Ooit is een luidsprekerfabrikant op het idee gekomen om bi-wire te gaan toepassen op zijn luidsprekers. Het uit elkaar trekken van een enkele aansluiting naar twee of meer aansluitingen, om woofer, tweeter en eventueel midrange separaat van elkaar aan te kunnen sturen. Of te werken met dubbele kabels. Als Unique Selling Point, het werd snel overgenomen door zijn concurrenten en niemand kijkt meer op van bi-wire. Maar wil je dat niet, dan moet je op één of andere manier de terminals met elkaar doorverbinden. Met een bruggetje van koper, messing of ander metaal. Of draadjes c.q. staafjes aanbrengen, wie het chiquer wil doen pakt een set jumpers. Een jumper is afgewerkt met banaanstekkers of spades, heeft een korte lengte. Soms worden ze meegeleverd, vaker moet je ze kopen van een kabelmerk zoals Inakustik.
Keuzestress
Bij Inakustik kabels in een hoger segment, zoals ik zelf met groot genoegen gebruik, kun je met de kabel al kiezen voor een single wire aansluiting aan het uiteinde of een bi-wire set. Uiteraard kun je ook kabels parallel laten lopen vanaf een versterker naar een luidspreker. De mooiste en meest kostbare oplossing bestaat uit twee stereo eindversterkers en dubbele kabels, zodat je laag en hoog echt separaat aanstuurt. Eén eindtrap voor de woofers, één voor de tweeters, of één eindtrap voor separaat laag en hoog en de tweede op het andere kanaal. Horizontaal of verticaal bi-amp. Wie een single wire kabel gebruikt naar een luidsprekerterminal voor bi-wire heeft dus bruggetjes of jumpers nodig. Uw dealer zal als hij het goed met u voor heeft, aanraden de bruggetjes weg te halen en een behoorlijke jumper te kopen. De vraag is of dat zin heeft?
Ja, dat heeft het in 9 van de 10 gevallen – en dat wil ik graag aantonen met Inakustik producten. Inakustik om de simpele reden dat ik van hen een LS-2405 AIR luidsprekerkabel sinds een jaar als referentie gebruik. Een single wire versie op een set ATC SCM20P SL luidsprekers met – u raadt het al – een bi-wire terminal. Geleverd met bruggetjes van een voor mij onbekend materiaal, hetzelfde spul als de terminal zo te zien. Aan de andere kant van de kabel een Audia Flight FLS4 eindversterker, ook uitgevoerd met dubbele aansluitingen, dus twee kabels parallel leggen zou kunnen, ware het niet dat een LS-2405 AIR niet behoort tot de goedkoopste in zijn soort.
Een uitspraak die sinds de reclame van Zeeuws Meisje margarine wordt toegeschreven aan onze zuiderlingen aan de westkant is: “Ons bin zunig”. Dus stapte ik in eerste instantie af op LS-1205 AIR jumpers om de twee terminals door te verbinden. Zal toch niet zoveel uitmaken met een LS-2405 AIR jumper, behalve in prijs hield ik mijzelf voor. Met mijn eigen systeem dat ik door en door ken, dus mijn referentie hier thuis is, heb ik eerst naar de bruggetjes van ATC geluisterd, vervolgens naar een zilveren jumper die ik nog had liggen, daarna door naar LS-1205 AIR jumpers en tot slot naar LS-2405 AIR. De aanzienlijk voordeliger zilveren jumper deed het niet lekker, die komt ook niet meer ter sprake, behalve als vermelding dat niet elke jumper altijd maar werkt. Ook niet als een zilveren kabel van een ander merk wordt gebruikt, ook dan valt die jumper net zo hard door de mand.
Opbouw
Even inzoomen op LS-1205 AIR en LS-2405 AIR jumpers en daarmee op de kabel die net zo is opgebouwd. Een AIR jumper of kabel is opgebouwd uit verschillende strengen gevlochten koperdraad, alle draadjes in de streng zijn individueel geïsoleerd, daarna in een helix vorm met kunststof afstandshouders gevlochten. Zodat om de strengen lucht een diëlektricum vormt. Bij de review van LS-2405 AIR luidsprekerkabels op deze site is de gehele opbouw uitvoerig beschreven. In een LS-1205 AIR zijn vier strengen OFC-koper gebruikt, met een gezamenlijke oppervlakte van 2 x 2,4 mm2.
Connectoren worden op de kabel geperst, een veel betere connectie vormend dan solderen. Connectoren zijn naar keuze banaanstekkers van tellurium koper of beryllium koper spades, altijd met een rhodium coating voor een optimale signaaloverdracht. Elke jumper is 12 centimeter lang. Veel gaat tevens op voor een LS-2405 AIR jumper, al maakt die gebruik van acht strengen voor een totale oppervlakte van 2 x 4,8 mm2 en heeft de LS-2405 AIR veel kostbaarder en degelijker, verstelbare connectoren aan de uiteinden. Geheel overeenkomstig de kabels. Ik koos voor een uitvoering met aan de ene zijde spades en aan de andere kant BFA-banaanstekkers, aan mijn LS-2405 AIR kabels zitten immers bananen en twee spades op één schroefdraad vind ik geen oplossing.
Met de luidsprekers die hier twee jaar staan, was ik er al snel achter dat de kabel vanaf een versterker heb beste kan worden aangesloten op de tweeter terminals. Waarna een brug of jumper wordt ingezet om een verbinding te maken met de woofer. Klinkt gewoon beter dan op de woofer aansluiting of gekruist aansluiten. Met mijn ATC’s, geen vast gegeven voor andere merken. Omdat een SCM20P SL niet zo ver doorloopt in de lage tonen, het is een gesloten monitor, staat een ATC C1 Sub Mk2 subwoofer zachtjes mee te spelen. Ik selecteer voor vandaag drie stukken muziek waarvan ik weet hoe ze klinken op diverse systemen die hier of elders recent zijn ingezet. Niets audiofiels, gewoon muziek die ik heel goed ken en mij aanspreekt.
Als eerste is dat van Heather Nova een uitvoering van ‘Waiting for a girl like you’ op haar album ‘Other shores’. Track twee is van Allan Taylor en heet ‘All is one’ van het gelijknamige album. Tot slot speelt Anne Akino Meyers ‘Autumn in New York’ van haar album ‘Seasons … Dreams’. Voor de liefhebbers vast wel allemaal te vinden op Tidal of Qobuz. Ik speel mijn lokaal opgeslagen versies telkens weer af in de volgorde ATC-bruggen, LS-1205 AIR en tot slot LS-2405 AIR jumpers.
Nova’s cover
Dat ik zelf LS-1205 AIR jumpers gebruik stemt tot vreugde en tevredenheid. Nu ik ben teruggegaan naar ATC-bruggen met Heather Nova ervaar ik dat de muziek gevangen wordt gehouden tussen de twee weergevers. Hoogte afbeelding is ronduit slecht en teruggebracht tot een soort sleuf van 50 centimeter. Wel is en blijft een ATC-monitor heel precies en gedetailleerd spelen. Met de inzet van LS-1205 AIR jumpers wordt het stereobeeld echt een stuk groter en komt muziek een stuk beter los van de twee weergevers. De stem van Heather is nu groter en aangenamer om aan te horen. Er is diepte in het stereobeeld ontstaan, de hoogte afbeelding die ik gewend ben is terug, muziek komt vrijer van de luidsprekers. Heel subjectief is mijn ervaring dat er meer sfeer in de track zit, gevoeliger wordt gezongen, een piano meer ter ondersteuning is dan zoals met bruggen een tweede hoofdrol krijgt.
Met een LS-2405 AIR verkrijgt Heather een warmere stem, met een natuurlijke lichte heesheid die ik herken van spelen op andere, veelal kostbaarder systemen. Duidelijker komt de stem naar voren te staan en schuift de piano wat naar achteren. Om eerlijk te zijn, een zo duidelijke stap voorwaarts in kwaliteit had ik niet verwacht. Piano zweeft nu echt in de ruimte. Wat Heather zingt met haar woorden is inhoudelijk duidelijker, de performance an sich wint aan zeggingskracht.
Taylors stem
Allan Taylor beeldt met ATC-bruggen compact en klein af. Een tweede stem is er, duidelijk, daarentegen vallen instrumenten niet echt op. De weergave is aan de tamme kant, nuchter en eenvoudig, mag best een figuurlijke schop onder de kont hebben. Is de hoogte afbeelding net wat beter dan vergelijkbaar met Heather via bruggen, hij is nog altijd smal en ook is er nauwelijks diepte te bespeuren in het stereobeeld.
Dat verandert zodra de bruggen worden vervangen door LS-1205 AIR jumpers. Nu gaat de muziek gemakkelijk tot buiten fysieke links en rechts opstelling van de luidsprekers. Hoogte en diepte winnen hoorbaar. Er komt wat welkome, extra druk in de lage tonen. Muziek en zang zijn levendiger, in de tweede stem wordt het nu duidelijk dat een vrouw aan het zingen is. De stem van Taylor komt wat naar voren is rijker en warmer.
Tussen een LS-1205 AIR en een LS-2405 AIR zijn de verschillen met Taylor kleiner en/of lastiger vast te stellen. Ja, stemmen raken wat verder los van de band, instrumenten worden duidelijker van elkaar gescheiden, slagwerk verkrijgt een stap definitie erbij. Het is met een LS-2405 AIR vooral aangenaam luisteren naar muziek die natuurlijk klinkt en gemakkelijk uit de luidsprekers vloeit.
Meyers vioolspel
Violiste Anne Akiko Meyers speelt samen met een pianist. Viool heeft een vrij harde klank met ATC-bruggen, zoals met zoveel bruggen op zoveel merken luidsprekers.
Hoofdreden om bi-wire vaak niet als een zegen maar als een last te zien. Piano zit gevangen tussen de luidsprekers. Het samenspel is tam, leeft niet op. Het stereobeeld kent wel wat hoogte, helaas geen diepte en is te smal. Muziek komt niet lekker los van de weergevers. Met een LS-1205 AIR is dezelfde piano wel breed neergezet, wordt groter en imposanter zoals dat in werkelijkheid ook het geval is. Viool verkrijgt een aangenamer klank, komt ook naar de luisteraar toe, niet te veel, het is daarbij de piano die naar achteren schuift en dus wordt het stereobeeld dieper. Ook hoger, ik schat zomaar één tot anderhalve meter lucht extra naar boven. Muziek sprankelt bovendien veel meer.
Doorgaan naar een LS-2405 AIR komt in eerste instantie over als een kleine stap voorwaarts. Behouden blijven de positieve eigenschappen van de LS-1205 AIR, ze worden als het ware uitvergroot. Klanken worden als intenser ervaren. Luidsprekers komen een stap verder tot leven en laten de muziek aan alle kanten vrijkomen van de fysieke kast. Alles wat nog neigde naar klein of hard verdwijnt als sneeuw voor de zon.
Viooluithalen zijn vanaf nu loepzuiver en bijzonder om zo te ervaren, vibrato uit de viool van Anne is iets dat nu wel opvalt en eerder wat verscholen bleef in het totale spel. Na wat langer luisteren en de track nog eens spelen, gaat het steeds meer opvallen dat deze duurdere jumper echt meer te bieden heeft dan zijn simpeler broertje.
Doen!
Van bruggen naar jumpers, het is een stap die iedereen zou moeten zetten. Wel naar goede jumpers graag, verval niet in goedkope stukjes draad met een paar simpele spades of inferieure stekkers. Is een LS-1205 AIR al te hoog gegrepen in verhouding tot uw kabels en apparatuur, laat staan een LS-2405 AIR, probeer dan een ander goed bekendstaand merk eens uit. Wees niet te zuinig in uw keuze, als ik eerder had geweten hoeveel extra winst te behalen valt met een Inakustik LS-2405 AIR jumper in combinatie met LS-2405 AIR kabel ten opzichte van een LS-1205 AIR jumper in dezelfde opstelling, dan had ik dat extra bedrag met liefde neergelegd.
De LS-1205 AIR hoort bij een LS-1205 AIR kabel zoveel is wel duidelijk. Net als 2405 bij 2405. Waar het onder de streep om gaat, is dat bruggen aantoonbaar de kwaliteit van een weergever omlaag trekken. Dat beweer ik al veel en veel langer. Bi-wire kost extra geld, te spenderen aan of een dubbele kabel, of aan een dubbele afwerking aan het uiteinde, of aan jumpers. Wat ooit een USP was, is een leuke handel geworden waar kabelfabrikanten op inspringen.
Wat mij wel een beetje heeft verbaasd, zelfs al zit ik 25 jaar in deze journalistiek, is hoeveel verschil een nog betere jumper kan maken ten opzichte van wat toch al als een heel goede jumper beschouwd mag worden. Mits de luidspreker dat ook zo duidelijk laat horen als een ATC-monitor. Audio! Het is een wonderlijke bezigheid. Wel heel erg leuk en altijd leerzaam.
In-akustik LS-1205 AIR Jumper
799 euro per stereopaar | in-akustik.com
Beoordeling 4.5 / 5
In-akustik LS-2405 AIR Jumper
1.499 per stereopaar | livetaudio.nl
Beoordeling 5 / 5
