I've said it before, I'll say it again – als ik de loterij win, bel ik eerst m'n partner, en dan Michael Huigen. En dan zowel voor de home cinema in ons (dan gloednieuwe) huis als voor een dedicated luisterruimte met top of the line hifi. "Doe mij dié maar." Michael bedenkt, ontwerpt en verwezenlijkt sets, systemen en ruimtes op een eenzaam hoog niveau, en het resultaat zou ik zelfs geblinddoekt en met een sok in de oren nog met 100 procent vertrouwen afwachten. Als dat teveel klinkt als een advertorial voor Reference Sounds, dan ben je nog nooit in zijn Experience Center in Almere geweest.

Aan de buitenkant is het een relatief onopvallend bedrijfspand zoals zovelen in de BV Nederland, maar binnen schijnt de audiovisuele zon zoals alleen het uitgangspunt 'compromieloos' hem kan laten stralen.

Wat overigens niet wil zeggen dat er niet voor andere budgetten ook oplossingen te vinden zijn bij Reference Sounds, dat om dat te onderstrepen net een heel ambitieus plan voor een huwelijk tussen AV en interieurdesign heeft gelanceerd – maar daarvoor zijn we deze keer niet in Almere. 

Neen, we waren er met een afvaardiging van HIFI.NL en enkele concullega's uit audioland om daags na DAE, in een iets kleiner gezelschap en in een veel relaxtere setting op het gemak kennis te maken met wat nieuwe aanwinsten van Michael. Hoe dat bevallen is, kun je op basis van de eerste zin hierboven eigenlijk al wel invullen – maar laten we het toch iets uitgebreider dan dat op een rijtje zetten. 

Wadax, Wilson & Dan D'Agostino

Overigens moet ik voordat ik verder ga de titel van dit artikel, er nota bene net zelf boven gezet, eerst even tegenspreken. Of toch in ieder geval nuanceren. Het is woensdag 12 oktober als we met een klein gezelschap hifi-pers bij Michael Huigen ontvangen worden, en dat is inderdaad daags ná Dutch Audio Event 2023 waar de Wadax al in de spotlight heeft gestaan. 'Introductie' is dus niet helemaal waar, aangezien een groot deel van de duizenden bezoekers aan de Koningshof in Veldhoven hun kans al schoon hadden gezien. Persoonlijk ben ik op DAE wel in de JBL-ruimte van Reference Sounds geweest, maar niét in de kamer waar Wadax en Wilson Audio te vinden waren. Dus in die zin is introductie eigenlijk alsnog correct? Enfin...

Wilson Audio, Wadax en Dan D'Agostino. Smaak is natuurlijk persoonsgebonden, maar van het bijzondere uiterlijk van laatstgenoemde kan iedereen wel blij worden verwacht ik. Wilsons daarentegen zijn een ander verhaal, en blijven wat mij betreft ook in de modernere ontwerpen en afwerkingen omgedraaide tennisballenkanonnen – als we even echt oneerbiedig mogen zijn. Dat heeft uiteraard alles te maken met de techniek erin & erachter, waarover later meer. De modern-industriële Wadax componenten tot slot zien eruit als machtige maanlanders (op schaal) die plots een invasie van Hele Kleine Aliens op aarde hebben afgetrapt.

Maar Man Man Man – wat maakt dat trio een muziek. 

"Iedere audioset is zo goed als zijn bronsignaal", zegt Michael. "Daarom hebben we voor DAE iets bijzonders gedaan, wat we nu in de eigen luisterruimte pas écht op niveau kunnen laten spelen." Dan heeft Michael het uiteraard over de volledige set, maar laten we beginnen bij Wadax. Uit de uitnodiging: "Wereldwijd door diverse bladen al omschreven als de allerbeste DAC ooit gehoord. Wij kunnen ons daar vrij aardig in vinden. Wat een ongelooflijke klankmachine is dit. Zo analoog. Zo vloeiend. Fenomenaal."

“De audioreproductionele variant van een (b)oortoren-complex”, om met de woorden van Ernst Neve te spreken, die naast me zat en voor een vergelijkbare lofzang in HVT tekende. “Onze matador in muzikale d/a-conversie”, in de woorden van Wadax zelf. “Niet alleen omdat we bijna-theoretische metingen hebben bereikt, maar ook door het meenemen van andere aspecten die eerder niet werden overwogen. Ik zou het willen categoriseren als een holistische DAC, ons vlaggenschip voor de komende jaren – ook gezien de volledig modulaire architectuur." 

Wadax is sinds de introductie van een all-in-one streaming voorversterker ruim tien jaar geleden doorlopend bezig met het verbeteren van de eigen D/A-technologie en -prestaties, met als doelstellingen het verlagen van de ruisvloer, het verhogen van de 'temporele en detailresolutie' en het verminderen van de 'voetafdruk' die digitale artefacten achterlaten in de opname. Waarbij het team naar eigen zeggen ontdekte dat de originele Atlantis DAC het prestaties van alle concurrenten overtreft.

Ons gehoor is volgens Wadax-CEO Javier Guadalajara in staat tot een veel hogere resolutie, waardoor we klokfouten, PSU-interferentie en de effecten van mechanische trillingen die altijd aanwezig waren maar voorheen werden gemaskeerd, kunnen waarnemen. “De Atlantis Reference DAC is ons antwoord op al deze bevindingen, met lagere niveaus van klokruis en aanzienlijke verbeteringen in PSU en mechanische isolatie.”

Met diezelfde rigoureuze ontwerpbenadering is het merk zich vervolgens gaan richten op servertechnologie. “We hebben de gebaande paden in twijfel getrokken, van operationele protocollen tot circuit topologie, en we hebben diezelfde aandacht besteed aan technische details – van chassisontwerp tot de toekomstbestendige card-cage constructie.” Het resultaat is de Wadax Atlantis Reference Server. “Ons doel was om ongeëvenaarde muzikale prestaties te koppelen aan het ongekende bereik en de toegang van gestreamde muziek in high-res file replay. Reference moet immers Reference betekenen. Daarin zijn we geslaagd.”

Het resultaat is ook wat Michael Huigen betreft de meest accurate en muzikaal meest bevredigende DAC ooit ontworpen, nu te combineren met de server én twee aparte voedingen eromheen om tot een geheel te komen dat zich het best laat omschrijven als een audiofiele Transformer. De onderlinge bekabeling van Akasa alleen al brengt je op het prijsniveau van een Mark Levinson No. 519 streamer, om een idee te geven waar we over praten. De inclusief zijn twee voedingen ruim 80 kilo zware Reference DAC heeft een startprijs ergens boven de anderhalve ton, waarbij je voor de Server nog eens op bijna de helft daarvan moet rekenen. En dan hebben we dus nog niet gekeken naar de rest van het fabelachtige systeem dat Michael voor ons bij elkaar gezet heeft.

De Wadax Atlantis Reference Server met Akasa is optical-out verbonden aan de Reference DAC, beide gevoed via de Transparent Reference Power Isolator middels Transparent Premium Power Cables. Een lange Transparent Ultra Gen 6 Balanced interlink verbindt op zijn beurt de DAC met de Dan D’Agostino Master Audio Systems Momentum Pre HD voorversterker. Zijn uitgangssignaal volgde via Reference Balanced Gen 6 interlinks de weg richting de Dan D’Agostino Momentum S250 MxV stereo eindtrap.

Beide Dan’s werden, om het plaatje dat we nu aan het schetsen zijn maar meteen volledig te maken, ondergebracht in een Harmonic Resolution Systems (HRS) EXR meubel voor maximale isolatie van mechanische trillingen en gevoed via Transparent Reference Powercables. HRS, dat tal van producten maakt om mechanische trillingen weg te houden bij audiocomponenten, vind je sinds een jaar of twee ook in het aanbod van Reference Sounds. “Het gewin in rust en definitie is eigenlijk ongelofelijk. Na meerdere testsessies met verschillende combinaties van Harmonic en verschillende audiocomponenten was de beslissing snel gemaakt.” EXR Audio Stand is niet eens de meest hoogwaardige oplossing van HRS, maar wel met een patent voor het asymmetrisch verticaal ondersteuningssysteem met vier poten dat de stijfheid van het frame (en de prestaties) moet verhogen. Het meubel heeft een plint bestaande uit een voorkant van machinaal bewerkt aluminium, een eigen HRS-beperkt laagdempingssysteem en op maat gemaakte boven- en onderplaten van composiet van geperst harsweefsel. 

De Wilson Audio Sasha V luidsprekers tot slot werden met de S250 MxV verbonden via Transparent Reference Gen 6 speakerkabels. Wie moet vragen hoe dat geheel zich uiteindelijk in één prijskaartje zou laten samenvatten, weet eigenlijk al genoeg. Maar dat wil niet zeggen dat we er niet van kunnen genieten, toch?

Sterker nog, dat is kinderlijk eenvoudig.

Wilson Audio Sasha V

Sasha V klinkt als een sexy DJ, maar neen – het gaat dus om een nieuwe, volslanke Wilson Audio. En dan niet om de 'vijfde generatie' van die Sasha, want de V staat niet voor 5, maar voor het composiet kastmateriaal – hele stijve, hele zware panelen. 'V' is keihard en niet gevoelig voor vocht en andere invloeden. In de Sasha V is het tussen de modules geschoven, omdat dit nauwkeurige vibratiecontrole belooft en zorgt voor isolatie van de bovenste module van de basmodule, vergelijkbaar met de Alexx V en Alexia V. V-materiaal is ook gebruikt bij de eigen zogenoemde Acoustic Diodes die trilllingen in slechts één richting doorlaten. Het tegengaan van resonanties en andere ongewenste invloeden wordt zelfs in de spikes met V-materiaal doorgetrokken.

“Voor mij is Wilson Audio daarom het meest high-end merk”, zegt Michael. “Aan alles wat zich ook weer in déze speaker afspeelt, is op het hoogste niveau aandacht gegeven, tot aan de lak aan toe. Het heeft niet het uiterlijk van een – pak ‘m beet – Sonus faber, maar de absoluut absurde bouwkwaliteit waar het uiterlijk in resulteert komt consequent door materiaalkeuze en de ideeën daarachter, en niet door designafwegingen. Er is bijvoorbeeld voor het eerst een compleet nieuwe koper condensator voor het hoog, enorm van invloed op de klank. De Sasha V is het eerste model waarin dat in eigen huis is ontwikkeld en geoptimaliseerd.”

De 120 centimeter hoge en maar liefst 111 kilo zware vloerstaander is direct herkenbaar als een Wilson, al is het alleen al om de afstelbare koppen voor de sweet spot. De woofers enerzijds en de middentoner en tweeter anderzijds hebben ieder hun eigen behuizing. De kantelhoek van de behuizing van de middentoner en tweeter is regelbaar. “De midrange en tweeter komen uit de Alexia V, dus ook hier is echt weer een stap gemaakt.”

De middentonen worden verzorgd door Wilson's 7-inch AlNiCo (aluminium – nikkel – kobalt) QuadraMag-driver, ontworpen om naar eigen zeggen een grotere soundstage-dimensionaliteit te bieden in het gebied van de middentonen waar het menselijk oor het meest gevoelig voor is. Eerder beschikbaar in Wilson Audio’s modellen Chronosonic XVX-, Alexx V- en Alexia V-, is de QuadraMag nu dus ook een integraal onderdeel geworden van de Sasha V.

Je zou het haast vergeten te vermelden, maar wees gerust: er is ook muziek geluisterd. Die ervaring beschrijven voelt vrij zinloos, want de superlatieven uit Michael's uitnodiging – zoals 'fenomenaal' en 'wat een ongelooflijke klankmachine' – klinken ineens totaal niet meer als marketingtermen, maar als volkomen terechte beschrijvingen. 

Dat begint al met een hemelse renditie van een kerkkoor, met zo'n diepte van het geluidsbeeld, ook – of misschien wel vóóral – áchter de set, alsof de achterbuur van Reference Sounds een baseliek is. De ruimtelijke sfeer in de weergave, het stemgeluid en de dynamiek in de details zijn zo tastbaar, dat m’n katholieke schuldgevoel zich pardoes manifesteert als de smaak van hosties ergens achterin de mond. Fysiek gaan we dan nog een stapje verder als het zich even later uit in een applaus voor een kerkkoor dat er helemaal niet staat. Of misschien toch wel. Daar achter die muur. In de baseliek van de buren.

En dan hebben we nog maar één nummer gehoord...

Hoe dan ook, het ochtendbezoek gaat zoals wel vaker bij Reference Sounds via een smakelijke lunch als vanzelfsprekend over in een middagsessie, waarbij enthousiastgeraakte audiojournalisten van gekkigheid niet weten of ze nóg maar een keer in de sweetspot van de Sasha's moeten gaan zitten, of zich moeten aansluiten bij de home cinema demo die collega Jamie voorgeschoteld krijgt om een nieuw verhaal te maken over de indrukwekkende JBL Synthesis 'thuisbios' van Reference Sounds.

Als dat je keuzes zijn op een woensdagmiddag, mag je bepaald niet klagen.