Hetgeen nog ontbrak aan de totale surround sound-ervaring was het geluid van boven. Goed onderdompelend geluid maakt voor een belangrijk deel de film. Daar gaan zowel Dolby als Barco echter veranderingen in aanbrengen. Het plafond van de bioscoopzaal krijgt in de nieuwste surround-arrangementen ook speakers. Wil je geen speakers aan het plafond dan kan bij Dolby Atmos het geluid ook vanaf het plafond reflecteren.
Het Auro 11.1-systeem van Barco gebruikt drie geluidslagen: rondom, in de hoogte en boven het hoofd in plaats van de twee lagen die gebruikt worden in het traditionele 5.1-geluidsformaat. Dankzij de 3D 11.1-configuratie kan de geluidsingenieur via de geluidmixers voorwerpen niet alleen in de ruimte verplaatsen, maar ook de meeslepende aspecten positioneren waar zij in de ruimte horen. De Barco Auro 11.1-geluidstechnologie biedt een uitstekende nieuwe akoestische ervaring zonder dat daar veel extra investeringen voor nodig zijn. In de mix van de audiopostproduction voegt de geluidstechnicus gewoon 11.1 toe. Barco zelf spreekt van immersive sound in 3D. De bioscoopbezoekers zitten in een soort compleet onderdompelende geluidsenvelop die een compleet natuurlijke geluidssensatie met diepte geeft zonder afleidende audiobronnen. Kortom, de volgende stap naar levensecht geluid in 3D surround perspectief.
De Surround-nestor Dolby komt met Dolby Cinema (zie p. 39) en Atmos. Deze 3D-geluidstechniek is object based. Dat wil zeggen dat regisseurs en ontwerpers van de geluid scene klanken als 3D-objecten kunnen rangschikken en verschuiven. Je kunt deze soundobjecten heel precies in de zaal positioneren. Dit gekoppeld aan het desbetreffende visuele object in de films. Daardoor ontstaat een perfect stereoscopisch effect waarbij vallende objecten, sprekende acteurs met de stem op de mond, sirenes, neerspattend water, inslaande kogels, helikopters, sirenes, kwetterende vogels etc. exact op hun visuele plek in de bioscoopruimte zitten. Ook hier desgewenst (net) boven het hoofd weer te geven over maximaal 64 speakerkanalen. N.B.: De geluidsobjecten zijn onafhankelijk van de audiokanalen te positioneren. Maximaal zijn er 128 geluidsobjecten simultaan aan te sturen. Voor thuis zijn de eerste surround-sets inmiddels ook leverbaar.
Het 270 graden kijken
Er zijn momenteel twee technieken om de bioscoopkijker een beeldhoek van 270 graden, de panoramische wraparound te bieden. Dat zijn Barco Escape en Screen X van het Koreaanse CJ CGV (Bioscoopketen). Het idee achter het wrap-around-concept van Escape en Screen X is om de kijker 3D onder te dompelen in de movie. Daarvoor gebruikt men drie (projectie)schermen: een vooraan in de bioscoop en twee hoekschermen. Voor elk scherm een eigen projector (paar). Samen zetten drie van deze projectoren met schermen één groot stereoscopisch panoramabeeld van 270 graden neer. De eerste grote speelfilm die voor deze Escape-techniek ontwikkeld werd is ‘The Maze Runner’ van 20th Century Fox. Het verhaal gaat over een groepje jongeren die in een digital (computer)doolhof zijn opgesloten. Het gevaar dreigt overal en uit onverwachte 3D-hoeken. En dat zal de bioscoopbezoeker ook ervaren. Hij of zij voelt zich door de toepassing van de drie stereoscopische projecties eveneens opgesloten in het digitale labyrint. Precies dezelfde ervaring en beleving als de hoofdrolspelers ondergaan. Er is ook een korte demonstratiefilm ‘Ruin’ genaamd. Screen X is al gebruikt voor een thriller met achtervolgingsscènes en fraaie commercials. Een decoder voor thuis om drie beeldschermen aan te sluiten is nog in ontwikkeling. Wel is het al mogelijk om met multimedia-presentatiesoftware via afzonderlijke sporen beeldschermen en projectoren aan te sturen.
NIEUWS
Surround van boven
Ulco Schuurmans |
02 mei 2015