Het is niet voor het eerst in de geschiedenis dat mensen moeten wijken voor de zee, maar de aanstaande verdwijning van het Eskimodorp Shishmaref past in de wereldwijde aandacht voor de opwarming van de aarde en trekt daarom veel aandacht. De meeste cameraploegen komen er slechts even langs voor een nieuwsbericht, maar documentairemaker Jan Louter nam de tijd voor een mooi portret.
Het ijs, waarop de levenswijze van de Inupiaq Eskimo gemeenschap al minstens vier eeuwen op gebouwd is, trekt zich ieder jaar eerder terug in de zomerperiode. De zeestormen krijgen hierdoor vrij spel op de kwetsbare kust van het eilandje Sarichef waar Shishmaraf op ligt. Voor Louter toekomt aan de actualiteit van de huizen die in de zee verdwijnen schetst hij aan de hand van drie families wat er over is van de traditionele manier van leven. Die zit vooral nog in de vezels van de oudere generatie, die nog op traditionele wijze op jacht gaat.
De film verbloemt niet dat de klimaatsverandering zeker niet de belangrijkste reden is dat deze unieke cultuur verdwijnt. De jongeren zijn liever net als leeftijdgenoten elders op de wereld met videospelletjes en rapmuziek in de weer en vervelen zich verder te pletter in de geïsoleerde woonomgeving. In de winter is het sneeuwlandschap prachtig, maar in de zomer oogt het dorp rommelig en vervuild. Een bizarre wereld.
Shismaraf heeft gekozen voor een verbod op alcohol. De vergelijking met buurgemeenten leert dat dat als een levensreddende beslissing gezien moet worden. Maar ja, dan is er ook nog die zee. De bewoners zijn verdeeld over wat er moet gaan gebeuren. Naar de stad trekken is een onaantrekkelijke optie. Met name de ouderen hopen op een verhuizing van het hele dorp naar een wat meer landinwaards gelegen plek, maar dat is een erg kostbare oplossing.
De eskimo’s zijn geen grote sprekers. Naast de schitterende landschap is de belangrijkste kwaliteit van de film dat er een mooi beeld geschetst wordt van een bijzondere, verdwijnende cultuur. De actualiteit van de klimaatsverandering is een bijkomende factor die het drama extra kracht geeft.
De film maakt onderdeel uit van een veel omvangrijker project, dat zich ook richt op educatie. Een voorbeeld is als extra te vinden op de DVD, waarin de beelden uit de film gemonteerd zijn in korte thematische blokjes die goed in het onderwijs te gebruiken zijn. De actualiteit wordt bijgehouden op website http://www.thelastdaysofshishmaref.nl/, waar in hele kleine lettertjes een massa aan informatie te vinden is.
Aanvullende informatie:
Nederland, 2008
Speelduur: 91 minuten
Regie en scenario: Jan Louter
Camera: Melle van Essen
Muziek: Paul M. Van Brugge
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: Homescreen www.homescreen.nl
Website: www.thelastdaysofshismaref.net
