De tijd dat de elektronische industrie formaten voorschreef, iedereen de oude media bij het grof vuil zette en als willoos vee overschakelde op standaarden zoals VHS en CD, eindigde ook abrupt met deze twee breed gedragen media. Momenteel leven we in een multiformat en multistandard wereld. Ten eerste zijn daar nieuwe technieken zoals bestanden, streaming en storage op solid state memory devices. Ten tweede is er een enorme revival van de ‘good old’ elpee en is er hernieuwde belangstelling voor open reel. Ten derde draait de consument thuis gewoon alles wat los en vast zit.  Edison cilinders, schellak-platen, 8-tracks, minidiscs, DAT-tapes, Blu-rays, dvd’s en compact cassettes. De website NativeDSD.com is een initiatief van Jared Sacks (eigenaar en producer van Channel Classics) en is eind 2013 van start gegaan. De site biedt uitsluitend downloads in het formaat DSD. Direct Stream Digital, aldus Jared, blinkt uit in het communiceren van emotie en ruimtelijkheid en is het enige digitale medium waarmee de muziek volledig ‘los’ van de luidsprekers gepresenteerd wordt. In dit artikel wat achtergrondinformatie en een interview met Jared.

“Vroeger verdienden platenmaatschappijen aan artiesten, maar kregen die artiesten zelf ook een behoorlijk aandeel. Op dit moment zien allerlei partijen die geen enkele affiniteit en liefde met muziek hebben het verkopen van downloads en streaming puur als een middel om geld te verdienen over de rug van de labels en hun artiesten. Het is onbegrijpelijk dat labels zich niet wereldwijd verenigen om daar tegen in opstand te komen. Aan de andere kant, moderne media kunnen een geweldig promotiemiddel zijn voor artiesten, dus het is ook weer begrijpelijk dat labels er aan meewerken. Native DSD wil zich sterk maken voor het DSD-format en promoot niet alleen de artiesten en DSD-opnamen van Channel Classics, ook andere platenmaatschappijen die opnemen in DSD zijn welkom op onze site. Labels en hun artiesten krijgen de royalty’s die ze toekomen.”

DSD
De eerste kennismaking van het grote publiek met DSD verliep in de vorm van de SACD-schijf met bijbehorende speler. Dit nieuwe medium leidde niet tot een massale marktpenetratie. Hoewel Sony en Philips in eerste instantie flink campagne voerden, trokken ze zich later terug. De licenties op de CD-standaard waren verlopen en DSD ontwikkelde zich niet snel genoeg. Dat neemt niet weg dat met name Sony indertijd een aantal baanbrekende CD- en SACD-spelers in de markt heeft gezet. Veel audiofielen waren zich ook niet bewust van de betere geluidskwaliteit. Er was zelfs een discussie over de toegevoegde waarde van multichannel SACD, alsof dat nog niet volstrekt duidelijk was. Dat heeft de industrie ook aan zichzelf te danken, want SACD-demo’s (stereo en multichannel) waren zelden overtuigend en veel content providers plaatsten gewoon 16-bit PCM materiaal, omgezet naar DSD, op de SACD-schijf. De consument beleefde dan uiteraard geen groot verschil tussen de CD-layer en de SACD-tracks. Native DSD opnames werden door veel DAC’s ook simpelweg ge-‘downsampled’ naar PCM. Het principe van DSD berust op Delta-Sigma conversion. Dat wordt vanaf de jaren tachtig toegepast in veel converters. Feitelijk had de consument (met een Delta-Sigma CD-speler) in die tijd al DSD in huis. Bij de Delta-Sigma modulatie wordt het analoge signaal namelijk omgezet in DSD en vervolgens vertaald naar PCM en op een CD gezet (in de studio). Bij de consument thuis wordt er vanaf de CD PCM gelezen. Dat wordt omgezet in DSD en vervolgens in analoog. Dat tussenliggende PCM-stuk vormt het probleem. De conversies vergen complexe algoritmen met alle bijbehorende geluidsmatige problemen. Wat een SACD-speler (en studio-converter) in feite doet is dat tussenstuk, waarbij het signaal in PCM-vorm leeft, weglaten. De A/D-converter levert DSD en dat wordt op de SACD-schijf geschreven. De D/A-converter in de speler leest DSD vanaf de schijf en zet dat om in analoog. Studio’s gebruiken al lange tijd DSD. Het wordt geschreven met de sample rate van 2.8224MHz (64 x 44.1kHz), de ‘double rate’ van 5.6448MHz (128 x 44.1kHz) en tegenwoordig zelfs de ‘quad rate’ van 256 x 44.1kHz, ook wel 256fs DSD.

Voor de consument zijn er momenteel betaalbare en gebruiksvriendelijke converters beschikbaar die deze DSD-formats omzetten naar analoog. Een standaard (64)DSD-signaal heeft een theoretische bandbreedte van 2.8224MHz. Een 96kHz PCM signaal haalt 48kHz en een 192kHz PCM signaal haalt een bandbreedte van 96kHz. Het nadeel van pure Delta-Sigma converters, die ge-quantiseerd zijn naar 1-bit, is de beperking van de dynamische range. Om dat probleem op te heffen wordt er gebruik gemaakt van noise-shaping, waardoor de dynamiek binnen de audioband goed is. Formeel heet het noise-shaped delta-sigma signaal DSD. Boven de 20kHz neemt de ruis geleidelijk toe. Bij double-DSD stijgt de ruis pas boven de 40kHz. Het voordeel is dat de ruis geen relatie heeft met het muzieksignaal en het niet problematisch is voor ons gehoor. Er zijn dus voordelen aan het DSD formaat. Double- en quad DSD bestanden zijn echter groot en vergen veel opslagcapaciteit en downloadtijd. Streaming van zulke enorme bestanden zal nog wel even op zich laten wachten. In het navolgende interview verhaalt Jared Sacks, eigenaar van het klassieke platenlabel Channel Classics en oprichter van de website Native DSD, over dit initiatief en over zijn visie op DSD.