Over de ‘loudness wars’, de strijd om muziek zo stevig mogelijk in te pakken, is al veel gezegd en geschreven. Het betreft geen over-the-top Hollywoodproductie van George Lucas of J.J. Abrams zoals de naam wellicht doet vermoeden, maar een serieuze aanval op audiokwaliteit om muziekbestanden maar vooral zo klein en ‘mobiel’ mogelijk te maken. En vooral zo ‘luid’ mogelijk af te kunnen spelen – nog boven de maximale amplitude van de capaciteit van een cd zelf. Want luid is goed, volgens de platenbazen. Toch?
Anders gezegd: de loudness wars zijn een eeuwig compromis tussen de kwaliteit van muziek enerzijds en de draagbaarheid anderzijds. Maar hoe zit dat met de verdraagbaarheid? Het gaat namelijk verder dan muziek ‘passend’ op een cd te krijgen en tevens stevig aan de luidheid te sleutelen; er gaat cruciale informatie verloren. ‘Goede muziek moet hard’ is een uitspraak waar in ieder geval een deel van de lezers zich vast in kan vinden. Maar die luidheid mag nergens ten koste gaan van de muziekbeleving in de diepte, en dat is precies wat de onbeholpen aanpak van de industrie al decennia veroorzaakt.
Loud-ness war (the; o; meervoud: loudness wars)
Een sonische wapenwedloop waarin ieder platenlabel de drang voelt om muziek op een cd te ‘pletten’ voor hogere luidheid uit angst niet concurrerend genoeg te zijn naar andere labels, met als resultaat het ‘strippen’ van muzikale details als contrast, diepte en ruimtelijkheid met als uiteindelijk gevolg een verkrachting van het geluid.
Om het hoge niveau van comprimeren te bereiken waar labels in de veronderstelling ‘luid = goed’ zo op uit, vinden er flink wat aanpassingen plaats in de informatie die in de bestanden van muziekopnames schuilgaat. De exacte techniek is niet zo heel spannend, maar het resultaat zorgt er plat gezegd voor dat het verschil tussen pieken en gemiddeldes in de audio vervagen, waardoor het contrast tussen luide en zachtere details (de welbekende dynamic range) vervaagt. Er gaat simpelweg vanalles verloren. (Let wel, er wordt hier specifiek geformuleerd ‘plat gezegd’, want invloeden zijn feitelijk vooral te vinden in variaties in frequentie en golven, standaardafwijkingen en in de ergste gevallen serieuze vervorming, maar verlies in het dynamische bereik is de toegankelijke(re) uitleg. Geïnteresseerde lezers in de stevige technische analyse kunnen onder meer hier terecht – of bij de stevige analyse hier).
De beste uitleg van bovenstaande vind je in deze video:
The Loudness Petition Group
Als deze situatie al zo lang speelt, zul je je afvragen, waarom wordt er dan niet ingegrepen door muziekspecialisten en audio engineers uit de hifi? Hoe kan het zijn dat een verkeerde veronderstelling al zo lang zo ten koste gaat van datgene waar het uiteindelijk om draait; de audiokwaliteit. Dat vonden de Nederlandse luidsprekerbouwer Eelco Grimm (Grimm Audio en de HKU in Utrecht) en een aantal van zijn internationale audiocollega’s ook, waardoor ze onlangs ‘The Loudness Petition Group’ zijn gestart. Samen met mastering engineers Bob Katz (Digital Domain) en Ian Shepherd (Mastering Media) en sound engineer Matt Mayfield (Matt Mayfield Music) is via change.org een petitie gestart om actie te ondernemen.
Zowel consumenten als producers, ofwel gewoon iedereen met een liefde voor muziek, heeft in de afgelopen decennia te lijden gehad onder de loudness wars, zo stellen de initiatiefnemers. De huidige ommekeer – het feit dat in het moderne landschap van streaming audio de voornaamste bron van muziek verschoven is van cd naar de cloud, van fysiek schijfje naar digitale opslag – is hét moment om ‘capitulatie van de boosdoeners’ na te streven. Afgelopen najaar heeft de vermaarde Audio Engineering Society (AES) een voorstel geschreven (PDF) voor specificaties en gewenste levels van ‘loudness normalisation’ in streaming audio, en The Loudness Petition Group vraagt muziekdiensten om die norm te adopteren. De boodschap: “Please help us with kindly asking all the Streamers to adopt loudness normalization to offer a better consumer experience and open the gate to an improved sound quality at the same time."
Mayfield, een van de initiatiefnemers, legt het graag verder uit:
Dynamisch is het nieuwe Luid
De heren achter The Loudness Petition Group zijn overigens zeker niet de enige die op de barricades staan voor een einde aan de Wars. Een belangrijke bondgenoot? YouTube. De internationale eindbaas van online videocontent is al jaren veel meer dan kattenfilmpjes en huis-, tuin- en keukenbeelden die eigenlijk niemand zou moeten zien. Voor veel (heel veel!) gebruikers is het dé bron voor muziek, en vooral voor het ontdekken van nieuwe muziek. Bepaald geen marginale partij om zich aan de zijde van de Geallieerden te melden.
Wat YouTube doet, inmiddels al meer dan een jaar, is de loudness-factor zodanig afmixen dat alles afgespeeld wordt op eenzelfde niveau van luidheid – ongeacht de opname. De eerdergenoemde ‘Loudness normalisation’. Het is niet langer van belang hoe hoog de mastering levels van de muziek zijn, met de tweak van YouTube worden dynamische platen veel beter weergegeven dan muziek waarbij aan de luidheid is gerommeld. En Spotify heeft inmiddels een vergelijkbare oplossing ingebouwd: 'set the same volume level for all songs'. Een stevige prikkel voor producers om loudness te laten varen en terug te keren naar de dynamiek. Het is immers ondenkbaar dat een klassieker als Michael Jackson’s Thriller met alle ontwikkelingen in de laatste ruim dertig jaar (!) voor de meeste liefhebbers evenwel toch slechter klinkt dan in 1982…
Overtuigd dat verdere actie nodig is voor een muzikaal vredesverdrag? Teken hier!
*Update (6 april): ook Hans Beekhuyzen voert campagne tegen de Loudness Wars:
