Met de R-N803D bracht Yamaha in 2017 een baanbrekende receiver op de markt. Niet alleen zat het apparaat vol met moderne functies op het gebied van streaming, ook was het Yamaha's eerste stereo-product met YPAO, de eigen digitale akoestiekcorrectie. In 2023 kwamen de opvolgers uit. Was de R-N803D nog het topmodel onder de stereoreceivers van Yamaha, in de huidige generatie zijn er boven de directe opvolger de R-N800A (1.100 euro) nog de R-N1000A (1.600 euro) en de R-N2000A (3.700 euro) gekomen.
De R-N2000A is op HIFI.NL al eens getest (de review lees je hier), maar deze is vanwege de prijs in een heel ander segment onderweg dan het origineel uit 2017. Dat geldt in mindere mate voor de R-N1000A. Welke voordelen biedt de hoger gepositioneerde 1000 ten opzichte van de aloude 803?
Yamaha’s R-N803D is goede bekende van de auteur. Het apparaat heeft een tijdlang naar grote tevredenheid dienstgedaan in combinatie met mijn paar KEF LS50 Meta’s. Het geluid is goed, er is goede harmonie tussen versterker en luidspreker, en de Yamaha biedt veel mogelijkheden en comfort. Dat maakte nieuwsgierig naar een vergelijking met de vernieuwde generatie. Daarbij zou het interessant zijn geweest om ook de R-N800A bij deze recensie te betrekken, maar van dit model was ten tijde van het testen geen reviewexemplaar beschikbaar.
De eerste veranderingen die opvallen betreffen het uiterlijk, dat meer in lijn is gebracht met de puur analoge versterkers uit de A-S-lijn. Had de 803 nog een groot matrixdisplay midden op de voorzijde, bij de drie topmodellen in Yamaha’s receivergamma is het display verplaatst naar het brede, glimmend-zwarte masker onderaan het front. Het schermpje heeft een hoog contrast en doet zijn werk met witte letters op een zwarte achtergrond. Op die manier is het display – toch een onmisbare voorziening op een apparaat met zo veel mogelijkheden – onopvallend geïntegreerd met het donkere masker. Dit draagt bij aan de eerste indruk van een serieus hifi-apparaat en niet zo zeer een featurekanon. De R-N1000A is in wezen allebei.
Jammer is dat het display klein is gehouden en op afstand lastig te lezen is. Aan de pluszijde valt dan weer te vermelden dat de resolutie hoog is. Bij het uitzetten van de receiver neemt de Yamaha afscheid door een animatie van het bedrijfslogo te tonen, inclusief de drie stemvorkjes.
Dubbele bodem
Het hart van de R-N1000A is een klasse AB-versterker die aan 8 ohm ‘nominaal’ 2 x 100 watt levert of 2 x 140 watt ‘dynamisch’. De opgave voor het dynamisch vermogen loopt op tot 2 x 220 watt aan 4 ohm en 2 x 290 watt aan 2 ohm. Het analoge gedeelte is voor het linker- en rechterkanaal spiegelbeeldig opgebouwd met korte signaalpaden. Yamaha noemt dit ontwerpconcept ToP-ART (Total Purity Audio Reproduction Technology).
In hoeverre er uitstekend werk geleverd is met de opbouw van het analoge circuit, kan ik niet beoordelen. Maar opengeschroefd maakt het innerlijk van de R-N1000A een nette indruk. Een hoogwaardige indruk maken ook de luidsprekerterminals, waar twee paar weergevers op kunnen worden aangesloten. Een verschil met de R-N800A is dat bij de R-N1000A de bodem dubbel is uitgevoerd. Ter vermindering van resonanties is een tweede stalen bodemplaat aangebracht van 1 mm dik. Resonantiedempende voeten en een intern frame van kunsthars moeten een verdere bijdrage leveren aan het verminderen van de invloed van ongewenste trillingen.
Voortrap
De eindversterking wordt voorafgegaan door een veelzijdige voortrap. De R-N1000A beschikt over toonregeling (bass en treble), de voor Yamaha typische variabele loudness-functie, een pre-out en een éénkanaals subwooferuitgang. Analoge ingangen zijn er voor een platenspeler (MM) en drie lijnbronnen (RCA). Volumeregeling geschiedt niet via een potmeter maar door een intern circuit.
Digitale aansluitingen zijn er in de vorm van S/PDIF – optisch (2x) en coaxiaal (1x), HDMI ARC voor aansluiting op en samenwerking met een tv, en USB (B-type) voor aansluiting op een pc. Verbinding met het thuisnetwerk maakt de R-N1000A via wifi of ethernet. Bluetooth audio kan in dit rijtje niet ontbreken en dat doet het dan ook niet.
Wat de Yamaha tot een receiver maakt is de aanwezigheid van een tuner, die in het geval van de R-N1000A zowel FM als DAB+ ontvangt. Dit werkte probleemloos, zij het dat de bijgeleverde draadantenne wat te bescheiden is uitgevoerd voor goede ontvangst binnen. Een gewone dipool FM-antenne van 5 euro, opgehangen bij een raam, geeft veel betere resultaten. Let wel: de antenne-aansluiting van de Yamaha is van een minder gebruikelijk type. Om een reguliere antenne aan te kunnen sluiten is er een koppelstuk nodig van F-connector (m) naar IEC (m).
Een alternatief voor het uit de lucht plukken van radio is de internettuner, waarmee zenders uit de hele wereld kunnen worden ontvangen. Bediening van internetradio gaat zowel via de app als via de afstandsbediening. Het is fijn dat het op beide manieren kan, want internetradio is één van de situaties waarin het kleine formaat van het display zich op een negatieve manier laat gelden. (Je ziet als gevorderde veertiger amper wat je doet.)
App
Gelukkig kan internetradio ook bediend worden via de app op de smartphone. Daar zijn talrijke mogelijkheden voorhanden. Deze variëren van de dagelijkse bediening, zoals bronkeuze en volumeregeling, en het beheer van MusicCast (kortgezegd, Yamaha’s technologie voor multiroom), tot het benaderen van servers het inregelen van streamingdiensten zoals Spotify Connect, Tidal Connect, Qobuz, Amazon Music, Deezer en Napster. Samenwerking met Apple Music is er via AirPlay.
Luisteren
Hoeveel toeters en bellen een versterker ook mag hebben, de geluidskwaliteit blijft de belangrijkste eigenschap. Bij het luisteren naar de Yamaha is de meest opvallende karaktertrek de rijke en moeiteloze detaillering. De kwaliteit van de opname en het genre maken daarbij weinig uit. Steeds weer brengt de R-N1000A informatie naar voren die op minder goede versterkers wegzakken in de geluidsbrei, zoals het aantal zangers in het achtergrondkoor of de wijze van bespelen van een instrument. Soms komen zelfs hele instrumentpartijen naar voren die de recensent niet eerder waren opgevallen.
Daarbij zet de R-N1000A een breed en luchtig geluidsbeeld neer, dat niet op drift raakt als de muziek onstuimig wordt. De R-N1000A speelt met autoriteit en houdt overzicht, ongeacht het muziekgenre en ongeacht de complexiteit van de passage. Bij zijn voorganger de R-N803D zijn high-end-kwaliteiten als ruimtelijkheid, detaillering en autoriteit op een duidelijk lager niveau dan bij de R-N1000A.
De keerzijde is dat de R-N803D milder klinkt en zich beter leent voor easy listening. Ook al ligt er wat nadruk op luchtigheid en precisie, de R-N1000A is wel degelijk een versterker die de luisteraar meevoert met de muziek. Ik vergat na het opzetten van muziek vaak al snel dat ik naar een geluidsinstallatie aan het luisteren was. Ik weet nooit zo goed wat met de ‘muzikaliteit’ van apparatuur wordt bedoeld, maar dit komt er vast bij in de buurt.
Combineren
De combinatie van de R-N1000A met de KEF LS50 Meta was in eerste instantie niet helemaal gelukkig. Op de plek waar de KEFs normaal het best staan in mijn luisterruimte neigde het middenhoog soms naar scherpte. Verrassend, want aan de Yamaha R-N803D en aan de dikke NAD-versterker waarmee ik de LS50’s het langst heb aangedreven, hebben de KEFjes altijd aangenaam en uitgebalanceerd geklonken.
YPAO of het wisselen van luidsprekerkabels bracht geen remedie. Die werd gevonden door de opstelling van de LS50’s te veranderen, naar een plek ongeveer 40 cm achter waar ze normaal staan. Sindsdien heeft het trio (de Yamaha en twee KEFs) naar tevredenheid gespeeld. De scherpte was verdwenen.
Meteen lekker speelde de R-N1000A met een paar al wat oudere Chario Syntar 200’s. Hier was van scherpte niets te merken, terwijl de beste eigenschappen van de Yamaha – een groot geluidsbeeld, veel autoriteit en detaillering – ook hier volop aan de dag kwamen.
Daarnaast heb ik de R-N1000A langdurig beluisterd met de nieuwe Loon van de Canadese luidsprekerbouwer Totem (een bespreking volgt binnenkort). Dit is een aanbevelenswaardige combinatie, vooral voor wie zeer goed geluid wil, maar niet alle vrijheid heeft wat betreft de grootte en de opstelling van luidsprekers. De Totem Loon is erg compact en houdt ervan om dicht bij de muur te worden opgesteld. Er komt een verbluffend geluid uit.
Wat ik gezien mijn ervaringen aan geïnteresseerden aanraad is om de R-N1000A thuis uit te proberen met de luidsprekers die voorhanden zijn. Dat is eigenlijk altijd een goed advies, maar bij de R-N1000A zeker ook. Een servicegerichte dealer zal hier graag aan willen meewerken.
Gedubbelcheckt: DAC en phonotrap
Ook al gaat geen sterveling een R-N1000A kopen om hem altijd op Pure Direct (omzeiling van alle klankregeling) te zetten en ermee te luisteren naar een externe DAC of een externe phonovoorversterker, toch voelde ik de plicht om de interne DAC en phonotrap te vergelijken met losse componenten.
Als DAC sloot ik mijn Apogee MiniDAC aan. Deze oudgediende van destijds zo’n duizend euro klonk iets ruimtelijker en gedetailleerder dan de omzetter in de Yamaha. Het afspelen van vinyl gaf ongeveer hetzelfde beeld: een externe phonovoortrap uit de 300 euro-klasse bood iets meer overzicht en detaillering, en meer impact bij percussie. De Yamaha bood het daarentegen de vollere lage-tonenweergave.
Voor zowel de DAC als de phonotrap in de Yamaha geldt dat ze meer hetzelfde dan verschillend klinken in vergelijking met hun externe collega’s. Het was goed om vast te stellen dat deze voorzieningen in de R-N1000A van passend niveau zijn en dat er geen geluidskwaliteit wordt gemorst.
YPAO
Yamaha Parametric Room Acoustic Optimizer, kortweg YPAO, is Yamaha’s technologie om problemen met kamerakoestiek te corrigeren. Daarnaast compenseert YPAO voor vroege reflecties. De technologie bestaat al jaren, maar werd vóór de R-N803D alleen toegepast in Yamaha’s multichannel-receivers voor de thuisbioscoop. De R-N1000A behoort tot de tweede generatie stereo-receivers die YPAO aan boord hebben.
Het ingebruiknemen van YPAO is eenvoudig. In de doos van de R-N1000A vindt de koper een meetmicrofoontje. Dit moet op oorhoogte worden geplaatst op de luisterpositie, bij voorkeur op een camerastatief. De procedure van meten en inregelen gaat volledig automatisch en duurt minder dan een minuut.
Resultaten
Laat ik vooropstellen dat mijn luisterruimte – een woonkamer van zo’n 30 vierkante meter – niet opvalt door enorme akoestische problemen. Ik heb weliswaar niets gedaan in de sfeer van fysieke akoestiekcorrectie (met absorbers, diffusers, een expert om dat allemaal te regelen en een vette rekening voor alles), maar ik heb weinig last van nagalm, en het geluid is aangenaam en in balans. Ik heb ook de volledige vrijheid om mijn speakers zo neer te zetten als ik wil: in principe een halve meter of meer van de muur af, in een driehoek met de luisterpositie. Ik besteed veel aandacht aan de goede opstelling van mijn luidsprekers.
Tot zover lijk ik dus geen kandidaat die wanhopige behoefte heeft aan de digitale compensatie van YPAO. Toch gebeurt er véél met YPAO aan. De akoestische bühne verliest iets aan breedte. Maar waar het geluidsbeeld eerst wat meer rond de speakers bleef hangen, schuift het met YPAO een eind naar voren op, en ontstaat er een akoestisch hologram midden tussen de speakers en mij als luisteraar.
De plaatsing wordt nauwkeuriger. Verder klinken stemmen en akoestische instrumenten met YPAO ingeschakeld net wat directer. Hoewel ik op over ruimtelijkheid en middenweergave van de LS50 Meta altijd zeer tevreden was, brengt de akoestiekcorrectie toch een verbeterde ervaring. Een onverwacht mooi resultaat.
Toch is ‘uit’ soms de betere instelling, bijvoorbeeld bij het luisteren naar kleine jazz-bezettingen. Dan klinkt het zonder YPAO iets luchtiger en ontspannener. Maar de standaardinstelling zou bij mij ‘aan’ zijn.
Ik sluit af met een feature-idee voor de fabrikant. Gezien de vele DSP-rekenkracht die de R-N1000A aan boord heeft, zou het mogelijk moeten zijn om de gebruiker aan het roer te zetten van een zelf te regelen digitale equalizer. Anders dan bij de (duurdere) Lyngdorf TDAI-1120, ontbreken zulke mogelijkheden op de R-N1000A. De Yamaha beschikt over regelaars om waar nodig de lage en hoge tonen bij te sturen, maar die werken breedbandig. Voor heel gerichte, subtiele tweaks zijn ze niet geschikt. Wellicht kan de software nog wat worden uitgebreid, Yamaha?
Conclusie
De Yamaha R-N1000A biedt veel techniek en een zeer goede geluidskwaliteit, voor een prijs (1.600 euro) die voor een grote groep kopers binnen bereik is. (Zeker gezien de tijdelijke cashbackactie die nog tot 1 juni loopt, red.). Als het concept – solide techniek, streaming, veel aansluitingen en akoestiekcorrectie – je aanspreekt, is uitproberen zonder meer een aanrader.
Yamaha R-N1000A
1.600 euro | www.yamaha.com
Beoordeling 4.5 / 5
