In het voorjaar van 2023 worden we uitgenodigd op het Europese hoofdkantoor van AudioQuest in Roosendaal voor de kennismaking met de nieuwe GoldenEar T66. Een belangrijke primeur die tijdens High End München in mei officieel aan het publiek wordt geïntroduceerd. Inmiddels is de fraaie T66 ook onderweg naar de Benelux, vandaar dat we deze review nog even voor u bewaard hebben.
Het Amerikaanse luidsprekermerk GoldenEar gooit met haar highend luidsprekersystemen al vele jaren hoge ogen op hifi-shows. Het gemak en de vitaliteit waarmee de hoogwaardig presterende Triton modellen muziek weergeven kan misschien nog wel het best worden omschreven als magisch. Dat vinden niet alleen wij, ook de collega-vakpers en muziekliefhebbers wereldwijd zijn unaniem lovend over de GoldenEar modellen.
De overname van GoldenEar in 2019 door de eveneens Amerikaanse Quest Group, tevens eigenaar van AudioQuest, geeft het luidsprekermerk, dat haar naamsbekendheid voornamelijk in Noord-Amerika geniet, wereldwijd een vliegende start. Want met uitmuntende prestaties, een competitief prijskaartje én een omvangrijk distributienetwerk zijn alle belangrijke ingrediënten voor succes bij het moederbedrijf aanwezig. In het voorjaar van 2023 worden we uitgenodigd op het Europese hoofdkantoor van The Quest Group in Roosendaal voor de eerste kennismaking met de GoldenEar T66. Dat is een paar dagen voordat deze tijdens de internationale audiobeurs High End München officieel aan het publiek zou worden geïntroduceerd. Voor ons een hele mooie primeur dus, nu ook online te lezen!
GoldenEar T66 – first of an era
Sinds de overname hebben de technici van GoldenEar niet afwachtend stilgezeten en de krachten gebundeld voor de ontwikkeling van een nieuwe luidsprekerserie. Ondanks dat de T66 enige gelijkenis toont met de veel geprezen Triton Two Plus, is deze GoldenEar een geheel nieuw ontwikkeld luidsprekermodel. Dit is namelijk het eerste product dat onder het nieuwe management is ontwikkeld. De eerste van een nieuwe generatie en hiermee is de T66 een belangrijk nieuw hoofdstuk voor luidsprekerfabrikant GoldenEar én het moederbedrijf.
De fabrikant positioneert de T66 niet zozeer als de opvolger van de succesvolle Triton Two Plus, maar het ligt in de lijn der verwachtingen dat de eerdere Triton Two Plus modellen uiteindelijk richting een end-of-life fase gaan. De T66 beantwoordt aan dezelfde filosofie waarbij het mid-hoog passief en het laag actief wordt aangestuurd. De nieuwe vloerstaande luidspreker heeft met een breedte van 19.1cm, een diepte van 37.6cm diep en een hoogte van 124.1cm (zonder spikes) een vrij compacte bouw. Net als zijn voorganger heeft de T66 een passief uitgevoerde mid-hoog sectie waarbij twee 4.5-inch high-definition cast-basket mid-bass drivers en een zogenaamde high-gauss reference high-velocity folded ribbon AMT tweeter in een MTM d’Appolito configuratie zijn geplaatst. Het laag wordt verzorgd door twee ovaal uitgevoerde 5 x 9 inch long-throw quadratic subwoofers in combinatie met twee 8 x 12 inch quadratic planar Back-Wave-Driven Radiators in beide flanken. De impedantie van dit luidsprekersysteem is 4 Ohm en het aanbevolen versterkervermogen varieert van 20 tot 500 Watt.
Bij de nieuwe GoldenEar T66 is vastgehouden aan het kenmerkende silhouet van de Triton serie. De behuizing is echter significant stijver uitgevoerd. De kastkleur is, bij het prototype althans, uitgevoerd in Santa Barbara Red en contrasteert mooi met de zwart metalen grills.
Aangezien dergelijke metalen roosters niet gebruikelijk zijn in de hifi, merkt GoldenEar op dat het verschil tussen stof en het akoestisch transparante metalen roosters verwaarloosbaar is. Beide passieve radiators hebben links en rechts een plek gevonden tússen beide actief aangestuurde laagdrivers (in plaats van eronder) voor een betere balans en drukverdeling. De voormalige ovale voet van de Triton is nu vervangen door een gegoten aluminium voet met een nieuw en onderscheidend design.
De T66 is, in tegenstelling tot de eerdere Triton modellen, voorzien van gescheiden terminals voor de aansturing van het hoog en het laag. Nu kan er dus ook gebruik worden gemaakt van bi-wire bekabeling. Intern is de gehele luidspreker bekabeld met Perfect-Surface Copper+ bekabeling van AudioQuest. Deze bekabeling is voorzien van een extra laag van carbon waarmee RF interferentie optimaal wordt afgevloeid waardoor hoogfrequente ruis wordt voorkomen. Het wisselfilter is geheel opnieuw ontwikkeld en heeft over het gehele 9-octaafs frequentiebereik een vlakke frequentie respons en is op kritieke plekken voorzien van GoldenEar branded componenten en AudioQuest Bypass caps die een zogenaamd Permanent Molecular Optimization (PMO) proces hebben doorlopen. Dankzij deze speciaal behandelde condensators levert deze nieuwe T66 significant meer openheid in de muziekweergave dan de Triton modellen. Ook de actieve versterking met DSP is op verschillende vlakken geoptimaliseerd. Omdat GoldenEar eigenlijk een geheel nieuwe speaker heeft ontwikkeld die aan het begin staat van een nieuwe lijn, heeft de fabrikant besloten om van de ‘Triton’ benaming af te stappen en de ‘T’ uit deze serie als eerbetoon aan de geweldige Triton serie te behouden.
GoldenEar T66 Luistersessies
Na de technology update is het tijd om het prototype te beluisteren. We kunnen voor deze sessie kiezen uit een brede range aan AudioQuest bekabeling. We kiezen voor Blizzard stroomkabels, Robin Hood Zero luidsprekerbekabeling, singel-ended Pegasus interlinks en de Coffee digitale interlink. De Primare NP5 netwerkspeler wordt gebruikt als digitale muziekbron en de gehele set wordt gevoed met behulp van een fraaie Niagara 3000 stroomfilter. Tijdens de luistersessies wordt eerst gebruik gemaakt van een prijstechnisch interessante Heed Elixir versterker en Abacus DAC combinatie.
Aangezien we ook de beschikking hebben over Triton Two Plus modellen die qua optiek en configuratie het dichtst in de buurt komen van de T66, hebben we deze er na afloop naast gezet om de performanceverschillen tussen de T66 en de Two Plus te kunnen beoordelen. En geloof ons, deze zijn er absoluut.
We starten met de track Maschine 2.0 van het album Moments Of Clarity van Eelke Kleijn. De snelheid en dynamiek waarmee dit elektronisch geproduceerde album wordt weergegeven is subliem. De GoldenEar T66 laat geen detail liggen en laat ons deze track over de volle breedte in de luisterruimte ervaren. Bij het nummer Moments Of Clarity ervaren we een diep en strak gecontroleerd laag. Dankzij de stabiele klasse-D versterking krijgt het sublaag, ondanks het relatief bescheiden vermogen van de Heed Elixir, een overtuigend fundament. Dankzij de flinke krachtreserves van de ingebouwde klasse-D versterker in het actieve laag van de T66 blijft het stereobeeld ook bij hogere volumes fier overeind en wordt het elektronisch gegenereerde slagwerk inclusief percussie netjes en geordend in het brede stereobeeld gepositioneerd. Punten voor de hybride opbouw.
Het nummer The Ladder van het album On Profound Mysteries van Royksopp wordt met een goede tonale balans weergegeven waarbij lead guitar zeer ruimtelijk wordt gepresenteerd. Het laag wordt mooi gebalanceerd neergezet, zonder dat deze bij hogere volumes vermoeiend of drukkend wordt. Ook bij dit elektronisch geproduceerde album zijn we gecharmeerd van de snelheid waarmee de tweeter en midrange drivers gezamenlijk presteren. De elektronisch gegenereerde claps en strings schuiven zweverig van links naar rechts over de gehele breedte van de ruimte waarbij de speakers in het geluidsbeeld verdwijnen. Ondanks dat we luisteren naar een zeer betaalbare versterker-streamercombinatie ervaren we een hoogwaardige, ongedwongen luisterbeleving en is er niet veel nodig om ons met gesloten ogen mee te voeren in het muzikale landschap.
Bij de track These Echoes van het heerlijke album Wide Eyes in The Dark van Nick Johnston beleven de leadgitaar met een messcherpe focus centraal tussen beide speakers. Het gitaarspel wordt breed en ruimtelijk in de ruimte neergezet. Piano wordt droog en ongekleurd weergegeven. Deze staat op een gepaste afstand van gitaar in plaats van er bovenop. Het slagwerk en bas vullen de vrije ruimte op het podium en hierbij kunnen we de verschillende lagen moeiteloos herkennen. Misschien zouden we hier en daar een haardikte aan extra definitie en controle verlangen, maar de openheid en muzikaliteit waarmee deze betaalbare set speelt maakt dit ruimschoots goed.
Wanneer we ten slotte de track I Walk Beside You van het Live album Score van Dream Theater opzetten, zet de T66 een overtuigend podium neer waarbij zang en slagwerk netjes centraal in het centrum worden neergezet. Gitaar wordt ook hier weer ruimte-vullend weergegeven en de baslijnen worden met een volwassen dynamiek neergezet. Geluidsdiepte bij dit album is vrij beperkt en wordt met minder geluidsdiepte weergegeven als dat we eigenlijk zouden wensen. De scheiding van instrumenten is daarentegen prima en zorgt voor een fraai muzikaal plaatje. We merken dat de Heed combinatie met al dit metal-geweld tegen haar grenzen aanloopt.
Premium genieten
Tijd om over te schakelen naar de fraaie geïntegreerde Levante versterker van Riviera Audio Laboratories en gebruiken de DAC-sectie van een Accuphase DP560 compact disk speler om de digitale Tidal stream van de NP5 netwerkspeler naar een analoog geluidssignaal om te zetten. Wanneer we de playlist in omgekeerde volgorde herhalen ervaren we bij het album van Dreamtheater een enorme sprong in beleving. Zang krijgt meer gewicht, slagwerk meer impact en we ervaren een flinke krachtstoename in het laag. Met deze versterking krijgt het gehele stereobeeld vooral meer diepgang. Ondanks dat de kwaliteit van de live registratie niet heel erg hoogstaand is, laat de Riviera een muzikaal gepolijst plaatje horen met een transparant, ongedwongen karakter.
Wanneer we het album van Nick Johnston afspelen wordt de ruimte letterlijk gevuld met muziek. Elk element legt een extra laag in de ruimte. Van voorgrond tot achtergrond en over de gehele breedte is het geheel prachtig in balans. Geen detail of nuance gaat verloren en ervaren ook hier een flinke toename in muziekbeleving. Piano wordt met een snelle attack weergegeven en klinkt heerlijk lang na in de ruimte. Lear gitaar neemt een pasje terug en staat nu op de achtergrond. Snare verplaatst eveneens verder naar de achtergrond en laat ons dankzij de ruimte echo’s een flinke geluidsdiepte ervaren. De gelaagdheid waarmee we de muziek beluisteren is opmerkelijk. We nemen telkens weer nieuwe details, lagen en nuances in de muziek waar.
Wanneer we Ladder van Royksopp beluisteren ervaren we warme, vloeiende muziekweergave met een zijdezachte detaillering. De geluidsdiepte is enorm hebben het idee tot aan de horizon in een wijds muzikaal landschap te kunnen kijken. De elektronisch gegenereerde of gesamplede ‘claps’ worden met meer gewicht en definitie in de breedte weergegeven. Ondanks dat deze van elektronische origine zijn, komen deze redelijk realistisch aan ons over. De souplesse waarmee de GoldenEar T66 de muziek weergeeft is, zeker voor de prijsklasse waarin deze zich schaart, opmerkelijk en lijkt welhaast met elke vorm van muziek overweg te kunnen.
Bij de track van Eelke Kleyn waarmee we de sessie zijn gestart ervaren we een substantiële toename van warmte en dynamiek. Snelheid en fasegedrag zijn subliem. Het geluidsbeeld heeft meer openheid waarbij detail gecontroleerd uit de muziek springt. De druk in het laag is hoog en de versterker is in staat om de ruimte met dieper, krachtiger en strakker gecontroleerd laag te vullen dan bij de Heed combinatie. Met de Riviera ervaren we nergens druk of dwang, maar ervaren een hele homogene en ongedwongen luisterbeleving. We hebben met deze premium set het gevoel meer in de muziek te zitten. Ongeacht het gekozen luistervolume.
Wat vinden we ervan?
De GoldenEar T66 laat ons een veelvoud aan muziekalbums met een fijne klankbalans beluisteren. De midrange is ongekleurd, het hoog zijdezacht, het laag heeft een droge punch en loopt diep door in het sublaag zonder dat we hier ooit vermoeid van zullen raken. Dankzij de actieve laagweergave kan de T66 zelfs bij een krapper versterkervermogen goed op hogere volumes meekomen. De laagweergave begint al bij 29 Hertz en dit is, zeker in dit prijsgebied, uitzonderlijk te noemen. Dankzij de actieve filtering en DSP laat dit luidsprekersysteem ook bij lagere volumes een heerlijk coherente muziekweergave horen, maar kan daarentegen ook een explosief dynamische weergave leveren bij hogere geluidssterkte. Klankkleur is echter heel persoonlijk. Belangrijker vinden we de imagingkwaliteiten.
Het podium dat de GoldenEar T66 in de GoldenEar luisterruimte neerzet is ruimtelijk en precies. Stemmen, snare en zang staan bij de meeste albums het centrum van het geluidsbeeld en daarna wordt het geluidsbeeld geheel los van de speakers richting de zijwanden uitgebouwd. Het meest belangrijke is dat niets in het geluidsbeeld zich aan de luisteraar opdringt of er misplaatst uitspringt. Ongeacht het album dat we opzetten, beluisteren we de muziek met een scherp gefocust geluidsbeeld waarbij alle muzikale elementen ongeacht grootte of gewicht een rotsvaste plaatsing hebben. Dankzij de passieve aansturing van de midrange en het hoog zijn verschillen in de verkozen versterking goed waarneembaar. Dit hebben we duidelijk ervaren met de Heed en Riviera versterkers tijdens onze luistersessies. Wanneer we beide versterkercombinaties met elkaar vergelijken zijn de individuele verschillen elk op zich niet wereldschokkend, maar als geheel laat de premium versterker-DAC combinatie de geluidsbeleving significant groeien.
AB-vergelijk met de Triton Two (Plus)
Sinds de introductie van de GoldenEar Triton Two in 2011 en de Two Plus in 2016, zijn de reacties unaniem positief. Dankzij de gunstige prijsstelling is de verhouding tussen prijs en prestaties al vele jaren ongeëvenaard. De verwachte verkoopprijs van de nieuwe T66 is met een vanaf-prijs van 7.000 Euro wat hoger dan de toenmalige introductieprijs van de Two en Two Plus, maar behalve dat we nu in andere tijden leven, is de T66 feitelijk een nieuw en hoger gepositioneerd model.
De Two Plus was klank-technisch al een dijk van een speaker, dankzij het gebruik van premium componenten overtreft de T66 de Two en Two Plus modellen op vrijwel elk vlak en dit rechtvaardigt het prijsverschil.
Verhouding tot zijn voorganger
Sinds de introductie van de GoldenEar Triton Two in 2011 en de Two Plus in 2016 zijn de reacties unaniem positief. Dankzij de gunstige prijsstelling is de verhouding tussen prijs en prestaties ongeëvenaard. De verwachte verkoopprijs van de nieuwe T66 is met een vanaf-prijs van 7.000 euro wat hoger dan zijn voorgangers, maar we leven nu in andere tijden. De Two Plus was klank-technisch al een dijk van een speaker, toch overtreft de T66 zijn voorganger op vrijwel elk vlak en rechtvaardigt het prijsverschil.
Het hybride concept is onveranderd en biedt voordelen. Dankzij de DSP levert de luidspreker bij elk volume een goede, dynamische klankbalans. Met behulp van de instelbare gain van het laag kan de klankkleur perfect worden afgestemd op de ruimte. Hierbij kan een hoek of wand plaatsing traploos worden gecorrigeerd. Heeft u een bescheiden klasse-A buizenversterker? Dan levert de T66 u de verfijnde klankeigenschappen van buizen en de dynamische krachtsreserves van solid state.
We horen overduidelijk dat beide luidsprekermodellen uit dezelfde familie komen, maar dankzij de vele aanpassingen speelt de nieuwe T66 tijdens ons AB-vergelijk meer in balans en laat deze de muziek met meer gevoel en nuance horen. De T66 is minder analytisch dan de Triton Two Plus. De midrange levert een fractie aan directheid in waarmee de nieuwkomer zich verfijnder en vloeiender presenteert. Het zijn slechts subtiele verschillen, maar bij de nieuwe T66 is de weergave net een streepje muzikaler. Sommigen zullen hier wellicht de term ‘audiofiel’ aan hangen.
Nieuw zijn enkele optische zaken waarvan we geen uitgesproken voor- of tegenstander zijn. We vinden het een opmerkelijke keuze dat er bij de T66 is gekozen voor metalen grills. Volgens GoldenEar is dit een US safety feature en gedragen deze zich (door DSP tuning) als akoestisch transparant. Hoe dan ook, wij hebben hier geen nadelige effecten van waargenomen en als gezin met twee jonge kinderen en zeer destructief spelende huiskatten is dit voor ons een duidelijke plus. De vorm van de voet? Dit is persoonlijk. Wij vinden de nieuwe voet fraai, maar ook de oude ovale voet kon ons prima bekoren. Hetzelfde voor de kleurstelling van de T66. Deze is standaard verkrijgbaar in zwart, maar is tegen een verwachte meerprijs van driehonderd euro (per set) leverbaar in Santa Barbara rood. Voor ons mag de speaker zwart en zo kleurloos mogelijk zijn, maar het is fijn dat er nu iets te kiezen is.
Is de tweeëneenhalf duizend euro meerprijs (per set) tussen de GoldenEar Triton Two Plus en de nieuwe T66 het ons waard om voor het nieuwe model te gaan? Ja, wij ervaren het snelle en vloeiende karakter van de T66 net iets vriendelijker van aard zodat we langer naar muziek blijven luisteren. Zouden we een heel beroerd leven hebben met de oudere Triton Two Plus luidsprekers? Zeker niet. Als we een kleinere beurs zouden hebben zouden we de fantastisch presterende Triton Two Plus beslist overwegen. Zo lang als deze oudere Triton Two Plus modellen nog naast de T66 zullen worden geleverd natuurlijk.
Conclusie
We hebben het eerste prototype van de GoldenEar T66 ervaren als een performante alleskunner die zich gemakkelijk laat aansturen en een flinke sprong in geluidskwaliteit heeft gemaakt ten opzichte van zijn voorganger. Het is een sprinter, tapdanser, powerlifter en een fijn-motorische chirurg die muziek van willekeurig genre met precisie fileert. Maar, dit alles is wel afhankelijk van datgene er aan de T66 wordt aangeboden.
De snelheid en ruimtelijkheid waarmee de muziek wordt weergegeven is hoog. Wat zet deze GoldenEar T66 een groots gedetailleerd plaatje neer. De gelaagdheid van de muziek is, mede bij een premium versterkerkeuze, opmerkelijk en hiermee presteert de GoldenEar T66 veel beter dan de verkoopprijs doet vermoeden. Ja, de T66 heeft een serieus prijskaartje maar de prestaties zijn, zeker in deze prijsklasse, zeldzaam goed.
GoldenEar T66
6.999 euro per paar | goldenear.com
Beoordeling 5 / 5
Score
Klankbalans: 5 uit 5
Imaging: 5 uit 5
Design: 4 uit 5
Features: 5 uit 5
Prijs-performance: 5 uit 5
