In onze hedendaagse maatschappij is dit een betrekkelijk begrip of misschien moet ik zeggen; een schaars goed. Op die zeldzame momenten dat hij intreedt realiseer je je vaak pas de waarde ervan. Want alleen door de stilte krijgt geluid betekenis en reliëf.
Wij audiofielen praten vaak over de stilte of daaraan gerelateerde begrippen. We spreken bijvoorbeeld over een zwarte achtergrond van waaruit de muziek opkomt. Over het ontbreken van oppervlaktegeluiden bij het afspelen van een grammofoonplaat of de afwezigheid van een rafelig randje in het hoog. Maar verder zijn we, wanneer we bezig zijn met onze hobby, eigenlijk altijd bezig met het doorbreken van die stilte. Tenslotte luisteren we het liefst naar muziek. Wanneer het ook maar enigszins mogelijk is zetten we alles aan de kant om toch maar van die prachtige klanken te kunnen genieten. Toch is ook tijdens het luisteren de stilte belangrijk.
Net voordat de naald het vinyl raakt is er, terwijl er nog geen geluid te horen is, al sprake van een bepaalde verwachting. Een anticipatie op wat komen gaat. Zo meteen zal de naald de oppervlakte naderen en beroeren, dan ontbreekt hopelijk het geluid van de naald in de groef en vervolgens zal er die inademing, die aanzet tot, of die eerste toon zelf, te horen zijn. De spanning waarmee dit gepaard gaat is aanwezig bij zowel bekende als onbekende platen en heeft een functie. Het enige verschil zit hem in de intensiteit. U mag aannemen dat onbekende uitvoeringen meer spanning oproepen dan bij reeds langer bekende varianten het geval is. De functie die de stilte en de spanning hebben ligt in het zowel lichamelijk als emotioneel voorbereiden op wat komen gaat waardoor het grote genieten intenser beleefd wordt. Want dat er iets volgt is duidelijk. Tenslotte zijn alle voorbereidingen getroffen. Alle apparaten zijn onderling met elkaar verbonden, netsnoeren zorgen voor de stroom, de LED’s branden, het plateau draait, het element nadert de schijf, de naald vindt zijn weg…
Stilte. Verbaasd open ik mijn ogen. In één oogopslag zie ik wat er mis is. Ik ben vergeten om de bronschakelaar van de versterker terug te zetten naar phono. Na het omzetten laat ik de naald opnieuw zakken en nu ontlaadt de spanning zich bij het klinken van de eerste tonen van ‘Le Sacre du Printemps’ van Igor Strawinsky. De turbulente muziek komt heftig binnen en ik ga er helemaal in op. Op een gegeven moment hoor ik echter een geluid dat ik nog niet eerder op deze plaat waargenomen heb. Als ik mijn ogen open kijk ik in het lachende gezichtje van mijn dochtertje. Ze strekt haar handjes naar me uit en slaat, zoals ze wel vaker kan doen, met een kletsend geluid zachtjes op de zijkanten van mijn hoofd. Ze is net samen met mama thuisgekomen en heel stilletjes de huiskamer binnen gestapt. De muziek moet even wijken voor dit vertederende tafereeltje. Mijn groenoogje komt naast me zitten en Isabeau herhaalt het gebaar bij haar moeder waarbij ik uit haar gebrabbel opmaak dat ze er nog steeds niet over uit kan dat mama daar wel krullen heeft en papa niet.
De LP kant is inmiddels helemaal aan bod geweest en ik maak een eind aan het doelloos ronddraaien van de schijf. Na de hoes opgeborgen te hebben zet ik de bronschakelaar weer om en trek ik ‘Ratpicker’s Dream’ van Mark Knopfler uit de lade. Waarschijnlijk zullen de beide vrouwen nu de behoefte hebben om beslag te leggen op mijn tijd en aandacht en dan kan ik beter een cd opzetten. Die duurt langer en leidt me minder af. Isabeau staat al licht wiegend te wachten op het moment dat Mark in de CEC toplader zal verdwijnen. Bij de eerste tonen gaat het wiegen over in gespring waarna ze mijn handen grijpt. Zoals ik al dacht; hoogste tijd voor aandacht van papa. We dansen samen wat in de rondte tot ze mijn handen loslaat en voorover gebogen op handen en voeten met de rug naar mij toe voor me blijft staan. Maanden geleden heb ik, toen ze dezelfde pose aangenomen had, eens tussen haar beentjes door haar armpjes vastgepakt en haar omhoog getrokken zodat zij een salto maakte. Sindsdien ‘vraagt’ zij bijna dagelijks om uitvoering van deze turnoefening. Wanneer ik hem vijf maal achter elkaar ten uitvoer gebracht heb krijg ik er genoeg van en loop ik terug naar mijn luisterplek terwijl ik zeg; “Nu even niet, Isabeau, misschien straks weer.”
Een ooievaar knuffel brengt uitkomst en ik weet een protest in de kiem te smoren. Met de vogel in haar armen schrijdt ze even later weer over de dansvloer. Ik zit nog maar nauwelijks of ook Antoinette eist haar portie op. Er volgt een relaas over een bezoek aan een vriendin (“Je krijgt de groeten”) en een daarop volgende, met een ‘high tea’ afgesloten, tocht langs de winkels in het centrum van ’s Hertogenbosch. Ik maak een goede beurt door op het juiste moment uit te roepen; “O ja, wat leuk! Laat eens zien?” Prompt worden plastic tasjes aangesleept en krijg ik de meest schattige kleertjes voor Isabeau te zien. Terwijl zij enthousiast vertelt wordt mijn aandacht weer opgeëist door de installatie. Direct heeft de kleine door dat papa er nu anders bij zit en ze komt op me af, zet de ooievaar naast me neer en trekt aan mijn wijsvinger. “Oké, nog één keertje dan” verzucht ik en ik loop mee naar de lege ruimte voor de installatie. Ze maakt met mijn hulp nog een keer een salto en staat meteen alweer klaar voor de volgende.
Maar nu krijg ik hulp van mama. Tenslotte is die nog niet uitgesproken over haar uitstapje. “Nee Isabeau, nu is het genoeg. Niet aan de gang blijven.” Het antwoord van de kleine is luid en duidelijk. Ze werpt zich languit op de grond en terwijl ze wild met haar armen en benen zwaait zet ze tegelijkertijd een keel op die meneer Knopfler doet verbleken. “Boycot”, zegt Antoinette met een knikje in de richting van het kleine hoopje ontevreden. Ik knik peinzend want terwijl ik dit woord hoor moet ik aan een andere boycot denken. En wel die van een dertigtal bezoekers van het forum van HiFi.nl. Dertig van de in totaal vijfduizend verschillende mensen die per maand het forum bezoeken. Het percentage is zo klein dat het niet eens de moeite rechtvaardigt om het daadwerkelijk uit te rekenen. Dertig volwassenen die het resultaat van een interne discussie niet af kunnen wachten en in plaats daarvan menen over voldoende argumenten te beschikken om het grijpen naar dit wapen te rechtvaardigen. Antoinette lacht; “Grappig hè, zo’n primaire reactie van een tweejarige.” De ‘Ratpicker’s Dream’ is afgelopen en ook Isabeau is, met Nijntje in haar armen, tot bedaren gekomen. Ik doorbreek de stilte met de woorden; “Bij een tweejarige wel ja.” De groene ogen twinkelen; “Gelukkig heeft ze nog alle tijd om alternatieve strategieën te ontwikkelen.” Ik knik weer bevestigend en antwoord; “Hopelijk zal ze eveneens leren inschatten in welke situaties die strategieën bruikbaar zijn.”
