Bij het diafragma in de objectieven spelen de volgende zaken een belangrijke rol:
- Het verloop bij in/uitzoomen. Meestal neemt het diafragma in de telerichting af. Tot wel twee diafragmastops bij het inzoomen aan toe. Dat kan goed zichtbaar zijn als de belichtingsautomatiek of de gebruiker daarvoor niet handmatig corrigeert;
- Een traploze of instelling per klik (trapsgewijs). Bij video-objectieven loopt de instelling traploos door. Bij fotocamera’s gaat het veelal om vaste instelbare waarden;
- Hoe meer lamellen en ronder de diafragmaopening des te fraaier de beeldweergave. Dat betreft met name ook de zogenaamde Bokeh in het onscherptegebied;
- Alleen een grote diafragmaopening, F2.8 of groter, maakt de kenmerkende filmische onscherpte in de achtergrond mogelijk. (35 mm cinemaeffect).
Andere aspecten die meespelen zijn de leesbaarheid (grootte en bij matig licht) van de instelbare diafragmacijfers en stoorgeluiden voor de interne microfoon bij het inklikken van de diafragmawaarden.
Optische en mechanische kwaliteit
Hoe goed dient een objectief te zijn? Dat hangt uiteraard geheel van het gestelde gebruikersdoel in de frequentie van het inzetten af. Veel gebruikte objectieven mogen best wat kosten. De meeste fabrikanten voeren wel een toplijn qua optische prestaties met een speciale aanduiding. Prime of Cinema of Cine en Pro bijvoorbeeld. Maar ook Super Performance (SP bij Tamron), Art en Contempory (Sigma), VDSLR (Samyang en Walimex), CompactPrime (Zeiss).
- Topklasse objectieven bieden:
- Een hogere lichtsterkte;
- Slechts geringe afval in scherpte en licht naar de beeldhoeken en -randen. Ook geen vignettering;
- Nauwelijks tot geen chromatische aberratie. Alle objectieven in dezelfde lenslijn hebben een identiek kleurkarakter;
- Vrijwel geen reflecties en overstraling dankzij de multicoating;
- Een minimum aan vervorming;
- Gebruik van asferische lenselementen.
Bij de mechanische kwaliteit gaat het om meerdere aspecten. De degelijkheid van de lenstubus, objectiefvatting en de draaiconstructie van de instelringen spreken voor zich. Te veel speling, te stroef of juist met te weinig frictie draaien en een wiebelige indruk zijn uit den boze. Let er bij het gebruik van tough camera’s op dat de objectieven eveneens spatwaterdicht, stof- en stootbestendig zijn. Anders vormen zij straks de zwakste schakel.
Bij de toegepaste instelmotoren zijn de snelheid en het geluidsniveau (USM, ultrastil) van belang. Let verder op de juiste afwerking qua interne reflecties, duidelijke opschriften en bekleding.
Speciale video-objectieven voor de spiegelreflex
Zoals hiervoor beschreven zijn er bij het toepassen van foto-objectieven voor video problemen met de scherpstelling, diafragmering, grip en draaislag. Fabrikanten zoals Nikon, Panasonic, Olympus en Canon bouwen daarom ook speciale video-fotocameralenzen die zich gevoelsmatig en qua functionaliteit gedragen als een videobjectief. Doorgaans gaat het hierbij om de lichtsterkere midrange-zoom van 4-10 maal. Ook onafhankelijke objectiefmerken hebben dit type video-objectief in het assortiment.
Dubbel en dwars
Objectieven zijn de ogen van de camera. Daarop moet je als hobbyist en meer vakmatige gebruiker gewoon zuinig zijn. En dat zeker niet op financieel gebied. Investeren in goede objectieven, voorzetlenzen, converters extenders en filters loont dubbel en dwars!
Beeldstabilisatie
Een goede vraag is waar de cameraman/vrouw bij de opname de beeldstabilisatie vandaan haalt? Dat kan via de beeldstabilisator van het objectief, die in de camerabody of via een rig of statief. Een groot aantal objectieven is uitgerust met een eigen optische beeldstabilisator (OIS). Een mechanisch systeem dat de lenselementen al of niet in combinatie met een soort prisma zo verstelt dat het OIS-systeem bewegingen van de camera compenseert. Dat kan zowel in horizontale als verticale richting en over meerdere assen. De toegepaste methoden voor OIS kunnen per merk en type objectief sterk uiteenlopen. Hetzelfde geldt ook voor de verkregen resultaten. In het macrobereik kan het OIS-effect onbruikbaar blijken. En bij de lichtsterkere groothoek is beeldstabilisatie dikwijls niet nodig.
Objectieven voor de smartphone
De betere smartphone behoort zeker tot de nieuwe generatie foto- en videocamera’s. Sensoren met meer dan 20 Megapixels en afmetingen van 1/2,3 inch zijn al niet ongewoon meer. Kijk bijvoorbeeld eens naar de Sony Experia Z1, Samsung Galaxy S4 Zoom en Nokia Lumia 1020 (met 38 Mps). En vlak verder de Apple iPhone niet uit.
Hoewel er smartphones van onder andere Samsung zijn met een ingebouwde flinke zoomlens voldoet de standaard-optiek van de meeste smartphones niet aan hoge eisen. Dat valt echter te verbeteren met voorzetoptiek van bijvoorbeeld Rollei, Schneider Century Optics met iPro en Photojo. Er is keuze uit wide, tele, macro, zoom, fisheye en roterende lenskoppen. De bevestiging gaat via een aparte houder of magneet. Smartphones zoals de genoemde Sony pakt het met de QX10 en geavanceerdere QX100 anders aan. Je zet een compleet camerasysteem met sensor, objectief, beeldbewerking en opslagkaart op de smartphone. De besturing gaat draadloos (NFC of WiFi) via een app op de smartphone.
