Uit pure liefde voor muziek en muziekweergave ben ik ooit met de audio hobby gestart. Wat uiteindelijk resulteerde in het schrijven voor HiFi.nl. Zonder ooit uit het oog te verliezen waar het om gaat: muziek.
Met als ontzettend leuke bijzaak alle apparatuur die nodig is voor muziekreproductie. Hoe heerlijk is het om te mogen spelen met fraais dat normaal achter de winkelruit blijft staan. Want je kunt als particulier niet alles mee naar huis nemen. Voor mij is als auteur de weg naar bevrediging van de lust korter en daar maak ik graag gebruik van.
Op gezette tijden verzin ik een nieuwe impuls die hobby blijft voeden. Soms is dat een nieuw muziekgenre. Soms zoek ik het in apparatuur, wat nu het geval is. Sinds een paar weken ben ik geïnteresseerd in betaalbare phono versterkers die minimaal aan drie voorwaarden moeten voldoen: een prijs rond de 1000 euro, de optie om low output MC elementen zonder meer te gebruiken (rond 0,3 mV) en intern voorzien van buizen. Dat laatste niet als leuk kathodevolgertje om mee te liften op een hype, nee het moet een echte buizenschakeling zijn. Het viel niet mee om dan iets te vinden. Graaf, BAT en Audio Research vielen bijvoorbeeld af vanwege de prijs en/of de gevoeligheid. Veel merken maken niets met buizen of beperken zich alleen tot high output MC of MM phono versterkers. Ik kom derhalve niet veel verder dan EAR, Cole en Edgar. Merken die niet op elke winkelhoek te vinden zijn. Die je ook niet even gemakkelijk op internet kunt vinden als je niet weet waar te zoeken.
Het is gelukt om afspraken te maken voor de drie genoemde merken. Esoteric Audio Research kan ik halen bij Multifoon in Rotterdam. Edgar trof ik aan bij importeur Acoustic Dimension in Zoetermeer. Eigenlijk toevallig want ik was daar vanwege Cole. EAR mag binnen buizen kringen genoegzaam bekend zijn omdat het uit de handen komt van Tim de Paravacini. 100% Engels al doet de naam van het productie bedrijf deels Japans aan. Edgar komt uit Slowakije en heeft een zekere naam in Duitsland, verder bleef het nauwelijks zichtbaar op de markt. Cole komt nog wat verder weg uit Hong Kong en het is een bouwpakket van Diy Hifi Supply. Nooit van gehoord allemaal? Ik had dat ook niet. Een paar avonden gericht zoeken leverde de adressen en telefoonnummers op van de leveranciers.
Maar waarom zou je buizen in gaan zetten in het meest lastige traject om te versterken, dat van micro signalen die overmatig gevoelig zijn voor ruis en brom? Een rationele verklaring heb ik nog niet, wel een emotionele. Ik heb een buizen versterker staan, ik heb een Garrrad 301 staan en wat hoort daar dan tussen, naar mijn idee een phono versterker met buizen. Terwijl ik heel goed weet dat een transistor equivalent de helft kost en op papier net zo goed of zelfs beter presteert met minder ruis. Los van gevoelens heb ik ontdekt dat een elektronen buis in een goede schakeling iets magisch heeft dat een transistor negen van de tien keer mist. Een buis presenteert op heel natuurlijke wijze de muziek. Dat kan te maken hebben met de harmonische vervorming die zich openbaart in even harmonischen, die wij als mens als prettig ervaren. Het kan even gemakkelijk te maken hebben met dynamiek omvang, overstuurbaarheid als met ruimtelijke weergave. Het heeft in ieder geval niets meer te maken met bruine romantiek van oude schakelingen. Buizen zijn net zo up-to-date als een transistor.
Als voorbeeld moge gelden dat ik tot voor kort 2 x 120 watt (links en rechts) + 2 x 50 watt (bi-amp center) + 2 x 50 watt (surround) transistor vermogen bezat in een home cinema opstelling. Nu is dat 2 x 20 watt buizen (links en rechts) + 2 x 40 watt buizen (bi-amp center) + 2 x 100 watt transistor (bridged mono surround). Ik kan u vertellen dat de impact van de set en de dynamiek minimaal een factor twee groter is geworden. Met veel minder beschikbaar vermogen. Zonder iets aan de speakers te veranderen. De explosie die een buis kan geven in een goede versterker gaat ver aan die van een transistor voorbij. Heeft dat te maken met een hoge spanning aan de voeding of meer met de snelheid van een buis? Ik weet het niet en het kan mij ook niet schelen. Ik ervaar en geniet.
Met een buizen phono versterker hoop ik hetzelfde te bereiken. Ik hou u op de hoogte van de vorderingen. Dat wordt recenseren uit pure lust. Nummer één speelt sinds een paar dagen en maakt voorlopig een goede indruk. Dat terwijl het ding net uit de doos is en nooit eerder speelde. Brom en ruis? Niet meer dan met een transistor phono amp het geval is. Onhoorbaar op het luidste niveau waarop ik speel thuis. Nu maar hopen dat ik met mijn schrijverij straks ook uw lusten opwek en dat de zoektocht de moeite waard blijkt.
Met vriendelijke groet,
René van Es
