Het gaat het Vlaamse Goeyvaerts String Trio de laatste jaren voor de wind. Het ene succes na het andere valt de drie strijkers ten deel, terwijl de muziekkeuze van het gezelschap nu niet altijd de meest voor de hand liggende is. Vrij onbekend en al evenmin toegankelijk is de kamermuziek die door het trio ten beste wordt gegeven op hun nieuwe hybride SACD Whispers Of Titans.

Na het succes van onder meer de cd met daarop de vertolking van Arvo Pärts Stabat Mater, waarvoor het Goeyvaerts String Trio zelfs een Edison kreeg, heeft het Belgische drietal nu gekozen voor een veel minder voor de hand liggend werk. Of eigenlijk twee. Whispers Of Titans is een regelrechte ode aan Oost-Europese muzikale dissonantie afkomstig uit de twintigste eeuw, zoals die werd gecomponeerd door de Poolse Henryk Górecki en de Russisch-Canadese Nikolai Korndorf.

De voorliefde van het Goeyvaerts String Trio voor eigentijdse muziek is inmiddels wel bekend in binnen- en buitenland. Dat succes maakte het voor het strijkende drietal mogelijk om samen met het Challenge Classics label de kosten voor een wellicht minder toegankelijke CD te delen. De twee muziekstukken die op Whisper Of The Titans te horen zijn, vergen, emotioneel beschouwd, enorm veel van de luisteraar en (ook fysiek) van de musici zelf. Twee titanenstukken, die door de cello, viola en de viool naar grote hoogten worden gebracht.

De eerste track op de meerlaags super audio cd is het in 1962 door Górecki gecomponeerde stuk Genesis 1: Elementi Per Tre Archi Op. 19 No. 1. Weinig toegankelijke, voor die tijd extreem moderne en vooral uiterst complexe klassieke muziek. Uitwassen van de eisen die modernistische componisten aan zichzelf stelden, omgevormd tot noten en klanken die fysiek het uiterste vergen van de musici die zich aan het stuk wagen. Anders gezegd, puur avant-gardisme in seriële klassieke muziek, waarbij de dissonante klanken van bijna mishandelde snaren elkaar aanvullen.

Daarbij zijn het vooral ook klankkleur, dynamische verschillen en de positie van de drie instrumenten die ervoor zorgen dat de uitkomst een unieke gestalte aanneemt. Vandaar dat Challenge Records koos voor een surroundlaag op de sacd, zodat het stuk nog beter tot z’n recht kon komen. De muziek klinkt daardoor nog levendiger, maar vergt ook nog meer inspanning van de luisteraar. Dertien minuten durende claustrofobie, gevangen in een hoorbare luisterdriehoek die door het Goeyvaerts String Trio op innemende wijze wordt gecreëerd.

Een stuk toegankelijker, meer even intens, is het tweede deel van de sacd. In 1986 componeerde Nikolai Korndorf In Honour Of Alfred Schnittke (zijn mentor). Hoewel er nog steeds flinke gelijkenissen met de oude stijl van Górecki in de muziek te herkennen zijn, werken de licht romantisch aangezette snaren van het Goeyvaerts String Trio hier eerder berustend. Korndorf verwerkte in de uit drie delen bestaande hommage zowel minimalistische technieken als invloeden van oude Oost-Europese muziek.

De rust dat nog het eerste deel (Chorale) heerst, wordt aan het begin van Part II: Toccata abrupt verstoord door een snel en bijna lyrisch samenspel van de snaarinstrumenten. Scherp als een scheermes strijkt het trio tegen elkaar in met een niet aflatend tempo, uitmondend in een tot de verbeelding sprekend, melodieuzer stuk dat Part III: Aria mag heten. De overgangen voor en na het middendeel zijn ijzersterk en de fysieke inspanning van het trio moet wederom groot zijn geweest. Zeker omdat het muzikale drietal (Kristien Roels, Kris Matthynssens en Pieter Stas) het gehele stuk van zoveel tastbare energie weet te voorzien.

Het Goeyvaerts String Trio heeft met het uitbrengen van Whispers Of The Titans vermoedelijk een lang gekoesterde wens in vervulling laten gaan. Liefhebbers van het genre mogen zich dan ook verheugen in een zeer goed uitgevoerd en dito opgenomen SACD, waarvan de surroundlaag een extra dimensie aan de muziek weet toe te voegen. De uitgebreide liner notes die in een apart boekje bij de cd zijn gevoegd bieden veel interessant leesvoer. Toegankelijk is de muziek echter allerminst. Meedogenloos hard, vol van dissonante klanken, snaren als agressieve artillerie en perfect gecontroleerd maar wrang samenspel zijn de grootste kenmerken van deze schijf en dat moet je als luisteraar nu eenmaal wel liggen. Hoge verkoopcijfers lijken me dus onwaarschijnlijk, maar daar zal het dit trio ook niet om te doen geweest zijn.

Muziek: 8
Klank: 9
Label: Challenge Classics
Speelduur: 47:52 minuten
Website: www.stringtrio.net