De uitdrukking ‘jeugdige overmoed’ is niet zomaar ontstaan. Jonge kunstenaars hebben vaak de grootste ambities, schromen het minst om grote thema’s te lijf te gaan. Jiska Rickels behandelt in haar eerste lange documentaire niets minder dan de ontwikkeling van de mensheid. Ze doet dit aan de hand van beroepen die direct te maken hebben met de vier elementen, vuur, water, aarde en lucht. Indruk maakt de film vooral door schitterende beelden en dito muziek.

In het eerste deel van het vierluik gaat het er nog primitief aan toe. Gewapend met niet meer dan een schep, een bijl en een beetje water bestrijden brandweerlieden met succes een bosbrand in Siberie. Vissen op krabben aan de kust van Alaska blijkt een nauwelijks minder enerverende bezigheid; het valt niet mee binnenboord te blijven in de heftige deining. De aarde wordt gepenetreerd door Duitse mijnwerkers die beschikken over meer middelen. Het slotdeel toont de voorbereidingen van een ruimtevlucht, het summum van technologie. De natuur is dan vrijwel verdwenen uit het leven.

De strijd met de elementen gaat gepaard met forse ontberingen, daarin is weinig veranderd, de ‘vooruitgang’  ten spijt. Stoere mannen, gericht op een enkel, gezamenlijk doel. Woorden zijn nauwelijks nodig. Elkaar helpen de klus te klaren, onderling vertrouwen is van levensbelang, en na afloop samen wassen en zwijgend een sigaret roken.

Rickels legt weinig uit, maar zegt veel door de vier schijnbaar eenvoudige observaties achter elkaar te plakken en zo met elkaar in verband te brengen. Haar pure cinema is al vaak vergeleken met fenomenen als Joris Ivens en Johan van der Keuken. Het lijkt vroeg voor een dergelijke associatie, maar Rickels heeft onmiskenbaar een scherp oog voor krachtige beelden. De manier waarop de ruwe zee voelbaar gemaakt wordt door aan boord bewegende objecten te tonen (die normaliter niet bewegen) is ronduit prachtig.

Naast van mooie plaatjes is er vooral ook veel te genieten van mooie geluiden. De ambientmuziek van vader Horst Rickels en omgevingsgeluiden gaan vaak naadloos in elkaar over. Net als de andere leden van de crew geeft hij toelichting op zijn aandeel in de film. Dat de rol van de soundtrack breed onderkend is blijkt wel uit het feit dat de CD als bonus meegeleverd wordt bij de DVD.

Aanvullende informatie:
Nederland, 2006
Speelduur: 86 minuten
Regie en scenario: Jiska Rickels
Productie: San Fu Maltha
Camera: Martijn van Broekhuizen
Montage: Kristian Claas
Sound design: Tom Bijnen
Muziek: Horst Rickels
Extra: Interviews (20 minuten) en soundtrack CD
Beeld: Anamorf 16:9
Geluid: Dolby 5.1
Uitgave: A-Film www.a-film.nl
Website: http://www.fuworks.com/4elements