De tweede wereldoorlog blijft een inspiratiebron voor filmmakers, ook als ze hem zelf niet meegemaakt hebben. Regisseur en scenarioschrijver Yurek Bogayevicz is bijvoorbeeld van 1948. Zijn Edges of the Lord is een Pools-Amerikaanse coproductie die het perspectief kiest van een twaalfjarig Joods jongetje dat zijn ouders kwijtraakt en moet zien te overleven in een Poolse jungle.

Romek wordt als ‘neef’ opgevangen door een boerengezin, dat daarmee een aanzienlijk risico aangaat. Zeker in combinatie met het illegale varken dat ze in de kelder houden. De verkoop van het varken wordt de vader des huizes fantaal. Romek raakt bevriend met de kinderen, Tolo, Vladek en Maria. Vijanden zijn er ook genoeg onder de kinderen, die soms minstens zo bedreigend kunnen zijn als de nazi’s.

Iemand van wie Romek veel steun krijgt is de pastoor, gespeeld door Willem Dafoe. Met respect voor zijn religie introduceert hij Romek in de regels van de katholieke kerk, essentieel voor acceptatie in zijn nieuwe omgeving. Een spel waarbij de kinderen ieder een apostel kiezen om zich in te verdiepen wordt door de kleine Tolo, die Jezus trekt, wel erg serieus opgevat. Tolo, prachtig gespeeld door Liam Hess, raakt totaal onthecht en neemt het leed van de wereld geheel op zijn schoudertjes. Hij speelt de befaamde kindster Haley Joel Osment (A.I., The sixth sense), behoorlijk van het scherm. Osment lijkt puur gecast vanwege zijn treurige oogopslag, als ware hij een huilende zigeunerjongen op een schilderij (ook een groep die het slecht trof in de oorlog). Hij weet hier bepaald niet zo te schitteren als in zijn eerdere films.

De titel Edges of the Lord, de grenzen van de schepper, is een mooi beeld voor het getoonde. De nazi’s en de volle treinen die de kinderen langs zien komen zijn één uiting van de waanzin die de mensheid voort kan brengen. Wat de kinderen elkaar aandoen is een ander aspect. En de Polen die niet te beroerd zijn de verdoemde Joden te bestelen zijn al geen haar beter. Iemand als de priester, die het goede met de mensen voorheeft, krijgt het dan zwaar voor de kiezen. En dan stort hij onbewust ook nog een sensibel kind als Tolo in het verderf. Het is een wrede schepping.

Toch is er wel het nodige op de film aan te merken. De voertaal is een Engels met Oost-Europese tongval, met harde R, wat tamelijk gekunsteld over komt. Typisch een gevolg van de Amerikaanse inbreng – er zijn hier duidelijk flinke compromissen gesloten. Het verhaal is voorspelbaar en vrij oppervlakkig, karakters komen niet echt tot leven, mede door vlak spel van de volwassenen. De kinderen zijn wel erg overtuigend. De verre van scherpe beelden zijn sfeervol van kleur, alsof louter bij zonsondergang gefilmd is. Erg zoetig. Een hoogvlieger is de film derhalve niet. Dat vonden blijkbaar ook distributeurs, want de film heeft vrijwel nergens de bioscoop gehaald, ook niet in Amerika. Mooi aan de film is vooral het kinderperspectief. Aan het verhaal zitten wat haken en ogen, maar de absurditeit van de oorlog, en uiteindelijk het leven als geheel, wordt overtuigend overgebracht, wat deze film alleszins het aanzien waard maakt.

Bridge Picture had duidelijk niet de overtuiging dat deze film het publiek massaal naar de winkel zou trekken. De DVD is waarschijnlijk om die reden zeer aantrekkelijk geprijsd, en vindt zo hopelijk via de aanbiedingenbak toch nog voldoende kijkers. Voor de prijs zal niemand zich bekocht hoeven voelen.

Aanvullende informatie:
Polen/Verenigde staten 2001
Speelduur 94 minuten
Regie en scenario: Yurek Bogayevicz
Productie: Zev Braun
Camera: Pavel Edelman
Muziek: Jan. A.P. Kaczmarek
Met: Haley Joel Osment, Willem Dafoe, Liam Hess, Richard Banel, Olaf Lubaszenko, Malgorzata Foremniak
Beeld: 16:9
Geluid: Dolby Digital 5.1 en 2.0
Uitgave: Bridge Pictures www.bridgeonline.nl