Er wordt weer heel wat muziek beluisterd via een hoofdtelefoon. Mobiel, maar ook achter een computer. Aangezien een typische pc of laptop niet bepaald over een goede hoofdtelefoonuitgang beschikt, is de aanschaf van een losse DAC die je via USB aansluit op de computer aangewezen.
Het voorbije jaar of twee hebben we daarom een enorme explosie aan USB-DAC’s meegemaakt, gaande van compacte toestellen in de vorm een USB-stick tot USB-aansluiten die verwerkt zijn in behoorlijk high-end versterkers. De U-05 van Pioneer en de HD-DAC1 van Marantz zitten hier tussenin. Naar ons gevoel mikken ze op de thuiswerker - of in elk geval mensen die veel achter een computer plaatsnemen - die veelal naar digitale muziek luistert en daarbij gewoonweg op goede kwaliteit wil rekenen. Beide apparaten houden ook rekening met de boom in hoger geprijsde hoofdtelefoons, waaronder modellen met behoorlijk hoge impedanties.
Uiterlijk
Het interessante aan deze tweekamp is dat de HD-DAC1 en U-05 weliswaar op hetzelfde publiek mikken, maar toch een heel eigen smoel hebben. Marantz en Pioneer kiezen er voor om qua vormgeving en design hun respectievelijke erfgoed te respecteren. Nergens komt dat zo goed tot uiting als in het uiterlijk van deze twee DAC’s. Ja, ze zijn beide even groot, ongeveer de grootte van een mini-component. Dat maakt ze beter geschikt om ergens op een bureau of tafel te plaatsen dan een normaal audio-onderdeel. Maar dat dit geen vermomde miniketens zijn, merk je meteen als je ze vastneemt. Zowel de Pioneer als de Marantz hebben een superieure bouwkwaliteit en je gaat ze met hun stevig gewicht (6,3 kg voor de U-05 en 5 kg voor de HD-DAC1) nooit per ongeluk van de tafel stoten.
We testten de zilvergouden editie van de HD-DAC1, uitgevoerd met afgeronde houten zijpanelen. Lekker nostalgisch allemaal, net zoals het centraal geplaatste display achter een patrijspoortje. Dat rond raampje was decennia geleden al typisch Marantz, recent zagen we het vooral verschijnen bij de betere audiotoestellen van het merk en bijvoorbeeld ook de Consolette. De display is echt de aandachtstrekker op de voorplaat, die verder maar dun bevolkt is. Even draaien aan de grote volumeknop of de input-selector bevestigt trouwens het kwaliteitsgevoel. Ook de U-05 is trouw aan het merkgevoel. Pioneer is altijd een bedrijf geweest dat graag uitpakt met de nieuwste snufjes en dat wordt ook bij dit apparaat geëtaleerd. Het grote display op dit geblokt en hoekig apparaat vertelt op zich niet veel meer dan die van de HD-DAC1, maar doet het wel grootser. Er zijn meer knoppen op de voorkant, waaronder een draaiknop om de gain te regelen en een regelknop voor de output. De volumeknop kan je echt vastgrijpen en laat een fijnmazige controle toe.
To XLR or not to XLR
We lieten al vallen dat de U-05 aan de voorkant een output-selector heeft. Daar is een goede reden voor. Hoewel je beide toestellen kan gebruiken als hoofdtelefoonversterker of als voorversterker, gaat de Pioneer veel verder. Aan de voorkant vinden we aansluitingen voor niet minder dan drie hoofdtelefoons. Uiteraard is er een klassieke 6,3 mm jack, geschikt voor de meeste hoofdtelefoons. Maar daarnaast ook een paar drie-pins XLR’s én een 4-pins XLR voor een gebalanceerde koppeling met een hoofdtelefoon, nou, dat vind je niet gauw in deze prijsklasse. Of veel mensen die aansluitingen gaan gebruiken, is een andere vraag. In het segment van premium-hoofdtelefoons zijn er gebalanceerde hoofdtelefoons nog meer een niche. Daarom dat de afwezigheid van een XLR-aansluiting op de HD-DAC1 niet bepaald een dooddoener is.
Alles welkom
De huidige testpool van FWD bevat net geen twintig ingespeelde hoofdtelefoons uit alle prijsklassen en met heel uitlopende gevoeligheden en impedanties. Over een verloop van een week of twee werden ze bijna allemaal wel eens aan de Pioneer en Marantz gekoppeld. Zoals je zou verwachten zijn de U-05 en HD-DAC1 uitgerust met een gain-knop om rekening te houden met de verschillen in impedantie. Pioneer opteert hier voor een low-high, terwijl Marantz je toch de keuze geeft tussen drie standen. Hoewel er meestal niets mis is met slechts twee gain-opties, vinden we het toch prettig dat er net iets meer controle mogelijk is bij Marantz.
De stelregel blijft immers dat je net genoeg gain gebruikt in functie van de hoofdtelefoonspecificaties. In termen van pure power schieten de Pioneer noch Marantz te kort. Met zijn 360 mW bij 32 ohm zit de U-05 op papier lager dan de 800 mW bij 32 ohm van de HD-DAC1 - maar je moet al over een hoofdtelefoon met een verdomd lage gevoeligheid beschikken vooraleer je zoveel versterking nodig hebt.
Aansluitingen genoeg
Een DAC is maar een dom ding zonder een externe bron. Beide apparaten hebben als voordeel dat ze je behoorlijk wat opties bieden. Naast de USB klasse B-poort voor een pc-verbinding, heeft het tweetal elk twee optische ingangen. Coax is bij Marantz iets minder populair, want daar is er slechts één ingang van ten opzichte van twee bij de U-05. Pioneer gelooft niet in het aansluiten van een analoge bron, want alle ingangen zijn digitaal. Marantz biedt je dan wel weer een line-in én een USB-ingang vooraan voor Apple-toestellen. Kan toch praktisch zijn, vinden we. De U-05 is dan qua outputs iets veelzijdiger, met zowel XLR als cinch-uitgangen. Je kan daarbij schakelen tussen een vast of variabel uitgangsniveau. Bij Marantz heb je daar twee aparte stereo-cinchaansluitingen voor.
DAC
Naast versterking is de primaire functie van deze apparaten het omzetten van digitaal naar analoog. Marantz vertrouwt daarvoor op de CS4398-chip van Cirrus Logic, een 24-bit en 192 KHz-chip die hi-res PCM en DSD tot 5,6 MHz lust. In de U-05 vinden we twee ESS Sabre ES9016-DAC’s, één voor elk kanaal, samen met heel wat functies die nogal niche zijn en eerder voor heel kritische audiofielen bedoeld zijn. De mogelijkheid om de range van de DAC te beperken, is er zo eentje bijvoorbeeld. Je kan op de U-05 ook alle signalen upsampelen naar 384 KHz. Wat ons betreft gelden die extra’s als kers op de taart, zaken die je wel- of niet inschakelt naargelang je smaak.
Wat de U-05 en de HD-DAC1 wel van elkaar doet verschillen, is de klank. We hebben beide apparaten onderworpen aan hi-resaudio in verschillende formaten, maar ook wat minder goede lossy bestanden, en daarbij valt op dat de HD-DAC1 net iets meer vergevingsgezind is. Wellicht komt dat omdat de Marantz iets meer gekleurd is dan de U-05, die wat analytischer uit de hoek komt. En dat betekent dat de keuze voor een of het andere ingegeven zal worden door je voorkeur in termen van hoofdtelefoons. Koptelefoons hebben immers vaak uitgesproken karakters. Zo vonden we de combinatie AKG K701 veel beter werken met de HD-DAC1 dan met de U-05, net omdat de K701 een koptelefoon is met een nadruk op mids en hoge tonen. Een beetje warmte (en voldoende power) transformeert deze kille hoofdtelefoon in iets behoorlijk magistraal. Tegelijkertijd vonden we sets als de Sennheiser HD700 en de Sony MDR-Z7 (zie elders in dit blad) beter klinken op de Pioneer.
