NAD Electronics heeft ons lang in spanning gehouden over de M50.2 digitale muziekspeler die op de High End Show 2016 al te zien was, want het duurde het tot zomer 2017 voordat iedereen er van kon gaan genieten. De NAD M50.2 is de gedoodverfde opvolger van de M50 en de M52 (speler en opslag), maar is eigenlijk veel meer dan dat en had daarom best een ander typenummer mogen dragen: de M50.2 is nieuw van opzet, biedt meer en nieuwe mogelijkheden, maar blijft gelukkig wel onderdeel van de NAD/Bluesound familie van digitale muziekspelers en werkt daarom ook met dezelfde app als Bluesound. De M50.2 laat zich bovendien volledig integreren in een bestaande NAD en/of Bluesound omgeving.

NAD M50.2, meer dan een opvolger

Het uiterlijk van de M50.2 sluit aan bij de Masters serie van NAD met zijn aluminium front, grotendeels bedekt door een zwart deel waarin een TFT display is opgenomen. Net als de andere Masters staat de M50.2 op de magnetische spikes met onderleggers om de speler zoveel mogelijk te ontkoppelen van de ondergrond. Hoewel een koeling niet nodig is, is de bovenzijde voor een groot deel open net als bij de versterkers.

De robuuste kasten zien er heel anders uit dan die van de oude Masters serie en eigenlijk wijkt alleen de M51 DAC nog af. Maar die is in veel gevallen niet eens meer nodig, omdat NAD in de Masters een DAC opneemt die gelijk is aan de architectuur van de M51. Terug naar de M50.2 die op de voorzijde geen enkel knopje heeft, maa zich wel deels laat bedienen via het TFT touch-screen. De enige ingang op de voorzijde is een USB in/uitgang, te gebruiken voor het afspelen van muziek vanaf een USB stick of voor het maken van back-ups van de interne harde schijven. Een beetje verstopt zit een cd-loopwerk waarmee u cd’s kunt afspelen of kunt rippen.

De achterzijde is een stuk drukker bezet. Twee antennes, één voor WiFi 802.11n/g 2.4G en één voor Bluetooth 4.0 AptX, dan een analoge ingang en twee digitale ingangen (RCA en TOSlink), USB in en USB voor mass storage, RS232 en LAN Gigabit Ethernet (10/100/1000), 12 Volt triggers, een IR extensie en niet te vergeten digitale uitgangen via RCA, TOSlink, AES/EBU en HDMI. Die laatste is niet geschikt voor beeld en is ook geen standaard I2S uitgang, heeft nu wel HDMI 1.4 audio op de aansluiting.

Met de Bluesound App kiest u welke ingang of muziekdienst u wilt gebruiken en laat weergeven via één van de digitale uitgangen. Daarmee is de M50.2 een digitaal schakelstation waarop externe bronnen kunnen worden aangesloten, een digitale muziekspeler en een cd-loopwerk in één. Intern vinden we een moederbord waarop het BluOS draait en het gros van de elektronica een plaatsje vindt. Onder het moederbord zitten twee harde schijven van elk 2TB die met elkaar gespiegeld zijn, opgehangen in een frame dat het laatste spoor van geluid dempt. Ik heb de schijven nooit kunnen horen draaien. Dat spiegelen van de schijven betekent niet dat een back-up overbodig is, ik raad u dringend aan altijd voor back-ups te zorgen. De speler ript de muziek vanaf een cd naar de interne schijven, maar niets let u om ook muziek te spelen vanaf een NAS en die te combineren met de interne bibliotheek. Omgekeerd kan de M50.2 ook als NAS fungeren voor zowel alle Bluesound spelers (Nodes, Vault, Pulse en Soundbar) als voor spelers van derden. Mits die kunnen spelen vanaf een shared disk en niet afhankelijk zijn van extra software.

Platformen

Zoals opgemerkt draait de M50.2 op het BluOS platform en dat biedt nogal wat mogelijkheden aan de gebruiker. Naast de muziek in de eigen bibliotheek en de externe bronnen zijn diensten beschikbaar als Qobuz, TIDAL, TuneIn, Spotify, Napstar en meer. Binnen TIDAL kun je de MQA gecodeerde bestanden afspelen, waarvoor wel een NAD of Bluesound DAC nodig is om MQA volledig te decoderen. MQA bestanden zijn eveneens te downloaden en daarna te benutten door ze naar de muziekbibliotheek te kopiëren vanaf uw netwerk, in de M50.2 voor het eerst met Gigabit snelheid. Rippen kan naar de fileformaten: FLAC, WAV en MP3 of FLAC+MP3 en WAV+MP3. Zelf prefereer ik FLAC boven WAV omdat ik geen echte verschillen kan waarnemen en tagging met FLAC een stuk eenvoudiger is.

Afspelen kunt u ook met ALAC, AAC, AIFF, WMA, HRA, MQA en Ogg files. In resoluties van 16 tot 24 bit en van 32 kHz tot 192 kHz. Highres bestanden kunt u via BluOS rechtstreeks kopen en downloaden naar de M50.2 vanaf HighResAudio en HDTracks. Ongetwijfeld ben ik met deze opsomming niet eens compleet, maar de belangrijkste zaken zijn genoemd. NAD heeft met de komst van de M50.2 gelijk een veel snellere ARM processor ingebouwd en dat merk je onder andere aan de snelheid van decoderen van geripte files. Waar de M50 na het rippen van twaalf files nog bezig was om de derde te decoderen is dat proces al klaar als de volgende file wordt geript. Tenzij je de M50.2 zwaar belast door duizenden bestanden vanaf een NAS naar de interne schijven te kopiëren, een bezigheid die niet elke dag zal plaatsvinden.

Het inmiddels veel gehoorde tegenargument dat de M50.2 veel duurder is dan de M50 is eenvoudig te ontkrachten. Ten eerste combineert de M50.2 twee apparaten die samen duurder waren, er zijn digitale en een analoge ingang toegevoegd, de functionaliteit is door het TFT scherm groter en het uiterlijk is een stuk moderner geworden. Bluetooth is geïntegreerd en LAN snelheid is naar een Gigabyte gebracht. Door het toepassen van een snelle ARM processor reageert de M50.2 sneller en ript veel rapper. Zet een M50/M52 tegenover een M50.2 en de keuze valt per direct op de modernere versie.

Oud en nieuw

De M50.2 is naast een M50 speler met een M52 opslag gezet en samen draaien ze in een Bluesound netwerk met een Node (ruimte 2) en een Pulse Mini (keuken). Zodra een speler als de M50.2 wordt toegevoegd neemt hij direct deel aan het netwerk en zijn direct de bibliotheek en alle muziekdiensten beschikbaar. Het is zelfs lastig om de M50.2 te scheiden van de rest, iets dat alleen kan door hem in een andere netwerkomgeving te plaatsen. Ik misbruikte daarvoor mijn gastnetwerk omgeving. Nodig omdat ik de M50 en de M50.2 met elkaar wilde vergelijken zonder gemeenschappelijke opslag te gebruiken. De M50.2 vulde ik met mijn complete muziekbibliotheek, helaas kon dat niet rechtstreeks vanaf een back-up van de M50, mijn Synology NAS werkte daarvoor tijdelijk als doorgeefluik. De beide spelers sloot ik aan op een Metrum Acoustics Pavane DAC Level Two via de Coax, BNC en de AES/EBU ingangen. Gebruikte voorversterker is een Audia Flight Strumento No.1, eindversterker een Pass Labs X250.5 en de luidsprekers zijn PMC fact.12 op Townshend Audio Podiums en met Townshend Audio Maximum supertweeters. Voor de stroomvoorziening is een PS Audio P5 Power Plant actief, behalve op de eindtrap die rechtstreeks op het lichtnet zit.

Praktijkervaring

Werken met de M50.2 is net zo eenvoudig als met elk ander BluOS apparaat. Rippen ging snel en foutloos, hoesjes werden correct toegevoegd en de muziek kwam in de juiste mappen met de juiste tagging. Opstartten van de M50.2 gaat snel en direct daarna is de speler zichtbaar in de App. Zonder NAD apparatuur met een HDMI ingang voor de M50.2 is de beste verbinding die met AES/EBU, daarna komt coax aan de beurt. In de meeste gevallen blijkt AES/EBU de beste keus ongeacht het merk of type bron en D/A converter dat wordt gebruikt. Zelfs een Neutrik 75 Ohm Coax naar 110 Ohm XLR trafo verbetert de weergave. Niet dramatisch, wel goed hoorbaar, wat zich uit in een rustiger muziekweergave die wat donkerder van aard is.

De gebruikte muziek en muziekbestanden zijn zeer divers van aard: rustige pop, veel jazz, veel klassiek, mannelijk en vrouwelijk vocaal werk in de diverse genres en alles wat verder te bedenken is, met uitzondering van hardrock en varianten daarop. Files bestaan in FLAC, ALAC en WAV, variërend tussen 16/44 en 24/192. De M50.2 speelde merendeels vanaf de eigen harde schijven, waarmee ik ook de rest van het netwerk van muziek kon voorzien. Andere bronnen zijn TuneIn, TIDAL en Qobuz, bronnen die zonder enige hapering dag in dag uit werkten op een XS4ALL internet aansluiting. Vooral TIDAL met zijn MQA en Qobuz in 24/192 formaat brachten een schat aan muziek naar binnen in hoge kwaliteit. Ingaan op individuele muziek is de moeite niet waard, wat ik ook speelde ik kreeg nooit het idee dat de M50.2 een beperking vormde. Eerder is de akoestiek van de ruimte een factor van belang. Vele malen belangrijker dan het verschil tussen FLAC, ALAC of WAV.

Zou ik geen speler hebben in deze klasse, dan zou de keuze op de M50.2 vallen, mede gezien de uitstekende App die nog steeds wordt verbeterd, mogelijkheden voor MQA en het voor velen zo belangrijke ROON. Natuurlijk heb ik de kans aangegrepen om mijn M50/M52 te vergelijken met de M50.2. Beiden aangesloten met een 75 Ohm coaxkabel op de DAC en beiden in een ander netwerk. Een nieuwe cd van Youn Sun Nah (She moves on) is naar beide opslagmedia geript (M50.2 interne schijven en M52) en daarvan afgespeeld voor het meest eerlijke vergelijk. Dat rippen ging met de M50.2 heel wat sneller zoals ik eerder aangaf. Met twee iPad’s kan ik beide spelers synchroon laten lopen en met de remote van de DAC pak ik de ingangen.

De verschillen tussen de M50.2 en de M50/M52 zijn maar klein. Waar de M50 een iets ruimer stereobeeld neerzet is de M50.2 kleiner. De M50 speelt de muziek met een donkerder accent, de M50.2 is meer helder en lijkt mij op die manier iets meer detail te geven. De M50 zet de muziek verder van je af, de M50.2 komt meer op je af. Het vergelijk heeft misschien niet zo heel veel zin, de M50 is allang niet meer verkrijgbaar, maar ik vond het wel belangrijk om te beluisteren of er een stap in de weergave kwaliteit is gemaakt. Ik kan er kort over zijn, het verschil tussen het gebruik van de Coax of de XLR aansluiting is groter dan dat tussen de twee spelers. Op mijn Node 2 die ik via Ethernet muziek laat halen van of de M50/52 of de M50.2 is al helemaal geen verschil waar te nemen.

Conclusie: NAD vult het gat

Het gat dat viel in het Masters segment van NAD met het uitverkocht raken van de M50 muziekspeler is eindelijk opgevuld met de M50.2, die meer dan een waardige opvolger blijkt door extra’s te bieden boven op rippen en afspelen. De M50.2 kan het hart zijn van uw digitale bronnen en zelfs van een analoge bron, het hart van alle muziekdiensten die hoge kwaliteit bieden, uw internet radio, en/of het hart zal zijn van uw muziekcollectie die of intern of extern opgeslagen mag zijn.

De M50.2 in een Bluesound omgeving is de centrale NAS om muziek op meerdere spelers tegelijk of onafhankelijk van elkaar door uw hele huis te laten klinken. De M50.2 koppelt een uitstekende muziekweergave aan een groot bedieningsgemak, dat laatste met dank aan de inspanning die Bluesound zich getroost om de BluOS software telkens te verbeteren en nieuwe ontwikkelingen te blijven volgen (denk aan MQA en ROON). Mijn M50/M52 die dagelijks speelt sinds 2013 en waartoe ik geen enkele behoefte voel om die te vervangen door enig andere speler, is het bewijs hoe fijn het werken met NAD/Bluesound is. Als dat oude beest op enig moment de geest geeft, dan staat de M50.2 bovenaan de lijst. Met zijn digitale ingangen kan ik wat losse apparatuur wegdoen, het TFT-scherm voorziet mij van extra informatie, de interne opslag is een verbetering ten opzichte van de M52; kortom, de M50.2 is mijn ideale digitale muziekspeler voor elke dag.

NAD M50.2
Adviesprijs: € 4.750,-
Dali Benelux, www.dalibenelux.com