REVIEWLindemann

Lindemann 820 SACD speler

René van Es | 09 juni 2005 | Lindemann

Al in 2004 kreeg ik voor een recensie een Lindemann 820 SA-CD speler aangeboden. Het prijskaartje hield mij tegen. Ik vond dat ik er de set niet voor heb staan om de machine op zijn merites te beoordelen. Bovendien vond ik de prijs zo exorbitant dat men mij mocht overslaan. De importeur, een soort terrier, bleef aanhouden waardoor ik tijdens de laatste Doelenshow, mede onder aansporing van andere auteurs, overstag ben gegaan en ik een afspraak heb gemaakt voor de machine. Had ik dat maar niet gedaan. Dan was mijn leven een stuk rustiger gebleven en liep ik nu niet met een knagend gevoel rond. De Lindemann kwam, speelde en overwon. Een relaas van een speciale ervaring met een speciale SA-CD speler.

Lindemann is een Duits merk. Eigenaar Norbert Lindemann zet elektronica en luidsprekers op de markt. Allemaal in het hogere prijssegment. Lindemann heeft in het verleden bewezen dat een kleine fabrikant uitermate serieus de concurrentie aankan met gevestigde namen (zijn naam is trouwens ook gevestigd). Zo kwam Lindemann in 1999 als eerste met upsampling op de markt en was hij in 2002 de eerste fabrikant naast Sony en Philips die een SA-CD speler bracht. Resulterend na verdere research in de 820 die voor mij staat.

Lindemann 820 SA-CD speler (c) Xingo (c) Xingo (c)

Techniek vormt in Gilching, wat op korte afstand van München ligt, een uitdaging waarmee muziek voortgebracht kan worden. Over de techniek een korte introductie, die de bijzonderheden van de 820 Super Audio CD speler op een rijtje zet. In twee behuizingen zijn ondergebracht: drie voedingen, een digitaal loopwerk, een d/a converter, een centrale klok en een voorversterker. De grote kast bevat alle elektronica, het loopwerk en de voeding voor de digitale schakelingen, de kleine behuizing bevat de voedingen voor de d/a converter, de klok en de analoge delen. Twee netstekkers heeft u nodig, Lindemann maakt er een punt van digitale techniek, noodzakelijk voor het loopwerk, absoluut gescheiden te houden van dac en analoge schakelingen. Wie niet net als ik een Kemp scheidingstrafo heeft met gebalanceerde netspanning aan de uitgang, moet de fase en nul goed aansluiten op de Lindemann. Een punt dat veel aandacht verdient.

Lindemann 820 SA-CD speler (c) Xingo (c) Xingo (c)

De 820 maakt gebruik van een Sony OM4 loopwerk met gescheiden lasers en servo’s voor CD en SA-CD. Het loopwerk is gemonteerd op een stalen brug, die op zijn beurt veert op een polymere demper. Interne resonanties worden zo gedempt, evenals externe resonanties die kans zien langs de speciale voeten van de machine te komen. De voetjes bevatten elk drie keramische kogels in aluminium schalen. Klein nadeel van de voetjes is dat ze glad zijn waardoor de speler te gemakkelijk over het rek schuift. De data uit het loopwerk, of dat nu PCM (CD) of DSD (SA-CD) is, wordt via een inductieve koppeling overgebracht naar de d/a converter. De inductieve koppeling maakt het mogelijk loopwerk en d/a converter galvanisch te scheiden om storingen te onderdrukken. Al zitten meerdere delen in één behuizing, een Ohmmeter laat zien dat er geen elektrische verbinding tussen de delen bestaat. De techniek in de dac noemt Lindemann HiDRA (High Definition Resampling Architecture). Kort verteld komt het neer op upsampling van het signaal met een sample rate converter van 44,1 naar 176,4 kHz met een bitbreedte van 24 bits. Opvallend, dat Lindemann kiest voor 176,4 kHz in plaats van de gebruikelijke 192 kHz. Commercieel is dat een nadeel, technisch een groot voordeel want 4x upsampelen is veel eenvoudiger dan 4,3636x upsampelen. In de dac chip, een Burr Brown PCM1792 24 bit Delta-Sigma (Bitstream) Dual differential converter, gaat het signaal naar 1,411 MHz wat een totale oversampling van 32x geeft. DSD signaal met een 2,82 MHz bit-rate wordt niet geconverteerd in de chip, slechts gefilterd. Dat is een belangrijk detail, de Lindemann werkt voor SA-CD dus niet met een naar PCM omgezet signaal maar zuiver en alleen met DSD. Veel multispelers van andere merken converteren DSD helaas wel naar PCM, wat de SA-CD voordelen grotendeels teniet doet. Zowel het loopwerk als de dac wordt geklokt vanuit een masterklok die zich zo dicht mogelijk bij de dac op het servoboard bevindt.

Lindemann 820 SA-CD speler (c) Xingo (c) XingoDe PCM1792 chips staan in mono-mode geschakeld. Daarmee verkrijgt de 820 een gebalanceerd signaal. De gehele analoge sectie is daarop gebouwd en het signaal blijft gebalanceerd tot aan de XLR uitgangen. Wie de cinch bussen moet gebruiken heeft een theoretisch nadeel, die zijn immers ongebalanceerd. In het analoge circuit vinden we een volumeregeling die in 0,5 dB stappen regelt van 0 tot -95,5 dB. Een "direct out" optie omzeilt de interne volumeregelaar. Omdat de Lindemann 820 beschikt over vier digitale ingangen (3x cinch, 1x XLR) en een geïntegreerde voorversterker heeft, kun je hem direct aansluiten op eindversterkers of op actieve luidsprekers. Met bronnen als DAB, DAT, PC-kaarten of zelfs met een Behold a/d phonoversterker, kun je dus flink besparen op kabels en een voorversterker, wat de prijs van de Lindemann in een ander daglicht stelt. Uitgangen zijn XLR en cinch analoog en XLR AES/EBU en cinch S/PDIF digitaal. Daarnaast vinden we de eerder genoemde twee aansluitingen voor netsnoeren, een Sub-D connector voor het overbrengen van de voedingspanning van de 800 voeding naar de 820 speler en tenslotte RJ-45 busjes om Lindemann apparatuur te koppelen.

Het bedienen van de Lindemann kan vanaf het voorpaneel en vanaf de afstandbediening. Wat allemaal even eenvoudig, duidelijk en geruisloos gaat (let eens op hoe de CD lade geruisloos in en uit zoeft, magnifiek). Je bestuurt de dac, het loopwerk en de interne voorversterker. Alle instelbare keuzes, sample rate, volume, display helderheid, mute level, fase etc maak je remote. Laatste detail, als je de Lindemann naar stand-by schakelt, blijft het analoge deel actief, alleen het loopwerk en de display gaan in ruste, of zoals Lindemann dat in de display laat zien, naar "power down".


EDITORS' CHOICE