In de films van Tony Gatlif gaat het eigenlijk maar om één ding: ontsnappen aan jezelf, extase. Of het nu door wanhoop, liefde, drank of zigeunermuziek komt, alle denkbare vormen van vervoering komen voor in TranSylvania, ondersteund door pakkende beelden. Een heftig bruisende film, die niet alleen gaat over extase, maar ze ook oproept, en uiteindelijk zelf is.
De geschiedenis van deze film heeft zijn oorsprong in een muziekinstrument. Ten tijde van zijn muziekdocumentaire Latcho drom hoorde Gatlif over de gordon, een zeldzaam, uit een boom gesneden, met darmen bespannen contrabas die als slaginstrument bespeeld wordt, maar hij kon er geen vinden. Een nieuwe reis door Transsylvanie leverde de felbegeerde vondst op, bij twee oude vrouwtjes die het instrument bespelen. De film werd er losjes omheen gecomponeerd.
We volgen de zwangere Zingarina (Asia Argento), die met haar vriendin vanuit Frankrijk op zoek is naar haar plotseling verdwenen geliefde, een zigeunermuzikant. Vele dorpen en feesten worden bezocht alvorens de man gevonden wordt, die haar vervolgens niet meer blijkt te zien staan. In totale wanhoop begint ze aan een dwaaltocht door het winterse landschap. Daarbij wordt ze vergezeld door de handelaar Tchangalo, die haar behoed voor totale zelfdestructie, een neiging die hem zelf ook niet vreemd is. Zingarina transformeert gaandeweg in een zigeunerin.
De kracht van TranSylvania zit hem in de afzonderlijke scènes, niet in doorlopende verhaallijnen. De manier waarop Gatlif het spelen van zigeunermuziek vastlegt is uniek. De beelden verhogen de toch al enorme heftigheid van de klanken. Ook in de delen waar geen muziek gemaakt wordt zijn het de beelden die de magie brengen. De modder van de wegen, een bokspartij met een kussen, waarbij Zingarina voor de zoveelste keer hysterisch uit haar dak gaat, een geïmproviseerde kampeerplaats in de sneeuw, verlicht door een kroonluchter die aan de stroomleiding gekoppeld wordt. Het is allemaal over the top, over de grenzen van de kitsch (zigeunerjongen met traan) en toch wordt je helemaal meegesleept. Dat vooral omdat zowel de filmmaker als de acteurs zich onvoorwaardelijk geven, zonder enige reserve.
De ongepolijste gedrevenheid van Tony Gatlif wordt mooi gedemonstreerd in het bijgevoegde interview van een half uur. Waar geroutineerde filmmakers vaak de bescheidenheid zelve spelen toont Gatlif zijn trots ongegeneerd (alsof iemand zonder kamerbreed ego ooit tot een omvangrijk filmoeuvre zou komen). Ook aan de gewoonte de cast alleen maar te prijzen doet Gatlif niet mee: hoofdrolspeler Birol Ünel (Gegen die Wand) wordt een beetje belachelijk gemaakt met zijn dusdanig ver doorgevoerde interpretatie van het begrip ‘method acting’ dat hij tegen zichzelf in bescherming genomen moest worden.
Aanvullende informatie:
Frankrijk, 2006
Speelduur: 103 minuten
Regie, scenario en productie: Tony Gatlif
Camera: Céline Bozon
Montage: Monique Dartonne
Art direction: Brigitte Brassart
Muziek: Tony Gatlif en Delphine Mantoulet
Met: Asia Argento, Birol Ünel, Amira Casar, Alexandra Beaujard
Beeld: 1:2,35 (anamorf)
Geluid: DTS / Dolby 5.1
Distributie film: Contact Film www.contactfilm.nl
Uitgave DVD: de Filmfreak www.filmfreaks.nl
Eerder besproken films van Tony Gatlif:
Vengo https://hifi.be/recensies/1523
Swing https://hifi.be/recensies/2768
Exils https://hifi.be/recensies/2797
