Film is een medium dat na een experimentele fase begin vorige eeuw beland is in een keurslijf van ongeschreven regels en verwachtingspatronen. Als er dan eens een filmmaker opstaat die alle gebruiken aan zijn laars lapt èn de hedendaagse kijker op vele fronten weet te boeien is er sprake van een sensatie. Apichatpong Weerasethakul won met zijn zesde speelfilm de Gouden Palm in Cannes en houdt de gemoederen in de filmwereld bezig. 

Niet dat het publiek daar massaal op af komt. Een excentrieke Thai die grillig opgebouwde films over herinneringen maakt, dat trekt niet echt, hoezeer de recensenten hun waardering ook in superlatieven opstapelen. Het is niet anders, dit is een film voor een klein publiek van fijnproevers. Weerasethakul is opgegroeid in een totaal andere beeldcultuur en maakte daarna in Amerika kennis met de experimentele beeldende kunstwereld, wat hem een vrijheid gaf zijn eigen achtergrond en geschiedenis een nieuwe vorm te geven. 

Uncle Boonmee is minder hermetisch dan zijn andere films, maar nog altijd heel apart. De film maakt onderdeel uit van het project Primitive, dat gaat over het dorp Nabua in het noordoosten van Thailand, op de grens met Laos en Cambodja. In de jaren zestig en tachtig het toneel van bloedige gevechten tussen het leger en communistische rebellen, nu een gebied waar illegalen de grens oversteken, met vreemdelingenhaat als gevolg. Het project omvat verder installaties, publicaties en de online te bekijken korte films Phantoms of Nabua en A Letter to Uncle Boonmee. Die laatste film is ook te vinden op de meegeleverde DVD met extra’s. 

Het verhaal gaat over een oude man met een nierkwaal. Met zijn familieleden en een verpleger trekt hij zich terug in een huis in het oerwoud. Boonmee voelt zijn eind naderen en wordt bezocht door geesten uit zijn verleden: zijn overleden vrouw en een zoon die gereïncarneerd is als een soort aapmens. Hij mijmert over zijn verleden en vraagt zich af of zijn lot geen gevolg is van het feit dat hij veel communisten en insecten gedood heeft. 

In een ook meegeleverd interview legt de regisseur uit hoe hij iedere filmspoel (35mm films bestaan uit ongeveer zes spoelen of aktes van elk ongeveer 20 minuten) een ander karakter gegeven heeft, elk verwijzend naar een ander filmgenre. Aapgeesten zijn mensen in zwarte pakken met rode lampjes als ogen, als in primitieve science fiction films. Sommige delen zijn te zien als terugblikken naar zijn vorige levens. Zo is er een sprookjesachtig tafereel met een lelijke prinses die in de spiegeling van een vijver ineens heel knap is en onder water de liefde bedrijft met een meerval. 

De elementen zijn op zich eenvoudig, maar de opbouw van de film staat haaks op wat we gewend zijn in films. Meest bijzonder is nog wel dat Uncle Boonmee helemaal niet zwaar aanvoelt, en vol humoristische momenten zit. Weerasethakul trekt je niet mee het verhaal in, maar confronteert je als kijker voortdurend met het feit dat je naar een film kijkt, niet naar de werkelijkheid. Die afstandelijkheid staat weer haaks op de fenomenale lange shots van de schemerige jungle, met een fascinerend geluidsspoor van natuurgeluiden doorregen door flarden zachte muziek. 

Beelden en geluiden die vragen om een zo perfect mogelijke weergave. Goed idee derhalve om deze film op Blu-ray uit te brengen, wat helaas nog niet gebruikelijk is bij arthouse films. Deze grootse film heeft een waardige uitgave gekregen voor de thuisbioscoop.    

Aanvullende informatie:
Thailand, 2010
Speelduur: 113 minuten
Regie en scenario: Apichatpong Weerasethakul
Extra’s: A letter to Uncle Boonmee, korte film (18 min); Uncle Apichatpong, interview met de regisseur (16 min), Deleted scenes (29 min)
Beeld: 1:1,85 anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: Contact film
Distributie: de Filmfreak