Voetjes, matten, pucks, ze zijn er te kust en te keur. In vele soorten en maten en gemaakt van de meest exotische materialen. Af en toe vallen ze in onze brievenbus met het verzoek er eens naar te luisteren. Dit keer ging het om pucks (voetjes), een CD mat, een platenpuck en een platenspeler mat. Allemaal van het merk Millennium. Millennium levert verder stabilisatie blokken, maar die hielden we buiten beschouwing.
Hoofdmoot en belangrijkste materialen van Millennium zijn carbon en zirkoon staal. Carbon past Millennium toe voor de matten en is al vaker tot een soort wondermateriaal voor audio benoemd. Denk maar aan een merk als Wilson Benesch. Of minder exotisch, de carbon arm van Pro-ject.
Het is niet de eerste keer dat ik een carbon CD mat krijg, heel lang geleden had ik er al één van Audio Technica. Dit matje is iets anders, het is 0,3 mm dik, daardoor stevig en toch flexibel, aan één zijde glimmend, de andere kant is dof en voorzien van een wiskundig patroon. Het matje past in elke CD speler, met uitzondering van de Teac VRDS modellen, en je legt het bovenop de CD. De werking is volgens Millennium tweeledig: de mat absorbeert strooilicht van de laser en de mat reduceert ongewenste vibraties die door het loopwerk veroorzaakt worden. Het eerste kan ik mij beter voorstellen dan het tweede punt, de geringe massa kan in principe weinig veranderen aan het draaimoment van de speler. Twee spelers staan mij ter beschikking: een Marantz CD63SE die als loopwerk dient achter een Musical Fidelity dac en een Marantz SA8400 SA-CD speler met Van Medevoort modificatie. De resultaten komen verrassend overeen in beide spelers, die inwendig van een totaal ander loopwerk zijn voorzien.
De eerste CD is van Bebel Gilberto, met haar lekkere Zuid-Amerikaanse stem, die wordt een stapje meer sexy om te horen. De voornaamste winstpunten liggen in het middengebied. Dat is meer open, levert een toename aan detail en zowel stem als instrumenten zijn wat minder opéén gepropt. Van een verandering in ritme, timing zo u wilt, is geen sprake. De weergave is vooral strakker met de mat in de speler. Dead Can Dance geeft ongeveer een zelfde verandering als Bebel. Het luisteren naar de CD gaat lekkerder en gemakkelijker. Strakker omdat de laagweergave in druk afneemt. Het stereobeeld verandert niet, hoogstens gaat de stem van Lisa een fractie naar achteren. Daardoor komt de stem minder op de luisteraar af, wat prettiger is dan te dichtbij. Miles Davis laat met "Time after time" juist wel een grotere stage horen, dat kan komen omdat het een live opname is. Trompet en percussie winnen aan zeggingskracht en zijn duidelijk meer "aanwezig".
Als het publiek commentaar levert en tegen Miles schreeuwt is het beter verstaanbaar wat ze roepen. Met de Millennium mat concentreer je je eenvoudiger op de muziek zelf en hoor je minder van de set. Omdat de weergave soepeler en opener is. Tenslotte sluit Tori Amos de rij en ook hier is het pianospel, net als de stem van Tori, op de track "Winter" meer prominent aanwezig.
Tijd voor de pucks. Millennium pucks zijn uit staal gemaakt en voorzien van een carbon laag, die gelijk lijkt aan de CD mat. Het maakt de pucks erg glad, met als gevolg dat de CD speler over de plank schuift waar hij op staat. De pucks zijn aan de bovenzijde voorzien van schroefdraad. Je kunt ze dus vastzetten aan het apparaat om de originele pootjes te vervangen. De pucks geplaatst onder de eigen voeten van mijn Marsh voorversterker maken het geluid wat zachter en lieflijker. Ze verstevigen het effect dat de Millennium mat heeft op het geluid, wat minder stress, muzikaler geheel en een prominenter midden. De zachtheid doet me denken aan het aangename gevoel dat wasverachter geeft. Het tast de eigenschappen niet aan, maar geeft meer comfort. Het effect wordt groter als ik de pucks onder de Marantz CD speler plaats. Het stereobeeld neemt overduidelijk toe in de breedte, het comfortabele gevoel wordt sterker. Overigens gebruik ik nog steeds dezelfde CD’s als eerder beschreven. Inzoomend op Bebel Gilberto, met zowel pucks onder de versterker als de CD speler en de mat permanent in de speler, wordt haar stem heser en nog sensueler. Een tweetal tikkende klokken op de tweede track (het is percussie) vormen meer de basis voor het ritme in de muziek. De lage tonen worden extra aangezet, wat geen probleem is omdat de definitie en het oplossend vermogen van het laag beter geworden is. De plaatsing van het geluid gaat omhoog. Dat zet de stemmen meer op de juiste hoogte, ervan uitgaande dat er staand wordt gezongen.
Dead Can Dance is ritmischer en breder met alle Millennium artefacten op en aan de set. De echo die op de stem is gemixt neemt in de tijd toe. Het hoogtebeeld verandert nu niet. Wel is de muziek scherper gestoken, schoner en prettiger om te beluisteren. Toename in echo, of het langer uitsterven van tonen, is heel duidelijk met een CD van Lauri Anderson. Dat maakt haar stem indringender. Meer dynamisch en de weergave is sneller. Beter hoorbaar zijn de piepjes en kleine geluidjes die meegenomen zijn in de opname. Door pucks wel of niet te plaatsen onder de apparatuur beluister je dat de pucks het meeste effect sorteren onder de CD spelers en minder onder een versterker. Zelf gebruik ik regelmatig Acoustic Analysing TVA dempers onder apparatuur. Vergelijk ik die met Millennium pucks, dan geven de dempers wat meer laag, helaas ook wolliger, neemt de echo op de stemmen af, is een tomtom in klank natuurlijker maar verliest de set in zijn geheel een belangrijke eigenschap. Want de Millennium pucks zijn ritmischer en geven vaart aan de set. Een eigenschap die zorgt voor levendigheid, live effect en dramatiek. Ook Bebel ontkomt niet aan een minder gestoken, ronder geluid en verliest aan ritme als ik of de TVA dempers toepas of de Millennium pucks verwijder onder de speler en de versterker.