Toen de Sub 250 binnenkwam speelde ik met ATC SCM 12 monitors, een zeer hoogwaardig systeem met een Engelse klanksignatuur. Een zeer krachtige en precieze monitor die geweldig definieert en buitengewoon snel is. Maar ook een luidspreker die door de gesloten kast veel vermogen eist en niet erg diep gaat in het laag. Rond de 65 Hz houdt het echt een beetje op. Ik was er erg van onder de indruk en was bang snelheid en puntigheid te verliezen door het toevoegen van een sub. Gelukkig bleek dat ongegronde angst, de Dynaudio Sub 250 is een snel systeem dat deze monitor met gemak kan bijhouden. Zodra ik de sub toevoeg aan de ATC verandert die van een klein zuiver, snel en bij vlagen hard systeem, naar een volwaardig groot systeem waarin plaats blijft voor snelheid en dynamiek, nu gekoppeld aan een rondere en rijkere klank, waarin elk spoor van hardheid verdwenen lijkt. Het systeem groeit zelfs met de relatief kleine Sub 250 uit tot een groot en indrukwekkend systeem. Ik schreef over de ATC dat hij met de Sub 250 de indruk geeft van een Magnepan speaker. In opbouw van het beeld, de druk in het laag, de openheid in het midden en het transparante maar aangename hoog. Het gegeven dat Magnepan luidsprekers tot mijn favorieten behoren maakt dat tot een groot compliment. Slechts weinig conventionele systemen evenaren het specifieke voordeel van grote panelen. De Sub 250 was verantwoordelijk voor de totaal indruk. Zette ik die uit dan keerde ik ogenblikkelijk terug tot het geluid van een monitor op een stand in een beperkte ruimte.

Zelf draai ik normaal met Impulse IMP monitors, die een reflexpoort hebben en naar onderen verder doorlopen dan een gesloten ATC doet. Gekozen om de compacte afmeting, het stereobeeld dat ze neerzetten, de detaillering en omdat ik dacht daar geen sub bij nodig te hebben. Tot de Sub 250 ernaast kwam te staan. In de ruimte, met de luisterplaats dicht bij de luidsprekers, is het ideaal om Q-Sound opnames te draaien. Roger Waters is zo’n voorbeeld. Nu heeft de CD "Amused to death" erg veel informatie in het laag, wat je niet hoort op een monitor. Zelfs haast niet op mijn vloerstaanders in de huiskamer, ook die krijgen daartoe ondersteuning van een forse subwoofer met een 33 cm conus. "Amused tot death" heeft dat laag nodig voor de effecten en de beleving. Dankbaar is daarom de Dynaudio ingezet en zo afgeregeld dat je hem "alleen" niet hoort, maar dat hij wel een rol van betekenis speelt. Het Q-Sound beeld dat zorgt voor surround weergave over twee kanalen, wordt er groter mee en de muren van de luisterruimte lijken te wijken. Het is met de Sub 250 meer grommend laag dan rollend laag, wat gezien de afmeting van de kast niet verwonderlijk is. Grommend is voldoende in 33 kubieke meter, anders wordt het donderen (ook met de buren). Laag is ook nodig met een CD van Stanley Clarke waarop hij zijn bassolo "Spanish phases for strings & bass" speelt. We noemden Stanley vroeger "Jan met de betonnen handjes". Hij ramt en trekt aan de snaren zo hard als hij kan en het geweld rolt de kamer in. De Impulse staat heftig te bewegen om flink volume te maken. Met de Sub 250 erbij kun je zachter spelen en toch de impact behouden. Gevolg een afname van de hoeveelheid vervorming die grote conusuitslagen altijd met zich brengen. Dat het laag dieper gaat is evident.

Snelheid merkte ik al op haal je uit een systeem als de sub traag en sloom is. Iets wat subs lange tijd een slechte naam bezorgde. Wie nu een subwoofer aanschaft van klasse, hoeft niet bang te zijn voor snelheidsverlies en blubber laag. Wat bewezen is met "Talking hands" van Deborah Henson-Conant. Haar harpspel, aangevuld met bas en percussie, vraagt heel wat van een systeem. Heb je snelheid voor elkaar dan is de muziek haast explosief, uiterst gedetailleerd en expressief. De Sub 250 maakt de afbeelding nog fijner en explicieter. De toename in ambiance zorgt ook voor een toename in detail, althans je neemt de details eenvoudiger waar omdat het beeld opener is. Gek genoeg, al veel vaker geconstateerd, is een goed fundamenteel laag mede verantwoordelijk voor een open middengebied en een transparant hoog. Wie zijn fundament niet voor elkaar heeft ziet de totale weergave inzakken als een bouwwerk op natte kleigrond. Het verzakt en scheurt. De Sub 250 maakt stemmen rijker en voller, meer natuurlijk en haalt de "hifi" uit het geluid. Dat de bas dieper gaat is voor deze CD niet essentieel, de toename in natuurlijkheid wel.

Datzelfde geldt voor fado zangeres Mariza. Een huidige favoriet die heftig gedraaid wordt. De haar begeleidende band, waarin uiteraard gitaar en bas een hoofdrol spelen, laat meer diepgang horen met de Dynaudio erbij. De kast van een gitaar verandert van klein en onaanzienlijk als een kindergitaar, naar vol en rijk. De stem van Mariza, die al snel de neiging tot hard en agressief heeft op monitors, is milder en natuurlijker. Met als gevolg dat het harder kan en mag en dus de "echtheid" ten goede komt. Het lijkt gemakkelijk, maar het is een hele toer voor een installatie om zonnig Portugal thuis meer te zetten. Heeft de Sub 250 dan geen enkel nadeel? Nee, niet in de set-up die ik gebruik, een setup waarbij de laagweergave veel meer op de proef gesteld wordt dan in 99% van de home cinema systemen. Ik vraag niet alleen kracht, maar ook en vooral snelheid en zuiverheid. En een eenvoudige inpassing in een bestaand systeem. Met pop en bij het draaien van klassieke muziek. Neem nu eens de "Vier jaargetijden" van Vivaldi. Dit keer gespeelt door enfant terrible Nigel Kennedy. Hoe wilt u de onstuimige stormen die over de Italiaanse velden razen weergeven op een systeem zonder of met beperkt laag? Hoe bootst u de donder na die de hemel opensplijt en de dieren naar bescherming doet vluchten? Dat doet u of met een grote vloerstaander (desnoods met een sub erbij), of met luidsprekers op stands die aangevuld zijn met een krachtige en snelle subwoofer (verplicht). Anders mist u echt een deel van de beleving van de muziek. Met als bonus dat weer te geven instrumenten veranderen van honky tonk in superieur. Natuurlijk chargeer ik hier, een monitor kan wel degelijk zeer natuurlijk en vol klinken, waar het mij om gaat is die extra dimensie die strak, diep laag toevoegt aan een systeem.


Sub 250 op de korrel

Mijn oordeel over kleine subwoofers en mijn oordeel over subwoofers in een kleine ruimte is bijgesteld. Dynaudio ziet met de Sub 250 kans een echte subwoofer op de markt te brengen, die ondanks de geringe afmetingen mee kan met grotere broers. Het volume blijft beperkt en voor grof geweld moet u naar grotere systemen als de Sub 300 of 500. Maar wie niet het budget heeft voor een veel krachtiger woofer of niet de ruimte bezit om een forse kast te plaatsen en toch wil genieten van een fundamenteel goed laag, doet met de Sub 250 een goede keus. Een eerlijke en snelle weergever die met liefde integreert in een systeem. Nooit storend, nooit het laag vervormend tot trage blubber, altijd op zijn qui-vive, meegaand en ondersteunend. Dat is hoe en sub behoort te zijn en Dynaudio heeft dat begrepen. Daaraan toegevoegd is keur aan instellingen die de Sub 250 biedt en de mogelijkheid sub en satelliet met hoog en laag doorlaat filters optimaal op elkaar aan te passen. Of de sub met een tweede sub in master-slave configuratie neer te zetten.

Tweede punt is dat zelfs een kleine ruimte baat heeft bij een laagweergave die dieper gaat dan de ruimte in theorie toelaat. Het is gemakkelijk een sub in een grote kamer te plaatsen, het is lastig een sub te vinden die zich zo goed gedraagt dat hij aanvult zonder te overheersen. Met het afscheid nemen van de Dynaudio Sub 250 verdwijnt een stukje muziekplezier, plezier aan beleving, en is het moeilijker de beperkingen van monitors te accepteren. Zeker omdat ik in de huiskamer wel vloerstaanders met een grote sub heb staan. Het zal daarom niet lang duren voor het tweede systeem definitief een sub erbij krijgt. En dat mag wat mij betreft, graag zelfs, de Dynaudio Sub 250 zijn. Klein, dapper, snel en zuiver, de kernwoorden die de Sub 250 in mijn ogen tot een succesnummer maken.

Prijs:
Dynaudio Sub 250 835 euro (kersen, palissander, maple, essen zwart fineer)

Importeur:
Dynaudio Nederland
Dhr. Jan Laffra
Postbus 2022
9704 CA Groningen
Tel. 050-5710710
Fax 050-5710730
Mobiel 06 53213351
E-mail: info@dynaudio.nl
Web: www.dynaudio.nl