Monster van Loch Ness
Zeg je Schotland, dan draait het niet alleen om whisky, maar eveneens om het monster van Loch Ness. Volgens de verhalen zou dit enorme dier (in de volksmond ‘Nessie’ genaamd) zich in een diep meer in Schotland ophouden. Maar voor de volle honderd procent is dit nooit bewezen. Er zijn wat onduidelijke foto’s, maar daar blijft het bij. Het monster heeft veel filmmakers geïnspireerd. In Drumnadrochit is ‘The Official Loch Ness Monster Exhibition Centre’ gevestigd. Je kunt er met de videocamera naar binnen, maar veel heb je er niet aan. Er is met een variatie aan digitale projectie en lasers het nodige aan (film)materiaal te zien. Het gaat hier om de speurtocht naar het monster zoals dat werd uitgevoerd door allerlei onderzoekers. Er wordt veel verdiend aan ‘Nessie’ want de ruimte waar de souvenirs worden verkocht, is oneindig groot. Ik kwam er bedrogen uit. Met enkele documentaires van National Geographic en Discovery die over dit onderwerp zijn gemaakt, kom je verder. Ik had ze, voordat ik de reis ondernam, voor een paar tientjes in Engeland besteld. En werd uitgebreider geïnformeerd dan in deze tentoonstelling het geval was. Een betere locatie om op beeld vast te leggen is het Urquhart Castle. Vooral vanaf een grote afstand nodigt dit onderwerp uit tot het maken van een indrukwekkend shot. Ideaal om het zoombereik van de videocamera uit te proberen! Overigens is ‘kasteel’ als benaming teveel van het goede, want het is meer een ruïne. Je loopt met de camera tussen de stenen overblijfselen rond. Hier moet dik worden betaald voor de entree. Vanaf deze kasteelruïne kun je met een boot mee om een stuk het meer op te varen. En dat is voor filmers best een aantrekkelijk idee. Maar kaartjes blijken niet in het kasteel te worden verkocht, die hadden vooraf gereserveerd moeten worden bij een hotel in de nabije omgeving. Omslachtig!

Eilean Donan Castle
Het meest gefilmde kasteel is het Eilean Donan Castle. Dat is niet zo verwonderlijk want het is bijzonder gesitueerd. Dit historische hoofdkwartier van de stam MacRae staat op een eiland tussen drie meren met steile hellingen. Producenten van bekende films zoals ‘The New Avengers’ (1976), ‘Highlander’ (1986) en zelfs James Bond met ‘The World is Not Enough’ (1999) maakten dankbaar gebruik van deze schilderachtige locatie. Het aan de Loch Duich gelegen 13e eeuwse bouwwerk was de thuishaven van de clan Macrae. In 1913 werd de ruïne gekocht door John MacRae-Gilstrap en hij herstelde het tot in de oorspronkelijke staat. Het kasteel uit 1220 werd verwoest in 1719, maar in 1932 is het herbouwd. Het blijkt geen kasteel waar geesten of andere onverklaarbare verschijningen zijn gesignaleerd, maar het is een locatie die ik voor filmers niet onvermeld wil laten.

Het binneninterieur is voor filmers helaas niet toegankelijk. Videotassen moeten
worden ingeleverd! 

Lunan Lodge
Een handige manier om de omzet van je accommodatie wat omhoog te krijgen is het verhaal in stand te houden dat het er spookt. Lunan Lodge in Lunan (bij Montrose) is een bed and breakfast en was oorspronkelijk gebouwd als huis voor een predikant. Het is een rare plek want de bijbehorende kerk is een paar kilometer verderop. Het vermoeden bestaat dat het huis hier was gebouwd omdat er veel energie samenkomt op deze plek. Het ‘spookhuis’ dateert uit 1745. Het is het jaar dat Bonnie Prince Charlie de opstand begon die Schotland uiteen liet vallen. De strijd ging tussen de Lowlanders en Highlanders. De frontlinie liep dwars door Montrose. De represailles werden steeds intensiever en het huis heeft veel actie doorstaan. Na bijna 3000 jaar religieuze activiteit en na de meest wanhopige oorlog te hebben meegemaakt wordt gezegd dat het huis een paar geesten heeft. 

Glamis Castle
Een andere bijzondere locatie die met de videocamera is te bezoeken, betreft het Glamis Castle. Hier leven aardig wat legenden, zoals de ‘Grey Lady of Glamis’ die rondzweeft in de kapel en de klokkentoren. En er is nog de vierde graaf van Crawford die in een dichtgemetselde kamer rondspookt. Of neem het Montrose Air Station in Montrose. Deze kleine luchthaven werd een tijd lang gekweld door de geest van Luitenant Desmond Arthur. In de Eerste Wereldoorlog verongelukte hij met zijn tweedekker na een slordige reparatie.

Slag bij Culloden
In mijn draaiboek heb ik Culloden als één van de belangrijke plekken gemarkeerd om met de videocamera naar toe te gaan. Want hier is geschiedenis geschreven. Op een vroege avond arriveer ik op deze gedenkwaardige plek. Een zacht windje waait over de uitgestrekte, open velden. Ik loop met de camera anderhalf uur rond. Het is vredig stil. Er is niemand. Ik voel een zekere spanning. Vreemd is dat niet, want hier vond de Slag bij Culloden plaats. Het was de laatste slag tussen de Jacobieten en het Huis Hannover. En het betrof de laatste veldslag die plaats vond op het eiland Groot-Brittannië. In april 1746 kwamen de twee legers in elkaars buurt in de regio van Culloden. Het leger van prins Charles telde ongeveer 5000 man. Het regeringsleger bestond uit ongeveer 7500 man, waaronder cavalerie en artillerie. In beide legers bevonden zich Schotten. Als plaats voor de veldslag koos prins Charles voor een stuk moeras. Op 15 april 1746 werd de nachtelijke aanval uitgevoerd. George Murray koos in het bijzonder voor deze nacht omdat de hertog van Cumberland die dag 25 jaar werd. Hij ging er vanuit dat veel soldaten van het regeringsleger vanwege deze verjaardag dronken zouden zijn en daardoor weinig weerstand konden bieden. Toch mislukte de operatie.

Spanningwekkende middelen
Op 16 april 1746 vond de daadwerkelijke Slag bij Culloden plaats. Even na elf uur ’s in de ochtend barstte de hevige strijd los. Prins Charles gaf het bevel om op te rukken naar het regeringsleger. Maar de ondergrond van het moeras was niet geschikt om snel aan te vallen. Het regeringsleger hield de aanval heldhaftig tegen. Het leger van prins Charles was niet in staat stand te houden en werd gedwongen zich terug te trekken. De hertog van Cumberland zag hier zijn kans schoon en gaf zijn cavalerie de opdracht tot verdere aanval. Het uiteindelijk aantal slachtoffers was groot. Tijdens deze slag werden aan de zijde van prins Charles naar schatting 1000 man gedood. Het regeringsleger moest het doen met 364 doden. Als filmmaker vraag ik mij af op welke wijze ik deze veldslag kan voorleggen aan de kijker. Welke spanningwekkende middelen zijn er nodig? Daarbij hoeft niet meteen gedacht te worden aan het naspelen van de gevechten waar honderden figuranten voor nodig zijn. Spanning kan in dit geval op meer subtiele wijze effectief worden toegepast. Door het uitgestrekte veld en vervolgens close-ups te laten zien. Ik maak een opname van het grote herdenkingsteken. En ik laat vervolgens duidelijk commentaar inspreken, afgewisseld met het geluid van schreeuwende stemmen en heftig wapengekletter. De beelden kunnen worden gecombineerd met tekeningen die over deze strijd zijn gemaakt.

Vrij toegankelijk
Tegenwoordig is het slagveld in handen van de National Trust for Scotland. Het is vrij toegankelijk met de videocamera. Op dit veld staan verschillende herdenkingstenen, voor elke clan één. Ook de massagraven zijn er te vinden met daarop de namen van de clans. Het blijft vreemd, maar tijdens het maken van enkele opnamen op dit slagveld krijg ik plotseling te maken met onverklaarbare storingen in de camera. Nadat ik deze beladen plek heb verlaten, zijn de problemen weer even snel verdwenen als dat ze waren gekomen. Toeval bestaat toch niet?

Luxueus verblijf in Ramnee Hotel 
Als auteur van dit artikel verbleef Richard Helwig op uitnodiging in het Ramnee Hotel in het plaatsje Forres. Om zelf te ervaren wat kwaliteit betekent. ‘Een absolute aanrader voor filmers die dagelijks goed uitgerust in de Schotse Hooglanden op pad willen gaan,’ concludeert hij na zijn dagenlange ontdekkingstocht met de videocamera. De karakteristieke Edwardian villa uit 1907 zorgt voor sfeer en gemoedelijkheid. Omgeven door de prachtige Morayshire countryside ligt dit hotel op tien minuten rijden met de auto van Findorn Beach. Het is gesitueerd net buiten het centrum, vlakbij het Grant Park. Vanaf Inverness Airport ben je een half uurtje onderweg naar het hotel.

Meer informatie
Het hotel is met 4-sterren onderscheiden door Visitscotland. En terecht! Kijk voor meer informatie en het boeken van kamers op de website www.ramneehotel.com. Het hotel is gevestigd aan de Victoria Road in Forres, Morayshire IV36 3BN, Verenigd Koninkrijk (telefoon 01309-672410).