveer 39 euro voor, er zijn ook andere fabrikanten.
In elk geval, bij low-cost apparaten ga je een Apple-kabel zelden mee in de doos vinden.
Bezit je een laptop zonder USB-C of een desktop-pc met enkel USB klasse A-poorten? Dan is de kans groot dat er een geschikte adapter of kabel in de doos zit (een rechthoekige klasse A naar de ovale klasse C). Anders moet je een USB-C-kabel op de kop tikken. Let wel: sommige goedkope USB-C-kabels vervoeren enkel stroom (om te laden), en niet de data die je nodig hebt om muziek te beluisteren.
Nog in het bezit van een smartphone of tablet met een trapeziumvormig micro-USB-poort? Jij hebt dan een USB Host-kabel nodig, met aan één kant een kleine micro-USB-stekker en aan de andere kant een vrouwelijke USB-A. Hierin steek je de USB-kabel van je DAC.
De drie toestellen hebben we – soms lang, soms kort – getest met een iPad, een Surface Pro met Windows 10, een iMac 27-inch met MacOS en een Huawei P30 Pro. Daarmee hebben we de vier grote softwareplatforms afgedekt; ze werkten alle drie probleemloos met elk. Er is nog een manier om deze apparaten te gebruiken: met een geschikte muziekspeler of DAP. Een kleintje zoals de Shanling M0 gecombineerd met een compacte DAC/versterker geeft je een mooi muzieksysteem voor onderweg dat je laat luisteren zonder gestoord te worden door meldingen van Whatsapp en Instagram. Een beetje rust in de hectiek, als het ware.
Hi-res: wat is het en waar vind ik het?
Een bijzondere gave van apparaten zoals we hier bekijken is dat ze naast gecomprimeerde audio (zoals MP3’s of AAC-bestanden) en bestanden in cd-kwaliteit (verpakt in WAV’s, FLAC’s of ALAC’s, bijvoorbeeld) ook hi-resmuziek kunnen afspelen. Is dat belangrijk? Als je voornaamste bron van muziek Spotify of Apple Music is of je luistert naar een grote collectie muziekbestanden die je bij de iTunes Store kocht, dan is antwoord: “Neen”.
Heb je echter een abonnement bij Qobuz of Tidal en/of bezit je ook muziekbestanden in hi-res kwaliteit (24-bit / 96 kHz bijvoorbeeld), dan is het antwoord: “Ja”. (Voor de volledigheid: een DAC decodeert niet MP3’s, FLAC’s of andere muziekbestanden. Dat doet je pc of smartphone, die dan een audiostream naar de DAC doorstuurt).
Tegelijkertijd is bovenstaande discussie helemaal overbodig. Als je tegenwoordig een DAC koopt, dan zal het hi-resmateriaal aankunnen. En uiteraard ook lagere kwaliteitsniveaus.
De vraag is enkel of een DAC heel exotische kwaliteitsniveaus aankan, zoals PCM-bestanden van 32-bit / 384 kHz of DSD-streams bijvoorbeeld. Ook hier geldt dat die vraag enkel relevant is voor sommigen (niet zoveel mensen luisteren daarnaar omdat er niet zoveel materiaal in die formaten te vinden zijn), maar dat je er in dit geval er ook niet echt over bezorgd moet zijn. Het verrassende aan de drie apparaten die we hier bekijken is immers dat ze nagenoeg elk formaat aankunnen. Zelfs DSD128. En dat terwijl het duurste toestel aftikt op 279 euro. Het geeft maar aan dat voor fabrikanten (instap)DAC-chips inmiddels wel heel bereikbaar zijn geworden.
De twee EarMens hebben wel een troef voor audiofielen die de Lotoo niet bezit: MQA-rendering, dankzij het gebruik van een nieuwe ESS-chip. Deze techniek om hi-resmateriaal in compactere bestanden te verstoppen wordt vooral door Tidal gebruikt, al vind je ook MQA-bestanden op Qobuz en via downloadwinkels zoals 2L. Als je veel mobiel luistert via 4G en je een voorliefde hebt voor hi-res, dan is dat wel goed om weten. Thuis met een degelijk breedbandabonnement moet je niet inzitten over de grootte van je hi-resmateriaal.
Een legomannetje groot
Wat de EarMen Sparrow verder mag zijn, het is vooral een mirakel van miniaturisatie. Het is zo klein dat het zelfs past in dat klein binnenzakje in de broekzak van je jeans waarvan je al heel je leven afvraagt waarvoor het dient. Op de grote schaal van vergezochte vergelijkingen qua afmetingen is het een ‘legomannetje’. De Sparrow is ook heel licht. Als het met een meegeleverde minikabel aan je smartphone hangt, merk je het bijna niet. In de doos zit ook een kabeltje om hem aan een pc te verbinden.
De 219-euro kostende Sparrow bevat de ES9281PRO, wat eigenlijk een betere DAC-chip van ESS is. Het bezit een gewone 3,5-mm jack maar ook een 2,5-mm aansluiting voor een krachtigere gebalanceerde aansluiting.
De Sparrow heeft geen volumeknoppen. Als we hem aan een Huawei P30 Pro of iPad hangen, is dat geen probleem. We gebruiken gewoon de knoppen van de telefoon en tablet. Aan onze iMac en Windows-machine is het wel even oppassen: een aantal audio-apps, zoals Qobuz en Roon, stelt nieuwe apparaten in op 100 procent volume en dat is behoorlijk luid. Dus even de volumeregelaar naar beneden schuiven vooraleer op play te drukken. Omdat de Sparrow behoorlijk krachtig is, moesten we met de Meze op de computers echt gaan voor een volumeniveau heel dicht bij ‘0’. Het heeft zelfs de power om een lastigere koptelefoon zoals de HD 650 aan te sturen (al moet je echt wel hoger mikken als je alles uit deze klassieke Sennheiser wil halen). Los daarvan werkt de Sparrow wel perfect samen met alle apparaten die we het aanbieden. Door zijn kleine formaat is het bovendien echt een upgrade die je discreet kunt opbergen. Ware het niet dat het grote EarMen-logo groen oplicht als je muziek beluistert, zou het bijna onzichtbaar zijn, zeker aan een werkplek bij je thuis.
Een mooie performance leverde de Sparrow bij ‘Beethoven: Piano Concerto’s 1-5’ met Mitsuko Uchida achter de pianotoetsen, op de Philips-hoofdtelefoon. De Sparrow is wat helderder, en dat laat die snaren mooi doorklinken in de grote concertzaal van de Berliner Philharmoniker. Het iets agressiever karakter past ook goed bij gitaarmuziek, vinden we, zoals Joe Bonamassa’s recente ‘Royal Tea’ ode aan Britse blues. Hou je van gitaarhelden die volop passen in de traditie van Clapton of Page, dan moet je deze eens beluisteren.
OLED-scherm en veel opties
De PAW-S1 lijkt op eerste zicht een USB-stick, net zoals vergelijkbare DAC/versterkers als die uit AudioQuests DragonFly-reeks. Het bezit wel zijn eigen unieke troeven, te beginnen bij een kleine OLED-display met een hoge schermresolutie zodat er nog veel informatie toont. Het schermpje werkt niet continu, enkel als je een knopje aanraakt, maar dat is prima; zo wordt de batterij van je smartphone minder belast. Als het aan onze Huawei Pro 30 bengelde, hadden we daar weinig last van. Zelfs met kabeltje erbij blijft het allemaal heel handzaam. Het lage gewicht van 27 gram helpt daarbij.
Sommigen zullen zich afvragen wat de meerwaarde van een display op een apparaat zoals dit is. En ja, het zou inderdaad gewoon een gimmick als hier enkel het volumeniveau en de kwaliteit van de audiostream zouden verschijnen. Via twee knopjes kun je echter door verschillende equalizer/effecten-standen (EQ) navigeren, wat je kunt aflezen op de display. Dat is wel handig. Niet iedereen houdt van EQ-filters, maar we vonden ze hier wel goed geïmplementeerd en daardoor wel echt iets bijdragen. Er zitten er ook bij die de luisterervaring via je hoofdtelefoon doen klinken als via speakers. Dat hoeft niet, maar sommigen verkiezen zo’n crossfeed-weergave omdat het vertrouwder klinkt.
De Lotoo PAW-S1 kost net geen 180 euro en komt met een kort USB-C naar USB-C-kabeltje dat je nodig hebt voor Android-telefoons vanaf circa 2019. Hiermee kun je de DAC ook aansluiten op een nieuwe laptop. Er zit ook een adapterplug bij om van USB-C naar de vertrouwde USB-A te gaan, wat handig is als je hem met een oudere laptop of desktop wil gebruiken.
Door het gebruik van een AKM 4377-DAC-chip kan de PAW-S1 tot op een hoog niveau hi-res verwerken (tot 32-bit/384 kHz PCM en DSD128). Voeg daarbij een betrekkelijk krachtige versterker (70 mW bij 320 Ohm) en je spreekt over iets klein dat toch al ‘moeilijkere’ hoofdtelefoons aankan. Helemaal verrassend is dat Lotoo naast een klassieke 3,5-mm jack ook een 4,4-mm Pentaconn-aansluiting voorziet. Je kunt dus een hoofdtelefoon of een in-ear ook gebalanceerd aansluiten, een optie die we in dit goedkope segment nog niet eerder zagen. Je gaat wellicht wel moeten zoeken naar een 4,4-mm adapter, want echt veel hoofdtelefoons die standaard uitgerust zijn met deze plug zijn er niet.
Ondanks zijn lage prijs is de PAW-S1 echt wel een goed presterend toestel. De vele EQ-settings zijn deels een gimmick, maar kun je wel toepassen zonder dat je muziek vol artefacten zit. Sommigen, zoals ‘Headphone’ en ‘Nearfield’, vonden we soms wel leuk klinken. Het is alleszins een slimme toevoeging om een onderscheid te maken met de meeste rivalen. De PAW-S1 levert – zonder EQ – een aangename, mellow weergave die ook prima past bij vele hoofdtelefoons, incluis de Meze. We grepen spontaan naar de discografie van Tom Petty, vocal-gedreven liedjes zoals de zijne vloeien echt mooi uit de combinatie Classic 99 en Lotoo. Maar ook Antonio Sanchezs geweldige – nu ja, als je innerlijke drummer houdt van percussie – soundtrack van Birdman kwam snedig en snel over. De PAW-S1 is zeker niet een flauwe versterker, maar we merkten wel dat dit album net iets heftiger klonkt bij de TR-Amp. De Meze, zoals wel meer hoofdtelefoons, presteert in het laag wat beter als er wat meer vermogen is.
Mooie desktop-oplossing
Bij de twee andere apparaten zijn we vooral verbluft over hun klein formaat en wat ze bieden, bij de TR-Amp is er eerder een onmiddellijk gevoel van voldoening. Voor 279 euro is het een knap afgewerkt ding dat er heel solide en waardevol uitziet. Pride of ownership is er zeker. De behuizing is uit geborsteld staal, in een mooie rode metaalkleur, met een zilverkleurige knop die heel prettig draait en met zichtbare, stoere bouten. Op de onderkant lezen we dat het een limited edition betreft die bij een Meze Classic 99-hoofdtelefoon past. Qua techniek is deze speciale editie echter niet anders dan de reguliere, het gaat ‘em meer dat je de TR-Amp samen met de Classic 99 aan een mooie prijs kunt aanschaffen.
In theorie kun je de TR-Amp wel op een mobiel toestel aansluiten, maar zoals gezegd is het in real-life omstandigheden minder waarschijnlijk. Aan de achterzijde vind je twee USB-C-aansluitingen: eentje voor stroom, eentje voor de dataverbinding met je laptop of desktop-pc. Wie bezorgd is over storingen op een USB-lijn: de DAC/versterker haalt zijn stroom eigenlijk via een ingebouwde accu. Als deze opgeladen kun je de TR-Amp dus ook zonder stroomkabel gebruiken. Meenemen in je rugzak om ergens aan een flexdesk muziek te beluisteren kan dus. De accu gaat ongeveer tien uur mee, wat niet slecht is.
Aan de achterkant spot je een tuimelschakelaartje om te switchen tussen pre-out of direct. Deze keuze is er als je de TR-Amp ook gebruikt om een paar speakers aan je computer aan te sturen, via het cinch-paar er net naast.
De Meze 99 en de EarMen-versterker passen inderdaad goed bij elkaar. De TR-Amp is op heel gevoelige in-ears niet helemaal stil, maar op de Meze 99 merk je daar helemaal niets van. De versterker heeft vooral de power om de Roemeense topper voor te stuwen en ook de resolutie om de lichtjes donkere kant van de Meze te counteren. Eindresultaat: een mooie combinatie die goed werkt met alle genres, van ‘Fight The Power’ (een oude Public Enemy-track dat nooit te oud wordt) tot ‘Put Your Enemy on Me’ van de gekke Canadezen van Arcade Fire. De Meze 99’s blijven gesloten hoofdtelefoons: handig als je de omgeving niet wil storen/wil gestoord wil worden, maar je mist die ruimtelijke, grote soundstage. Maar in hun prijsklasse (en ook er net boven) doen de Meze 99’s het echt wel goed, zeker als je ze aan een iets betere versterker hangt zoals deze TR-Amp.
Conclusie
Thuiswerkers en studenten vinden in een DAC/versterker zoals we er hier drie bekeken een van de bereikbaarste en tegelijkertijd beste geluidsupgrades die je kunt maken. Goedkoop hangt natuurlijk wat van je situatie af, maar voor een bescheiden uitgave zorg je voor een veel betere luisterervaring aan je pc of mobiel toestel.
De Looto PAW-S1 is het apparaat dat het meeste indruk maakte. Het is zowel voor muziekliefhebber die gewoon een snelle oplossing zoeken als voor audiofielen die graag wat meer tweaken. De PAW-S1 klinkt ook heel prettig en een tikje laidback, wat ideaal is als je druk in Powerpoint zit te rommelen. De Sparrow scoort dan weer als je iets zoekt waar je verder nooit meer aan moet denken. En dan bedoelen we even goed dat je hem aan je werkplek discreet kunt plaatsen als aan het feit dat de Sparrow alles aan boord heeft om je naar alle mogelijke formaten te laten luisteren, incluis MQA. De TR-Amp is de duurste en minst mobiele van het trio. Maar het is wel de beste all-rounder en de krachtigste versterker.
EarMen Sparrow
219 euro | www.aurisaudio.rs
Beoordeling 4 op 5
Plussen & Minnen:
+ MQA-ondersteuning
+ Supercompact
+ Gebalanceerde 2,5-mm aansluiting
- Geen volumeknoppen
- Verdwijnt makkelijk tussen de sofakussens
EarMen Tr-Amp
279 euro | www.aurisaudio.rs
Beoordeling 4,5 op 5
Plussen & Minnen:
+ MQA-ondersteuning
+ Eigen accu
+ Bijzonder krachtig
+ Solide en degelijk afgewerkt
+ Analoge volumeregelaar
- Minder geschikt voor oortjes
Lotoo PAW-S1
179 euro | www.lotoo.cn
Beoordeling 4,5 op 5
Plussen & Minnen:
+ Compact en met scherm
+ Waar voor geld
+ Ingebouwde EQ-filters en effecten
+ Pentaconn-aansluiting
- Geen volumeknoppen
- Niet superkrachtig
