CEDIA EXPO 2002 in Minneapolis

De CEDIA is een van de grootste Home Theater/Home Installation/Home Automation shows ter wereld, bedoeld voor dealers, custom installers, journalisten en fabrikanten en werd dit jaar gehouden in Minneapolis, Minnesota, USA. Op deze show laten een enorme hoeveelheid instanties uit de industrie hun produkten en diensten zien en worden er diverse zeer goed aangeschreven cursussen gegeven. Ik werd via Transtec door SIM2/Seleco (een Italiaanse Home Theater projectorfabrikant) uitgenodigd om de introduktie mee te maken van de nieuwe RTX rear projection televisie en de nieuwe HT300 PLUS DLP-projector van het merk. Er werd ook gelegenheid gegeven tot het bezoeken van de beurs, waar hiervan het eerste verslag, dat zich vooral richt op de beeldweergave.

De Verenigde Staten lopen wat betreft Home Theater echt mijlenver voor op Europa. Vooral op het gebied van beeldweergave: waar ze in de States al kijken naar HDTV, weet men hier pas net wat "progressive scan" betekent. HDTV (High Definition Television) is een nieuwe digitale breedbeeld uitzend- en beeldnorm voor beeldweergave, met een aanzienlijk hogere resolutie dan normaal NTSC of PAL video (zoals we dat kennen van DVD) en bovendien Dolby Digital 2.0 of 5.1 geluid. De resoluties zijn t.o.v. DVD (480 lijnen in NTSC) bij HDTV verhoogd naar 720p (progressief) en 1080i (interlaced). Vele netwerk stations in de VS (CBS, NBC, HBO, etc. etc.) zenden TV-programma`s uit in dit formaat. De ontvangst van die programma`s is eenvoudig: een simpele kleine sprietantenne en een "set-top" box zijn voldoende. Ook de displays om dit moois weer te geven zag ik al voor $2,000 in de diverse krantjes staan.  In Nederland is dit alles complete toekomstmuziek en ik zie geen introductie van dit medium in de komende 5 jaar. Toch is Engeland ook al bezig met HDTV, dus wie weet…

Om HDTV programma`s op te kunnen nemen, ontwikkelde JVC (http://www.jvc.com/pro) een nieuwe video-standaard: D-VHS. Voornamelijk ontwikkeld om het leven van VHS te rekken, vond JVC nog een lucratieve toepassing van dit medium, nl. D-Theater: voorbespeelde D-VHS tapes met films, gemasterd in de 1080i HDTV norm en uitgerust met een robuuste kopieerbeveiliging.  Op dit moment zijn er 4 filmmaatschappijen die een toe hebben gezegd D-Theater te gaan ondersteunen en reeds films hebben uitgebracht in dit formaat. Die maatschappijen zijn: Dreamworks, Universal, Fox en Artisan. Surf naar http://www.dvhsmovie.com voor een overzicht van het fenomeen D-Theater en de films reeds uitgebracht. Het typenummer van het nieuwste D-VHS model van JVC is de HM-DH30000 en wordt in de States verkocht voor het luttele bedrag van $1299.95 (besteld vanaf de DVHSmovie.com site zelfs slechts $999.99). Hij neemt 4-8 uur HDTV op en is compatible met zowel VHS als S-VHS tapes.  Het apparaat werd te pas en te onpas bij veel demo`s gebruikt en terecht: de beeldkwaliteit is werkelijk subliem. Als je eenmaal de resolutie en kleurdiepte van HDTV hebt gezien, is het heel moeilijk teruggaan naar DVD, hoe mooi ook.

De D-ILA projectoren van het merk behoren tot het meest veelbelovende op de projector-markt tegenwoordig. D-ILA (Digital Image Light Amplification) Hollywood heeft bijvoorbeeld inmiddels gekozen voor de DLA-G150CL als projector in vele screening/mastering faciliteiten. Met zijn enorme resolutie van 2048 x 1536 is hij makkelijk in staat HDTV beelden van 1920 x 1080 weer te geven en gaf simpelweg het meest indrukwekkende beeld van de hele show. De DLA-SX21 was de beste projector beneden de $10.000 die ik gezien heb op de CEDIA en is door zijn kleine formaat en stille werking zeer geschikt voor high-end home theater projectie. Met een resolutie van 1400 x 1050 heeft deze projector ook een aanzienlijke resolutie. De DLA-SX21 zal zeer binnenkort op de Nederlandse markt verschijnen.

Een rivaliserend formaat van D-ILA is DLP. Texas Instruments (http://www.ti.com), tot nu toe enige producent van DLP, introduceerde op de CEDIA zijn nieuwe HD2 DLP chip. Met een aspect ratio van 16:9 en een resolutie van 1280 x 720 is dit de perfecte basis voor zeer goede DLP projectoren. T.o.v. de HD1 chip heeft deze chip een verbeterd contrast en zwartweergave. Projectoren met deze chip werden gepresenteerd door Infocus® Corporation (ScreenPlay 7200), Marantz (VP-12S2), SharpVision (XV-Z10000U), SIM2 Multimedia (HT300PLUS en RTX rear-projection display) en Yamaha (DPX1000). Over de SIM2 projector schreef ik al eerder: een zeer indrukwekkend beeld.

PLUS was aanwezig met hun Piano HE-3200 projector, ook in Nederland verkrijgbaar. Deze DLP-projector heeft een nieuwe prijsoorlog veroorzaakt, door zijn lage prijs en goede prestaties. De projector gebruikt een 16:9 paneel met een resolutie van 848x480 pixels. Perfect voor NTSC DVD, maar iets minder voor PAL DVD. De projector heeft zelfs een DVI-D input. Concurrenten voor deze projector zijn o.a. de Panasonic PT-AE100, de Epson TW-100 en de nieuwe projectoren van Theme Scene.

Verder moois op beeldgebied werd gepresenteerd door Accurate Imaging Technologies (http://www.AIT-Online.com). Zij produceren 8 en 9" CRT projectoren van de absolute topklasse. Hun `Digital Pathway Series` bieden een systeem van CRT video projectoren, video processors en DVD-spelers, die samenwerken in het zolang mogelijk in het digitale domein houden van het beeld. Pas in de projector wordt het beeld analoog gemaakt. Hun produkten zijn de Ultimate 9, een 9" CRT projector van $50.000 en een 8" versie met een prijskaartje van $34.000. De Accurate 8 is goedkoper met $26.500. Met de bij het systeem horende DVD-speler van $5000 en de HDI-SC1 scaler ($4000) die in de projector wordt ingebouwd wordt een extreem mooi beeld gecreëerd, behorende bij het beste van de show.

Een nieuwe speler op CRT projectoren gebied is Hi-Rez Projection Inc. die projectoren van het merk Crystal View op de markt zet. Crystal View is een voortzetting van Vidikron, dat inmiddels niet meer bestaat. Er worden drie modellen geleverd, met een prijs tussen $28.000 en $60.000.

Nog een bekende naam in de States op CRT gebied is TAW (http://www.taw.biz), die de HD800 en HD900 op de markt zet. Helaas geen demo van deze projectoren gezien, maar wel van de TAW The Evolution. De enige LCOS (Liquid Crystal On Silicon) projector die ik op de show zag. Uiteraard met digitale video ingang (tot 30 m), totaal op te waarderen van  SXGA (1365 x 1024) naar WUXGA (1920 x 2000) resolutie, met een interne panamorphe lens (maakt van een 4:3 beeld optisch een 16:9 beeld, dus met behoudt van resolutie) en bovendien een van de stilste projectoren op dit moment. Van het beeld was ik helaas niet onder de indruk. Blijkbaar is de LCOS technologie nog niet compleet volwassen, want ik zag een flets beeld met slechte kleursaturatie, een niet meer dan redelijk zwart en veel onrust in details.

Een andere grote speler op CRT gebied blijft uiteraard Barco (http://www.barco.com). Helaas waren hun demo`s niet algemeen toegankelijk, maar een collega had het genoegen naar het nieuwe DLP-produkt van Barco te mogen kijken: de Cineversum 80. Een superieure DLP-projector met de Texas Instruments HD1 chip en een speciaal ontwikkeld kleurenwiel, voor vermindering van "regenboof effect". Ik heb de projector gezien bij Barco in België en zag een extreem rustig DLP beeld van topklasse. Goedkoop is de Cineversum 80 niet (ongeveer $20.000). De Cineversum 80 wordt op dit moment leverbaar in Nederland door Inter VCD (http://www.inter.nl)

Loewe (http://www.loewe.de) presenteerde de Loewe Aconda 38", `s werelds grootste HDTV direct view televisie. Het blijft raar dat de Loewe modellen die we zagen vrijwel hetzelfde lijken als de modellen in Europa, maar gewoon mogelijkheid hebben tot weergeven van HDTV en progressive scan. hetzelfde is het geval bij Philips, waar de "Pixel Plus" modellen gewoon HDTV weergeven. Wij moeten het in Europa doen met een verkoopverhaal voor de Pixel Plus techniek, puur ontwikkeld om een HDTV beeldbuis ook in Europa te kunnen gaan gebruiken, niet om een beter beeld te garanderen. Dit is niets anders als de consument om de tuin leiden.

Schermen werden gepresenteerd door o.a. Draper (http://www.draperinc.com), Da-Lite (http://www.da-lite.com) en Stewart (http://www.stewartfilm.com). Laatsgenoemde brengt met het Firehawk produkt een schermmateriaal op de markt dat perfect toegesneden is op DLP projectie. Het verbeterd het contrast en kleursaturatie van deze projectoren drastisch en tegelijkertijd het zwartniveau. Hierdoor krijgt het geprojecteerde beeld veel meer `punch`. Er werd dan ook zeer veel gebruik gemaakt van dit schermmateriaal op de CEDIA. De Greyhawk verbeterd het weergegeven zwart van digitale projectoren, maar dit gaat in tegenstelling tot de Firehawk iets ten koste van de hoeveelheid licht (de Greyhawk heeft een "gain" van 0.95 en de Firehawk 1.35).