MM en MC zijn verreweg de meest voorkomende elementen. De afkortingen duiden de gebruikte techniek aan: MM voor Moving Magnet en MC voor Moving Coil. Keuze tussen de twee wordt veelal gemaakt op basis van prijs, kwaliteit en de match met de draaitafel, evenals de toonarm en de hifi-set.

We bekijken de verschillen tussen de twee varianten, en sluiten af met de wat exclusievere ‘high-output’- MC. Wat uiteindelijk een logische keuze is, hangt niet alleen af van de portemonnee. De klank en karaktereigenschappen van de platenspeler spelen een rol, net als die van de (phono)versterker en de complete set. Zoals in alle onderdelen van de hifi kun je het zo duur maken als je zelf wil. Ook de kleinere componenten van een draaitafel kennen prijsniveau’s van enkele tientjes tot het honderdvoudige en verder.

De basis van een platenspeler

Het element van de platenspeler leest de informatie van de plaat (de groeven in het vinyl) als een boek en zet de trillingen om in een signaal dat naar een versterker gestuurd wordt, die er samen met de luidsprekers muziek van maakt. Die trillingen ontstaan doordat een magneet en een spoel (of coil) ten opzichte van elkaar in beweging gebracht worden. De naald die dat allemaal mogelijk maakt, beweegt met stevige snelheden en kan aan enorme krachten blootgesteld worden. Het is daarom van belang dat er zeer fijne mechaniek aan te pas komt, die dat werk nauwkeurig kan verzetten.

Elementen van vinyl: de Moving Magnet

Het MM-element is de meest gebruikelijke variant van de twee, en het vriendelijkst geprijsd. ‘Moving Magnet’ wil zeggen dat een bewegende magneet het signaal overbrengt aan vaste spoelen. De magneet en spoelen bevinden zich aan het uiteinde van de naalddrager; als de naald de groeven van de plaat volgt, functioneert
de magneet als een elektromagnetische generator tussen de spoelen in, zodanig dat deze het signaal (lees: de muziek) doorgeven.

Bij een MC-element is het precies andersom: de spoel beweegt en de magneet staat stil. De spanning die een MM-element levert is gemiddeld ongeveer 5 mV, waar dat bij MC zo’n 0,5 mV is. Laatstgenoemde is daarmee een stuk gevoeliger, maar heeft ook meer versterking nodig.

Moving Magnet-elementen zijn goedkoper om te maken, en worden doorgaans standaard bij een draaitafel geleverd. Bijkomend voordeel is dat de naalddrager en de naald zelf gemakkelijk vervangen kunnen worden als deze versleten zijn, wat bij MC-elementen ingewikkelder ligt. Daarnaast is zoals gezegd het signaal sterker, waardoor er qua versterker veel flexibeler een match gevonden kan worden.

Een nadeel is het feit dat de onderdelen zwaarder zijn dan die van zijn concurrent, waardoor de werking simpelweg wat minder nauwkeurig is. Een MM-element heeft niet de gevoeligheid van het Moving Coil-principe, dat op basis van de fijne details in de plaat een natuurgetrouwer signaal weet te verkrijgen.

Elementen van vinyl: de Moving Coil

De MC-elementen werken dus precies andersom: de magneet blijft stil, en de spoelen – aangesloten op de naalddrager – doen het werk. De spoelen zijn klein en complex, waardoor een deel van het prijsverschil al verklaard is. Een MC- element is duurder om te produceren.

Het zal je niet verbazen dat de voor- en nadelen van een MC-element in principe ook precies het tegenovergestelde zijn. Meer gevoeligheid is beter voor de details in de muziek, maar het vereist ook meer aandacht voor de juiste versterker door de veel lagere spannings-output. Daarnaast zijn de onderdelen zoals de naald niét zomaar te vervangen, omdat daar een complexe afstelling bij komt kijken.

MM is in de basis dynamischer, vloeiender en flexibeler. Grootste voordeel van MC is natuurlijk de betere resultaten, die het element dankt aan een groter oplossend vermogen, dat meer informatie uit de plaat verkrijgt. Bij een goede combinatie van onderdelen, de betere versterking en de juiste afstelling, is MC zeker weten de
Master of Ceremony. En voor de echte hifi’er zet sleutelen met een Moving Coil-element de deur openen naar een ‘high-output’- variant. Sterkere magneten en een nóg complexere samenstelling (meer wikkelingen in de coil) zorgen voor een sterker signaal, waardoor ze net zo flexibel in te zetten zijn als de Moving Magnets.

De keuze voor een element

Instappers gaan voor MM, gevorderden kiezen MC – wat heel kort door de bocht is. In de praktijk is het echter niet voor niets dat MM de gebruikelijkere variant is, waar draaitafels al mee afgesteld zijn. Het is behalve goedkoper ook gemakkelijker en flexibeler. Wie echter al raad weet met MC, weet waarschijnlijk ook dat de resultaten beter zijn – en dat het de investering waard is. Houd daarbij wel rekening met het feit dat de onderdelen van je platenspeler in verhouding moeten blijven. Een extreem goed element zal een middelmatige speler niet nadrukkelijk verbeteren, terwijl een goedkoper element op een goede tafel uitzicht biedt op een verbetering in de toekomst.