Vestlyd is een nieuw Deens luidsprekermerk dat begin oktober 2022 zijn eerste twee producten heeft gelanceerd. De luidsprekermarkt is overvol en een nieuw merk zal dus met iets nieuws en origineels moeten komen om op te vallen. De eerste twee luidsprekers van Vestlyd zijn min of meer gewone rechthoekige zwarte kisten die uit een concertzaal geplukt lijken te zijn. Achter het zwarte doek zit echter originele techniek verwerkt. De luidsprekers van Vestlyd zijn niet zo gewoon als op het eerste gezicht lijkt. Vestlyd zegt het plezier van live muziek naar de woonkamer te willen brengen. We hebben een paar van het model V12C in de luisterruimte staan en gaan uit op onderzoek.
Vestlyd: nieuw luidsprekermerk uit Denemarken
Vestlyd is weliswaar een nieuw merk, maar dit nieuwe merk is onderdeel van moederbedrijf Nordic Hi-Fi A/S dat al geruime tijd bestaat en veel ervaring heeft met ontwikkeling, bouw en verkoop van hificomponenten en luidsprekers. Oorspronkelijk was Nordic Hi-Fi A/S onderdeel van winkelketen HiFi Klubben, maar Nordic Hi-Fi A/S heeft zich afgesplitst en is tegenwoordig een onafhankelijke onderneming met een eigen ontwikkelteam. Dat neemt niet weg dat producten nog steeds worden verkocht via HiFi Klubben.
“The best moments in life are the loudest,” aldus een samenvatting van de bedrijfsfilosofie van de mensen achter Vestlyd. Vestlyd appelleert aan het gevoel dat bij een muziekliefhebber kan ontstaan tijdens een live concert. “De schoonheid van een concert ontstaat wanneer de muziek je gewoon laat voelen. Jij wordt de muziek, ongeacht of het een relaxed jazzconcert is waar je staat of een beukende en flitsend snelle metalband. We kennen allemaal het gevoel om even aan de realiteit te ontsnappen, de muziek je volle aandacht te geven en op zoek te gaan naar de luidste momenten van het leven,” zo verklaart Vestlyd over de gedachten achter het ontwerp van de nieuwe V12C en de iets grotere V15C.
Vestlyd V12C en V15C: Power Monitors
Beide modellen beogen dus het concertgevoel naar de woonkamer te halen. Het zijn passieve luidsprekers en volgens de makers van de V12C en de V15 C kan het volume heel ver opengedraaid worden. Bij het uitpakken van de luidsprekers valt zelfs een kaartje op de grond met daarop een waarschuwing voor mogelijke gehoorschade bij onoordeelkundig gebruik. Ja, de luidsprekers van Vestlyd kunnen heel hard spelen, zoals verderop nader zal blijken, maar de ontwerpers benadrukken dat hun producten meer doen dan alleen een hoog volume produceren. De luisteraar krijgt volgens de fabrikant een gedetailleerd dynamisch driedimensionaal geluidsbeeld, ook op lagere volumes. Overigens is geen hele krachtige versterker nodig want de V12C en V15C hebben een hoog rendement.
 |  |
Het uiterlijke ontwerp van de luidsprekers heeft wel enige hang naar vroeger, d.w.z. dat inspiratie is opgedaan uit klassieke ontwerpen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Tegelijkertijd bieden de luidsprekers van Vestlyd meer detail en muzikaliteit en een lagere vervorming waardoor ze ook iets hebben van de klassieke studiomonitors. Vestlyd prijst zijn luidsprekers dan ook aan als “Power Monitors”.
We zullen de techniek van de V12C eerst iets meer in detail bespreken en daarna gaan we muziek luisteren en het volume opendraaien om de beweringen van Vestlyd te toetsen.
Vestlyd V12C: podiumluidspreker of hifiluidspreker?
Zoals we in de aanhef van deze recensie al hebben opgemerkt, de Vestlyd V12C lijkt zo van een concertpodium te komen. De luidspreker weegt 24 kilogram en meet 39,2 x 36,7 x 62,2 centimeter (B x D x H). De zwarte afwerking en bekleding is gebruikelijk voor podiumluidsprekers, die doorgaans een veel zwaarder leven hebben dan hifiluidsprekers. Aan de onderkant zijn vier grote rubberen voeten gemonteerd.
Podiumluidsprekers hebben doorgaans handvaten in de behuizing verwerkt zodat optillen en verplaatsen eenvoudiger worden. De V12C (en ook de grotere V15C) hebben geen handvaten in de behuizing. Ze hebben weliswaar het uiterlijk van een podiumluidspreker maar zijn dus niet gemaakt om dagelijks te verplaatsen. De doelgroep bevindt zich in een woonhuis, hoewel wij ons goed kunnen voorstellen dat de eigenaar van een kroeg of feestcafé een set luidsprekers van Vestlyd in zijn zaak zou zetten. Aan de achterkant zijn zware aansluitingen gemonteerd die geschikt zijn voor bananenstekkers, vorkjes en blank draad, maar er is ook een Neutrik Speakon aansluiting gemonteerd die gebruikelijk is in de professionele wereld.
De luidsprekers van Vestlyd hebben eigenschappen die uit twee werelden komen. Podiumluidspreker of hifiluidspreker? We moeten ons maar niet druk maken over een juiste definitie. De V12C gaat voor net geen 1.300 euro per paar over de toonbank.
Vestlyd V12C: plaatsing en stands
Aan de voorkant van de zwaar uitgevoerde kast bevinden zich twee grote baspoorten. De luidspreker mag eventueel dicht tegen een achterliggende muur gezet worden.
 |  |
Voordat we het afneembare zwarte front verwijderen om naar de achterliggende techniek te kijken, bekijken we de plaatsing van de V12C. We hadden de V12C in eerste instantie op de grond gezet, maar we moesten vrij snel vaststellen dat dit in akoestische zin geen optimale plaatsing is. Het is geen vloerstaande luidspreker. De V12C is echter te groot en te zwaar om op een buffetkast o.i.d. te zetten. De gangbare universele luidsprekerstands die diverse fabrikanten kunnen leveren t.b.v. het op hoogte brengen van monitorluidsprekers, zijn veel te klein voor de V12C.
Dat weet Vestlyd ook en dus zijn optioneel voor een bedrag van net geen 250 euro een paar passende zwarte stands beschikbaar. Om de stands te kunnen gebruiken moeten de rubberen voeten verwijderd worden (dat is een simpel klusje dat alleen een kruiskopschroevendraaier vergt). Op de stand geplaatst staat de Vestlyd V12 C niet alleen wat hoger maar - veel belangrijker - hij leunt ook een beetje naar achteren. Hierdoor staat de luidspreker veel beter gericht op de luisteraar en dit blijkt een zeer heilzaam effect te hebben op de klank, waarover straks meer.
Gebruik zonder de stands is ons inziens alleen mogelijk als de luisteraar heel laag zit of zich meer dan vijf meter van de luidspreker vandaan bevindt. In alle andere gevallen, dus zittende op een normale bank of stoel op een afstand van minder dan vijf meter, is het gebruik van de stands gewoon een noodzaak. De V12C klinkt beter geplaatst op de stands.
Vestlyd V12C: tweeweg luidspreker met coaxiale driver
Als het afneembare luidsprekerfront is verwijderd, is het meest bijzondere kenmerk van de V12C te zien. Deze tweeweg luidspreker heeft een door Vestlyd zelf ontwikkelde coaxiale driver waarbij de tweeter met een diameter van één inch zich in met midden bevindt van de twaalf inch woofer. Een coaxiale tweeweg driver (en soms zelfs een drieweg driver) is iets dat we al vaker hebben gezien, maar niet in een podiumluidspreker. Nou ja, we hebben hiervoor al opgemerkt dat we ons maar niet al te druk moeten maken over taalkundige definities maar nu blijkt dus weer dat de Vestlyd V12C zich niet eenvoudig in een categorie laat indelen. Feit is dat de stoere podiumkast een typische driver voor een hifiluidspreker aan boord heeft.
Een coaxiale driver heeft een aantal grote voordelen vergeleken met losse drivers. Het geluid komt immers uit één punt en er kunnen dus hoegenaamd geen faseverschuivingen plaatsvinden. De spreiding van het geluid en de sweet spot is beter bij een coaxiale driver. Het wel of niet indraaien van de luidsprekers naar de luisterpositie speelt een minder sterke rol. Als we faseverschuivingen en sweet spot buiten beschouwing zouden laten, is er nog nadeel bij het gebruik van losse drivers. De frontplaat en dus ook de luidsprekerkast zouden groter moeten zijn bij gebruik van meer dan één driver. Door drivers in elkaar te plaatsen worden niet alleen klankmatige maar ook fysieke voordelen bereikt.
De in het hart van de woofer geplaatste tweeter is volgens de ontwerpers iets speciaals. Het aluminiumkleurige hart van de woofer is de golfgeleider (waveguide) van de tweeter. De woofer functioneert verder als een grote hoorn voor de tweeter.
Vestlyd gaat er prat op dat de V12C is gemaakt om de dynamiek en geluidsdrukniveaus te bereiken die bekend zijn van concertsystemen. Voor de weergave van hoge frequenties is daarom een compressiedriver nodig. Een typisch nadeel bij het gebruik van compressiedrivers kan het ontstaan van het klassieke harde “hoorn”-geluid zijn. Vestlyd heeft daarom naar eigen zeggen gekozen voor een tweeter met een conus met een kleinere diameter, waardoor een ideale zuigerbeweging in het volledige werkbereik en tegelijkertijd een lage compressieverhouding van 2:1 mogelijk is. Het resultaat is volgens Vestlyd een hoge geluidsdruk, maar ook de verfijning en lage vervorming van een studiomonitor.
Podium luidspreker of hifiluidspreker? Vestlyd spreekt zelf over “Power Monitors”. Vermoedelijk is deze laatste de beste term om de V12C mee aan te duiden.
Ten slotte noemen we nog wat technische specificaties voordat we muziek gaan luisteren. De maximale belastbaarheid is 300 Watt. De gevoeligheid is met 93 dB (2,83 Volt / 1 meter) hoog en wie geen extreme volumes wil bereiken, kan dus een bescheiden (buizen)versterker gebruiken. Het opgegeven frequentiebereik loopt van 39 Hz tot 22 kHz. Dit is overigens op niveau -6 dB en niet op het meer gebruikelijke niveau -3 dB. De opgegeven impedantie is vier Ohm en de cross-over vindt plaats op 1,1 kHz.
Vestlyd V12C: testomgeving
Vestlyd zegt het volgende over de keuze voor een versterker voor zijn luidsprekers: “they are easy to please, so even a good, used amplifier from the 90s can make Vestlyd sing.” Toevallig (nee, helemaal niet toevallig) hebben we een NAD 7600 Receiver in de luisterruimte staan. Dit apparaat is dertig jaar oud en speelt nog steeds de sterren van de hemel (ja, hij heeft een paar keer onderhoud gehad). We hebben de V12C dus gebruikt met de NAD 7600 en we hebben ook een tijdje gespeeld met de vaste set klasse A versterkers van het Amerikaanse Pass Labs.
Zoals gezegd, de luidsprekers staan op de bijpassende stands van Vestlyd. Het wel of niet horizontaal indraaien doet niet veel met het geluid. Het verticaal indraaien, d.w.z. een beetje naar achter hellen door plaatsing op de stands, doet wel iets met de klank, in positieve zin. We zitten ongeveer vier meter van de luidsprekers verwijderd.
Vestlyd V12C: onvervormde en detailrijke weergave ongeacht het hoge of lage volume
We trappen af met het album “The Ideal Crash” van de Belgische band dEUS. Dit album is in 1999 uitgekomen maar geldt circa 24 jaar later nog steeds als goed voorbeeld van zowel opnamekwaliteit als muzikaliteit. De gitaar aan het begin van “Put The Freaks Up Front” (het eerste nummer) heeft een scheurende, schurende en beetje scherpe klank en staat in het midden. Na vier keer hetzelfde riffje knalt het beeld kamerbreed open. Het lijntje van de basgitaar is voelbaar, maar de V12C doet niet aan effectbejag. De basgitaar is hoorbaar en voelbaar, maar we krijgen geen schopjes in de maag want die staan niet op het album. Tegelijkertijd krijgen we weelderig koperslagwerk geserveerd, d.w.z. hi-hat en bekkens die tinkelen en ruisen.
We kunnen beamen dat de V12C uitnodigt om het volume wat hoger te zetten en dat doen we dus ook. De tonale balans verandert niet als het volume hoger wordt gezet. We bedoelen dat alle toongebieden in eenzelfde mate harder gaan spelen. En als het volume weer omlaag wordt gedraaid nemen de toongebieden over de hele linie in gelijke mate weer af. Het derde nummer van “The Ideal Crash”, getiteld “One Advice, Space”, geeft de illusie dat we ons in een kroeg bevinden, of hele kleine concertzaal. De V12C kan niet alleen hard en onvervormd spelen maar laat het zachte geroezemoes aan het begin van het nummer uitstekend horen.
De weergave van details is beter dan we hadden verwacht en als het om detailweergave gaat, doet de V12C meer aan een hifiluidspreker dan aan een podiumluidspreker denken. Als het gaat om hard en onvervormd spelen doet de V12C weer meer aan een podiumluidspreker dan aan een hifiluidspreker denken. Nee, de V12C haalt het niet het detailniveau en de resolutie van de ESL63’s van Quad die in de luisterruimte wonen, maar dat doet vrijwel geen enkele dynamische luidspreker. De V12C gaat voor de creatie van muziekplezier en niet zozeer voor de perfecte anatomisch correcte weergave, wat dat ook precies moge zijn.
Het album “In Absentia” van Porcupine Tree is net als “The Ideal Crash” een parel van muzikaliteit en opnamekwaliteit. We gebruiken dit album vaak voor recensies en hebben het dus op heel veel verschillende componenten en sets gehoord. De instrumenten worden zeer strak gearticuleerd weergegeven. De laagweergave gaat putdiep en de hoogweergave is sprankelend. Veel albums van Porcupine Tree hebben een lichte warmte of gloed, zo niet “In Absentia” dat een neutrale en zelfs licht koele klank heeft over het hele album. We spelen “Trains”, het tweede nummer, en laten ons meenemen door de V12C. We zetten het volume weer wat hoger en genieten van de akoestische gitaar waarmee “Trains” opent. Even later vallen drums en elektrische gitaar in maar de V12C zorgt ervoor dat het geen brei wordt. De basgitaar en basdrum zijn hoorbaar en voelbaar maar wederom wordt effectbejag weggelaten. Plat gezegd, het knalt lekker.
We knallen verder met “White Limo” van het album “Wasting Light” van Foo Fighters. Dit is een vuig stukje rockwerk waarbij zo ongeveer alle instellingen op de mengtafel in de productieruimte op het hoogste niveau gezet lijken te zijn. De zang klinkt bewust vervormd en we worden meegenomen in een woeste rit over een achtbaan. De V12C geeft geen krimp en presenteert ons een knallende rockband. De energie van de drums en gitaren is voelbaar in de luisterruimte. Het geluid loopt echter niet dicht en instrumenten blijven afzonderlijk volgbaar ook op zeer hoog volume.
Om ruzie met de buren en huisgenoten te voorkomen, zetten we het volume weer wat lager. We kiezen “Loose The Blues” van het album “Five Great Guitars Live”. Vijf stergitaristen, t.w. Digmon Roovers, Eric Vaarzon Morel, Jan Kuiper, Harry Sacksioni en Zou Diarra, spelen live akoestische gitaar met minimale effecten, zonder andere muzikanten. De V12C zet ons in de zaal en we zetten stiekem het volume toch weer wat hoger. Er is in deze muziek geen basdrum of basgitaar die buren of huisgenoten zou kunnen opschudden. De vijf gitaristen nemen afwisselend verschillende rollen in. We horen het enthousiasme van het publiek op de achtergrond. De V12C wekt de illusie dat we zelf in de zaal zijn. De V12C is niet alleen geschikt om woest te rocken maar kan ook de ingetogenheid en warmte van een louter akoestisch concert zonder vervormende versterkers weergeven.
We hebben natuurlijk nog veel meer muziek geluisterd, maar we kunnen niet elk muziekstuk bespreken. Kort samengevat over de klank, de V12C is geen analytische luidspreker, hoewel er niets mis is met de weergave van details. Dat geldt des te meer als we de prijs van 1.300 euro per paar in aanmerking nemen. Voor een beter detailniveau moet veel meer geld besteed worden. Als de opname wat tegenvalt, betoont de V12C zich vergevingsgezind. De V12C stelt muziekplezier voorop en kan zeer luid en onvervormd spelen. Een fijne bijkomstigheid is de brede sweet spot. De luisteraar hoeft niet precies in het midden te zitten om te kunnen genieten van het live gevoel dat wordt opgewekt door de V12C.
Vestlyd V12C: plaats in de markt
De luidsprekers van Vestlyd zijn absoluut vreemde eenden in de bijt. Het zijn geen podiumluidsprekers, maar ze hebben wel eigenschappen van podiumluidsprekers, zoals de zwaar uitgevoerde zwarte rechthoekige kast en het vermogen om hard en onvervormd te spelen. Het zijn ook niet echt hifiluidsprekers, maar ze hebben wel veel eigenschappen van hifiluidsprekers. De coaxiale driver, de goede weergave van details en de zeer brede sweet spot zijn immers typische eigenschappen die eerder zijn te vinden bij een hifiluidspreker dan bij een podiumluidspreker.
Vestlyd tracht met zijn eerste twee producten het beste van twee werelden te verenigen en dat maakt het lastig om de V12C en de V15C te definiëren en de categoriseren. Maar wat ons betreft moeten we ons niet druk maken over definities en typeringen. De V12C weet de luisteraar te raken en te betrekken bij zijn of haar muziek en het gevoel te geven “er bij” te zijn. In welke mate de V12C dan een podiumluidspreker of een hifiluidspreker genoemd kan of mag worden, is voer voor taalkundigen. De V12C is het allebei, of allebei niet. De muziekliefhebber hoeft zich er niet druk over de maken want die wordt door de V12C meegenomen naar de concertzaal. Is de V12C een fraaie luidspreker om te zien? Die vraag mag een ieder voor zichzelf beantwoorden. Het is in elk geval in technische zin een uiterst originele luidspreker.
Vestlyd V12C: conclusie
Vestlyd heeft met de V12C een unieke luidspreker gemaakt die eigenschappen van een podiumluidspreker naar de woonkamer brengt. De V12C kan hard en onvervormd spelen maar ook op lagere volumes kan de luisteraar genieten van het gevoel dat opgewekt kan worden door aanwezig te zijn in een concertzaal. Het is geen analytische luidspreker en de V12C is vergevingsgezind als de opnamekwaliteit wat zou tegenvallen. De luisteraar wordt betrokken bij zijn of haar muziek en moet soms de verleiding weerstaan om het volume open te gooien. Plaatsing op stands of een ander vorm van verhoging is wel aanbevolen om ten volle van de V12C te kunnen genieten.
Adviesprijs Vestlyd V12C: 1.298 euro per paar
Bijpassende stands: 249 euro per paar
