Er zijn heel wat schijven met mooie muziek te vinden. Maar het is niet altijd eenvoudig om die discs in stereo of surround in een hogere kwaliteit op je muzieksysteem af te spelen. De VanityPro van Audiopraise biedt een uitweg die echt uniek is. Dankzij een modulaire aanpak kan dit kastje even goed een stream naar je pc, stereoversterker of naar een meerkanaals-DAC brengen.
HDMI digital audio extractor
We herhalen het toch even maar: de VanityPro die we hier bekijken is iets heel bijzonders. Uniek zelfs, vermoeden we (wat ook maakt dat het lastig in een productcategorie te plaatsen is, red.). Officieel heet het dit toestel een “HDMI digital audio extractor” te zijn. Concreet zet de Audiopraise audio afkomstig van een HDMI-bron om naar aparte digitale stromen en stuurt die digitaal naar buiten. Waarschijnlijk praten we qua bron over een (Ultra HD) Blu-rayspeler geladen met een schijf met muziek. Maar als je beschikt over een mediaspeler die meerkanaals muziekbestanden kan afspelen, dan zou het ook daarmee werken. Er zijn nog andere audio-extractors te vinden, maar volgens de fabrikant is dit de eerste met deze eigenschappen en die tevens ontworpen is om geluidskwaliteit op de eerste plaats te zetten. Uniek is ook het vermogen om met DSD-streams om te gaan.
Omdat de VanityPro modulair is opgebouwd, heb je meerdere keuzes om 'm in je muzieksysteem te integreren. Het is bijvoorbeeld beschikbaar met digitale stereo-outputs (zoals optisch en AES/EBU) of in een meerkanaals-versie met acht AES/EBU XLR-uitgangen. Er wordt ook gesleuteld aan een uitvoering met een USB klasse B-output die acht kanalen ondersteunt. Die kun je dan rechtstreeks aan met bijvoorbeeld een pc verbinden.
Een link met het OPPO-verleden
De naam Vanity zal mogelijk ergens een belletje doen rinkelen. Vele jaren geleden, toen de zeer gewaardeerde OPPO Blu-rayspelers nog te koop waren, liet de Nederlandse OPPO-importeur Jan van den Belt door het Tsjechische merk Audiopraise het Vanity-upgradebord ontwikkelen. Deze inbouwmodule voor onder meer de OPPO UDP-203 maakte het mogelijk om de audiostroom van een schijf digitaal naar buiten te brengen op andere manieren dan standaard op de speler waren voorzien. Lees: je kreeg meer opties dan enkel HDMI-uit.
OPPO is echter in 2018 gestopt met spelers bouwen. Inmiddels zijn er wel wat merken die de fakkel overnamen, zoals Reavon en Magnetar. Maar in plaats van weer een inbouwmodule te bedenken, leek het deze keer interessanter een externe oplossing te bouwen die met alle schijfjesspelers kan werken. Ook van mainstreammerken zoals Panasonic of Sony. Dat werd dan de VanityPro.
Waarom?
De hamvraag is uiteraard: waarom zou je met de VanityPro aan de slag gaan? Het lijkt immers een complex verhaal. Het korte antwoord is dat je wellicht een betere weergavekwaliteit nastreeft dan wat je nu krijgt via een AV-receiver. En misschien wil je ook de flexibiliteit om bijvoorbeeld filters in te stellen bij de DAC die volgt op dit apparaat. Of om een digitale processor met pakweg Dirac in te zetten. Maar vooral, luidt het: de VanityPro zou een aantal tekortkomingen van audio via HDMI aanpakken.
Als je muziek vanaf pakweg een Blu-ray wil afspelen, dan is de voor de hand liggende optie een speler die via HDMI aan een AV-receiver hangt. Maar zo’n alleskunner biedt niet altijd de beste DAC-implementaties of versterking – al kun je in de hoogste klasse uiteraard wel goede prestaties vinden. Wil je dus muziek dat pakweg in 5.1 wordt aangeleverd in een hogere kwaliteit beluisteren, dan heb je weinig mogelijkheden om aan die afspeelketen te tweaken. En bij schijven met stereo in hi-res dan? Ook daarmee eindig je snel bij een AV-receiver. Op enkele uitzonderingen na, zoals de Lyngdorf TDAI-3400, zijn er immers geen stereoapparaten met HDMI-ingangen (én DSD-ondersteuning op die poorten).
Jitter minimaliseren
Volgens Audiopraise is dit niet zomaar een HDMI digital audio extractor, maar werd het toestel ontworpen om een referentie te zijn, onder meer qua het minimaliseren van jitter. Je kunt hem zelfs desgewenst als klok voor een DAC gebruiken. Dat is geen toeval allemaal, want net jitter blijft een groot probleem bij HDMI. Dat zou onder meer komen omdat het kloksignaal via HDMI last zou hebben van fasegeluid en omdat audio via HDMI onderhevig is aan allerlei storingen.
In het apparaat kan ook processing aan de hand van eigen algoritmes gebeuren, bijvoorbeeld om een DSD-stroom naar PCM-audio om te zetten. De VanityPro kan zo tot 8 kanalen PCM-audio (tot 192 kHz / 24-bit) of zes kanalen DSD (tot DSD64, gelijkaardig aan SACD’s) verwerken, met DSP via DoP-ondersteuning. Dat laatste is handig voor bepaalde DA-converters.
Tussen bron en tv
Dat de VanityPro niet zomaar een soort digitale adapter is, merk je snel als je in de menu’s duikt. Dat doe je via het scherm op de voorkant van het compacte toestel. Door menu’s navigeren en opties veranderen doe je via de ingenieuze bediening, dat werkt met de grote draaiknop die je ook kort of lang kunt indrukken. Al snel blijken er veel meer opties te zijn dan je voor mogelijk houdt. De VanityPro levert ook een heel uitgebreide informatiefiche over het HDMI-signaal dat je het aanbiedt. De VanityPro plaats je bijvoorbeeld tussen een Blu-rayspeler en je televisie. Het beschikt immers over een HDMI-in en een HDMI-uitgang, met optionele ARC-ondersteuning. In een hybride surround/stereo-opstelling zou je misschien het toch aan een AV-receiver in plaats van een tv hangen. Dat is handig voor de momenten dat je films met Dolby- of DTS-soundtracks bekijkt. Die surroundcodecs decodeert de VanityPro namelijk niet; wellicht zou Dolby en co daar niet zo gelukkig van worden als het apparaat het wél deed. Het is duidelijk: dit toestel is bedoeld voor muziekweergave.
Ook vanaf de tv
De Vanity Pro bezit bovendien een HDMI-ARC-mogelijkheden. Dat wil zeggen dat je hem ook kunt gebruiken om tv-audio naar binnen te halen en digitaal naar je audiosysteem te sturen. Recent ontving het toestel nog een firmware om onder meer die functionaliteit te verbeteren. Zo werd het menu rond de HDMI-instellingen aangepast en uitgebreid, onder andere met een reeks HDMI-CEC-opties.
Als je in de instellingen van de VanityPro duikt, zul je verrassend veel opties ontdekken. Zo kun je bepalen wat er juist gebeurt bij het omzetten van DSD naar PCM, bijvoorbeeld op vlak van resolutie en samplingrates. Er is ook een aantal filters dat je kunt toepassen, en ook opties die relevant zijn bij het downmixen.
Haarzuivere streams
Eerst gaan we aan de slag met de VanityPro bij een stereosysteem. We willen bijvoorbeeld het fraaie John Williams-concert in het Berliner Philharmoniker uit 2022 dat we op Blu-ray hebben afspelen op ons stereosysteem. Dat doen we met de VanityPro uitgerust met de stereomodule, die we via een optische kabel verbinden met een Primare PRE35-voorversterker met AKM-DAC en een A35.8-eindtrap met Hypex Ncore-modules. Het gaat hier eigenlijk om een achtkanaalsversterker die we een beetje verder met de meerkanaalsmodule gaan uitproberen. Maar eerst zetten we het Primare-monster in bridge-modus, waarbij twee Ncore-modules samen telkens één van onze Canton Reference 7K-vloerstaanders aansturen.
De John Williams-schijf spelen we af op een Oppo UDP-203, die met een HDMI-kabel naar de VanityPro gaat. Vanuit de HDMI-uitgang gaan er een tweede HDMI-kabel naar een Denon AV-receiver. Die receiver hoort in het verhaal eigenlijk niet zo thuis, maar dit heeft te maken met onze eigen testopstelling waarbij videobronnen en receiver in een eigen rack staan. Er loopt vandaar een lange kabel naar de Sony-tv aan een andere muur. Later realiseerden we ook dat die receiver echt overbodig was en dat we gewoon de VanityPro rechtstreeks op het tv-toestel konden aansluiten met een lange optische HDMI-kabel.
Een van de werken die aan bod komt is ‘Suite’ uit ‘Far & Away’, een nummer dat Keltische invloeden mengt met een thema dat meer past bij een de romantiek van een western. Vergeleken met Williams’ bombastische werken voor spektakelfilms zoals Superman, Star Wars en Indiana Jones is dit toch iets anders en speelser. De VanityPro leverde het perfect aan bij de Primare DAC, want klinkt het gedetailleerder en ook wel grootser dan in stereo via de Denon-receiver en de vaste surroundsetup.
Ook de drie nummers uit de Harry Potter-films die volgen worden met veel subtiliteit en nuance neergezet. Zowel de koper- als houtblazers hebben een heel natuurlijke klank, en dat geldt nog meer voor de vederlichte tonen die uit de celesta komen bij ‘Hedwig’s Theme’. Het lijkt op een buffetpiano, maar bevat niet snaren, wel metalen staven die een geluid produceren zoals een klokkenspel. Echt een verfijnd geluid, dat ook lang nagalmt en door harmonische tonen iets bijna magisch krijgt.
Een mooi voorbeeld van een schijf die we tijdens deze test ‘herontdekten’: de samenwerking tussen PJ Harvey en videomaker Seamus Murphy op ‘Let England Shake’. Deze nummers van de Britse kun je natuurlijk gewoon streamen, maar deze versies krijgen net iets meer door het beeldmateriaal, de live gespeelde toevoegingen en de lyrics die tussendoor worden voorgelezen door figuren die Murphy tijdens een rondreis in het VK tegen het lijf liep. Het betrof hier trouwens gewoon stereomateriaal, nergens anders te vinden dan op deze dvd.
Multichannel-FLAC’s
De Oppo kan over het netwerk meerkanaals PCM-bestanden afspelen. Dergelijke muziekbestanden kom je niet vaak tegen, maar we hebben er een aantal dat we ooit kochten bij Qobuz of bij 2L. Het lastige is dat er naast de UDP-203 er niet zoveel apparaten zijn die dergelijke meerkanaalsbestanden lusten. Ook in dit geval eindig je snel met een speler die aan een AV-receiver hangt. Met de VanityPro kan het toch weer anders, weer via ons Primare-stereosysteem.
Vanop onze NAS plukken we een album met pianowerken van Edvard Grieg opgenomen in 5.1. Voor de VanityPro geen probleem, want het downmixet de stream naar een stereosignaal die dan naar de Primare-voorversterker vertrekt. Daar valt niets op aan te merken. Toegegeven, dit is een subtiele surroundmix – want het is nu eenmaal solo piano – maar het eindproduct in stereo klinkt wel heel goed. De VanityPro weet echter ook de meer uitbundige ‘Absolute Jest’ van John Adams in 5.1 in uitmuntende kwaliteit te extraheren en downmixen. Echt uitdagend is ‘Magnificat 4’ van het bekende gelijknamige 2L-album. De Noren zijn meesters in surroundopnames en houden van DSD, en dit is dus DSD 5.1 (net zoals SACD’s). Deze bestanden kun je bijna nergens op afspelen, maar de combinatie van Oppo en VanityPro doet het wel én maakt er iets mooi van.
Met de Okto dac8
En wat als je meerkanaalsmateriaal ook in surround wil beluisteren? Hiervoor veranderen we de opstelling een beetje. Nu ja, het is best complex om in onze testruimte te regelen omdat de bekabeling en vaste apparaten wat in de weg lopen. Maar het lukte wel. We verhuizen de Primare A35.8 naar de rack en voegen nog iets bijzonder toe: de Okto Research dac8 Pro.
Deze Pro-versie is een ESS-gebaseerde achtkanaals-DAC, uitgevoerd met vier EBU/AES-ingangen en acht XLR-uitgangen, en met heel wat opties. En vooral: het beschikt over een volumeregeling, zowel per kanaal als algemeen. Dat laat toe om de dac8 Pro rechtstreeks op deze eindtrap aan te sluiten – we willen onze luidsprekers niet opblazen, toch? Er is trouwens ook een gewone dac8 die enkel in stereo audiostreams omzet. Dit toestel is wel uitgerust met een ingebouwde streamer.
De dac8 Pro is een goed gebouwd ding, met een uitgebreide set instellingen en opties. Het komt op rackformaat, maar zonder beugels en dankzij de fraai afgewerkte aluminium voorpaneel en twee OLED-displays is het knap genoeg om ook in een muzieksysteem te passen. Een van de schermen wordt gebruikt om het volumeniveau in grote letters te tonen. De fabrikant levert een slanke Apple Remote uit aluminium mee, meteen een stijlvolle manier om de DAC te bedienen. Met de afstandsbediening kun je ook – op het linkse scherm – instellingen aanpassen. Interessant is dat de dac8 Pro ook beschikt over een USB-input.
Omdat je kunt schakelen tussen AES/EBU en de USB-ingang, zou je ook bijvoorbeeld een pc op de DAC kunnen aansluiten om de momenten dat je geen schijfjes afspeelt. Tussendoor hebben we dat ook gedaan, en de dac8 PRO bleek probleemloos in Roon te worden herkend als meerkanaals-DAC.
Toevallig komt Okto Research eveneens uit Tsjechië, maar er is geen zakelijke link tussen Audiopraise en dit bedrijf (al vinden we de menubediening verdacht op die van de VanityPro lijken). Inmiddels worden de Okto-producten ook door JVDB verdeeld. Niet vreemd, want de combinatie van VanityPro met de EBU/AES-module en de dac8 Pro klopt als een bus.
Stof die SACD's weer af
De Primare A35.8 koppelen we aan onze DALI Rubicon-opstelling (of toch vijf kanalen op oorhoogte: L-C-R-SL-SR) en aan de high-level inputs van een ELAC Sub 2050. Dat je makkelijk de routing – welke input gaat naar welke output – kunt aanpassen bij de Okto is wel handig. Omdat je niet werkt met gelabelde surroundkanalen (zoals ‘center’), maar met genummerde inputs, is een vergissing snel gemaakt. Zo was het wel handig dat we met een paar klikken het LFE-kanaal van ingang vier naar uitgang zes konden omleiden, toen bleek dat de VanityPro het middenkanaal en het LFE-kanaal bundelt in 3 en 4.
Zo komen we aan 5.1, ideaal voor die SACD's die we al heel lang niet meer hoorden. Zoals ‘Dark Side of the Moon’ van Pink Floyd – kan het stereotieper? Het eindresultaat mocht zeker gehoord worden; meteen worden we weer eens attent gemaakt dat surround en muziek wèl kunnen samengaan. ‘Us and Them’ and ‘Any Colour You Like’ hebben een geweldige omhullende karakter, zonder dat de muziekervaring benadeeld wordt – integendeel. Even fijn is het herontdekken van ‘Medúlla’ van Björk op SACD 5.1, al is het niet echt haar beste werk.
Ook de meerkanaalsbestanden die we eerder afspeelden, onder meer van 2L, komen weer aan bod. Qua sfeer en omhulling gaat het nu uiteraard een stukje verder, maar ook detailvorming en timing lijkt net iets er op uit te gaan. Die dac8 Pro komt over als een heel goede DAC.
En nog een optie!
Ten slotte halen we onze schroevendraaier nog één keer boven om de 8-kanaals AES/EBU-module te verwijderen en te vervangen door de nieuwe USB-module. Deze is nog niet te koop, maar we kregen de kans om een preproductiebord aan de slag te gaan. Heel uitgebreid zijn we hier niet mee bezig geweest, maar op een Windows-machine konden we de VanityPro aanduiden als een 8-kanaals in-audio interface. Dat leek prima te werken, want in Audacity konden we de inkomende streams makkelijk capturen en omzetten naar meerkanaalsbestanden.
Conclusie
Neen, de Audiopraise VanityPro is niet een toestel dat iedereen nodig heeft. Het heeft wel veel te bieden aan muziekliefhebbers die oudere muziekschijven of multikanaalsbestanden in een hoge kwaliteit willen beluisteren. De ondersteuning voor PCM én DSD is daarbij een echte troef. In feite is er niets vergelijkbaars, waardoor deze HDMI Audio Extractor een heel unieke positie inneemt.
De modulaire aanpak van de VanityPro maakt het makkelijk om het toestel te integreren in je muzieksysteem, of je nu in stereo of surround luistert. Het fijnste is dat Audiopraise niet gewoon stopte bij de extractiefunctie zelf. Er is veel aandacht besteed aan zaken zoals jittereliminatie en downmixing, zodat de digitale stroom die uit de VanityPro in optimale kwaliteit in de DAC arriveert.
En over DAC’s gesproken: de gebruikte Okto Research dac8 Pro toonde zich onverwacht als een opmerkelijk sterke DA-converter. Veel achtkanaals-DAC’s zijn er sowieso niet, maar net als de VanityPro volstond het voor de fabrikant niet om enkel dat gat in de markt te vullen. Het is ook een heel competente DAC met een resem interessante features.
Audiopraise VanityPro
1.499 euro | www.oppostore.nl
Beoordeling 4.5 / 5
