Muziek beluisteren via een streamingdienst groeit in populariteit en zal op termijn fysieke media vervangen. Een van de meest gebruikte diensten, Deezer, biedt nu streaming aan in lossless cd-kwaliteit.

Dat steeds meer mensen overtuigd raken van een streaming muziekdienst, is niet verwonderlijk. Hoewel cd en vinyl nog wel op een schare fans kunnen rekenen, bieden streamingdiensten het comfort van een immense muziekbibliotheek die je op heel wat toestellen kan benaderen en die je heel gemakkelijk kan doorzoeken. En slecht klinkt het niet, tenminste als je investeert in een betalend abonnement. Sinds kort hebben diensten zoals Deezer Elite zelfs de kwaliteitskloof met cd’s helemaal weggewerkt, door te streamen aan lossless kwaliteit.

Zonder verlies
Deezer is daarmee de eerste ‘grote’ streamingdienst die luisteraars de optie geeft om te streamen aan een hoge kwaliteit. Meer bepaald, om te genieten van FLAC-bestanden aan 16-bit / 44,1 KHz, exact dezelfde kwaliteit als een muziek-cd. Elders in dit nummer van FWD / op HiFi.nl lees je meer over het hoe en waarom van lossless-audio, maar het belangrijke verschil wordt perfect gevat door die term ‘lossless’.

Waar MP3, AAC en andere ‘lossy’ algoritmes bij het omzetten van muziek frequenties weggooien, is een lossless bestand een perfecte 1-op-1 kopie van het liedje op een cd. MP3 en co mochten vroeger hun destructieve werk doen omdat dit een noodzakelijkheid was. Opslagruimte was duur, internetverbindingen traag en (mobiele) toestellen hadden niet altijd de mogelijkheid om lossless-audio vlot af te spelen. Maar al die redenen houden anno 2015 geen steek meer. Toch houden veel streamingdiensten vast aan streams in (weliswaar hoogwaardige) lossy formaten, onder andere omdat de vrees bestaat dat streaming op mobiele toestellen zou haperen. Mobiele netwerken zijn in theorie snel genoeg voor lossless audio, maar dat klopt enkel als je op een plaats staat waar de dekking in orde is.

Meer is beter
Maar als we zeggen dat lossy compressie zoals MP3 frequenties weggooit, wat betekent dat concreet? De meeste van die algoritmes houden rekening met psychoakoestiek, ze gooien de frequenties weg waar wij voor allerlei redenen (onder andere genetische) minder aandacht aan besteden. Er is ook nog de factor ‘bitrate’, een instelling waarmee je bepaalt hoe destructief de omzetting naar MP3 of AAC is. Hoe lager de bitrate, hoe beter hoorbaar de negatieve effecten. In het ergste geval klinkt een liedje dof en ontbreekt alle dynamiek, maar zelfs bij hoge bitrates kunnen bijvoorbeeld hi-hats van drums artificieel klinken. Niet iedereen kan dit horen en het effect is meer uitgesproken op betere audioapparatuur. Er zijn dus toch aardig wat variabelen die een impact op de hoorbare kwaliteit kunnen hebben. Maar het is wel zo dat de norm voor cd-kwaliteit gedefinieerd werd als een optimale kwaliteit voor het menselijke gehoor. Als je opteert voor lossless streaming heb je de garantie dat je muziek hoort op een zeker kwaliteitsniveau, zonder verlies.

Elite
Terug naar Deezer Elite. Door lossless in FLAC-formaat te streamen biedt deze dienst dus die gegarandeerde kwaliteit, waarbij bassen zo laag en gedetailleerd zijn als gewenst en ook de hoogste frequenties natuurlijk klinken. Tijd om te testen, en daarvoor halen we onze Sonos Connect boven, optisch verbonden aan de Onkyo P3000R- en M5000R-combinatie waaraan de nieuwe Bowers & Wilkins CM6S2-speakers hangen. Het is een stevige geval van overkill, dat is waar, maar het is wel een systeem die lossless muziek goed tot zijn recht laat komen. Het is ook geen typische Sonos-opstelling, en daarom halen we er ook een set Play:1’s bij. We luisteren ook aan een normale en hogere volume, want als je muziek enkel heel stilletjes in de achtergrond afspeelt ga je niet veel merken van de meerwaarde van FLAC-streaming.

We starten met de gloednieuwe ‘Go’ van The Chemical Brothers, dat van de eerste seconde uitpakt een heel prominente hi-hat. De verschillen tussen de lossy versie en de FLAC-stream is subtiel, maar wel merkbaar net bij die hoge tonen. Schakelen we over naar Mélina Tobiana’s zwoele ‘God or Your Mother’ op Deezer Elite, dan horen alle ruimtelijkheid en dynamiek van de oorspronkelijke opname. Klinkt gewoonweg prachtig. Bij ‘Formidable’ van Stromea is het verschil tussen FLAC en gewoon streaming moeilijker vast te stellen, wat ook te maken heeft met het genre en hoe het liedje geproducet werd. Als je goed luistert, hoor je misschien wel een iets vollere piano bij de FLAC-versie.

Curatie
Het grote probleem bij streamingdiensten is wat ons betreft ook het aanbod. Neen, niet een tekort (al kunnen sommige subgenres wel ondervertegenwoordigd zijn). Soms is het alsof je een restaurant binnenwandelt met tienduizend gerechten op de kaart – alleen gaat het hier om miljoenen tracks. Net door het overaanbod kan je niet kiezen, neem je maar hetzelfde als de vorige keer en leer je niets nieuw kennen.

Een mogelijke oplossing voor dat probleem is advies geven op basis van een algoritme. Je wordt dan geprofileerd en krijgt nieuwe muzieksuggesties op basis van de voorliefdes van andere mensen die op je lijken. Het nadeel: zo ontsnap je moeilijk aan je favoriete genres en aan de algemene tendensen. Zeker als je graag heel diverse muziek beluistert, werkt zo’n automatische adviesfunctie minder goed. Het antwoord daarop van Deezer zijn muziekselecties door menselijke redacteurs. Via de ‘Ontdekken’ optie in de Sonos-app kan je nieuwe albums ontdekken per genre, en er is ook de ‘Hear This’-functie die nieuw werk in de kijker zet. Ook leuk is de Flow-functie, die op basis van je muziekbibliotheek en favoriete tracks een dynamische playlist maakt. We gebruiken Flow nu al vele maanden en inmiddels is het een heel diverse en fijne afspeellijst geworden. Na een verloop van tijd is de Flow-selectie duidelijk veel beter op je afgestemd dan in het begin.

Conclusie
Deezer Elite is een mooie en logische volgende stap in streaming muziek. Wat ons betreft heeft Deezer al heel mooie kaarten in handen door het muziekaanbod dat wordt samengesteld door gespecialiseerde redacteurs, terwijl de opstap naar lossless FLAC-streaming er voor zorgt dat de laatste kritiekpunt op streaming audio verdwijnt. Toegeven, de kwaliteitsverbetering is soms groter dan anders, wat niet onlogisch is. Lossy codecs laten bepaalde frequenties wel goed heel, zodat bijvoorbeeld stemmen zelden worden aangetast. Maar bij tracks die wel pakweg veel piano bevatten of heel laag gaan, ga je het wel sneller merken.

Waar je over de voordelen van hi-res nog een discussie kan starten, lijkt de stap van lossy naar lossless op cd-kwaliteit eigenlijk een no-brainer. Hoewel je het verschil niet altijd en overal zal horen – een Connect met goede speakers laat meer horen dan een Play:1, pakweg – vertrek je wel altijd van een niveau dat door de muziekwereld als goed wordt beschouwd. Voeg daar nog de adviesfuncties bij, en je krijgt met Deezer Elite een mooi totaalplaatje.

Nieuwsgierig geworden naar Deezer Elite? Via deze link ontdek je meer informatie.