Elac timmert momenteel stevig aan de weg en introduceerde onlangs haar tweede draaitafel. Ten opzichte van de Miracord 90 Anniversary is-ie de helft betaalbaarder en daarmee een interessante optie voor wie opnieuw start met het zwarte medium, of niet de enorme kwaliteitseisen stelt die vaak gangbaar zijn bij kostbare vinylverzamelingen vanaf 40.000 exemplaren. Elac heeft vanouds een enorme ervaring met draaitafels en de Miracord 70 siert dezer dagen de luisterruimte.

In draaitafelland openbaren zich soms enigszins merkwaardige verschijnselen. Zo kan het dat iedereen tegenwoordig met draaitafels komt. Organisaties beperken zich niet in waar ze traditioneel goed in zijn, maar willen ook meeprofiteren van de enorme groei die de vinylmarkt momenteel doormaakt. Het komt dan niet altijd even geloofwaardig over als je met een OEM-exemplaar probeert mee te doen. Ook is er een hoeveelheid plastic rommel op de markt die niet bijdraagt tot het doen ontstaan van een goed beeld over wat analoog kan doen. Zeker niet bij de jongere generatie.

ELAC draaitafels

Elac introduceerde onlangs haar tweede draaitafel en heeft daarentegen alle recht van de wereld om zoiets te doen. Vanaf 1948 was Elac een van de grote merken, naast Perpetuum Ebner en Dual, die jarenlang verantwoordelijk waren voor het overgrote deel van ‘s werelds draaitafelproductie. Elac bouwde voor die jaren topklasse draaitafels, zoals de bekende Miracord 50H idler drive. Veel van die klassieke draaitafels zijn beter dan de golf goedkope direct drives die in de zeventiger jaren de wereld veroverde.

Naast de herstart op het gebied van draaitafels door de grote namen als Elac, Thorens en Technics, zijn er in de loop der tijd ook nieuwe merken gekomen met een specialisatie op het gebied van draaitafels. Naast te dure, op het verre oosten-gerichte nonsense, zijn het merken als Pluto Audio, TechDas, Kronos, TW Acoustic, Continuum Audio Labs, Brinkmann, Walker en SME die de lat absoluut hoger hebben gelegd en zich onderscheiden op het gebied van constructie en geluidskwaliteit. Een betaalbaarder categorie wordt gevormd door merken als Clearaudio, Dr. Feickert en Transrotor, hoewel deze merken ook een aantal kostbaarder loopwerken maken. Merken als Pro-Ject en Rega vormden een nieuw en erg betaalbaar segment. Deze democratiserende merken hebben zeker bijgedragen aan de totstandkoming van de huidige vinyl-herleving. In principe op basis van een simpele en kosteffectieve constructie, maar met een focus op geluidskwaliteit. Allemaal draaitafels die kunnen laten horen waar de kwaliteiten van vinyl liggen.

Daarnaast wordt nog een marktaandeel ingenomen door een niche van vintage draaitafels met vaak zeer goede prestaties. De echte toppers van Sony, Pioneer, Thorens, Garrard, Lenco, EMT, Micro Seiki, Philips, Technics, Luxman, Dual, Era, AR, Denon, Michell, Pink Triangle, Acoustical, Nakamichi en anderen worden steeds zeldzamer en duurder. Elk audiomerk heeft wel een uitzonderlijke draaitafel gebouwd. Je moet dat alleen weten en vervolgens nog zo’n exemplaar zien te vinden. Maar, waar uw nieuwe draaitafel ook vandaan moge komen, er zal voorlopig geen gebrek aan zijn.       

ELAC Miracord 70

Nadat de Miracord 90 Anniversary hier een tijdje deel uitmaakte van de luisterruimte staat er nu de Miracord 70.  De 70 is gebouwd op een mdf-chassis, dat aan de bovenkant is afgewerkt met een fraaie zwarte kunststoflaag en aan de zijkant met een aluminium-profiel. Dat geeft deze draaitafel een luxe uitstraling. Het glazen plateau met bijgeleverde viltmat, dat draait middels een stalen as op een keramische kogel, wordt aangedreven door een ingebouwde motor. Een platte snaar zorgt voor de koppeling en wordt op basis van de gewenste snelheid op het bovenste of het onderste deel van de motorpulley gelegd. De motor wordt geschakeld met een switch die onder het chassis aan de voorrand aanwezig is. Omdat een grammofoonplaat net over de rand van het plateau valt, kan de motor gewoon blijven draaien tijdens het wisselen van een plaat. De losse netvoeding wordt aangesloten op het achterpaneel, waar ook de cinch-aansluitingen en de aarde is voor de aansluiting met een phono-versterker.

Een phonokabel wordt bijgeleverd. De toonarm is van aluminium. Gewicht en antiskating kunnen middels aanwezige ‘dials’ makkelijk ingesteld worden. Omdat de headshell sleuven heeft, kan het element zeer nauwkeurig ingeregeld worden met een daartoe geschikte mal. Deze wordt niet meegeleverd, maar vormt uiteraard de eerste levensbehoefte van de ware vinylfan. De draaitafel wordt standaard geleverd met een MM van Audio Technica (AT-95). In de vorm van verpakkingsmateriaal is een dunne plastic cover aanwezig. Die kan heel goed gebruikt worden als stofkap voor als de platenspeler niet wordt gebruikt. Maar, Elac heeft optioneel een fraaie acryl beschermkap in het programma. Die zal zeker verder bijdragen aan de luxe uitstraling van deze draaitafel.

Luisteren

De Miracord 70 is beluisterd in verschillende settings die voor de gemiddelde consument niet erg waarschijnlijk zijn. Voor enkele dagen was er, vanwege elkaar kruisende afspraken en andere gecondenseerde toevalligheden, in één van de luisterruimten een audiosysteem aanwezig met een wat buitenissig prijskaartje. Als u nu opmerkt dat zoiets vrijwel niets zegt over de geluidskwaliteit dan is dat volkomen terecht, maar dit systeem heeft echt een verdedigbaar en erg hoog prestatieniveau. De meeste lezers zullen het onzinnig vinden om een draaitafel van pakweg 1K in zo’n systeem te beluisteren. Zo’n mening is grotendeels gebaseerd op emotie.

Als je deze kwestie voorlegt aan een AI-systeem (Artificial Intelligence), dan krijg je een heleboel argumenten waarom zoiets een goed idee is. Met name Stephen Hawking maakte zich zorgen over de oprukkende machine intelligentie. Deze is uiteindelijk slimmer dan de mens, hetgeen overigens een niet al te grote uitdaging zal zijn voor de gemiddelde computer. De vraag is ook hoe erg dat dan is. Vanaf het jaar nul hebben we er als mensheid een redelijk rommeltje van gemaakt. Laten we die computers nu maar een kans geven om het beter te doen. Luisterend naar het advies van het hier aanwezige AI-systeem (Watson), is die draaitafel toch maar aangesloten. Watson geeft hier overigens advies over goed werkende matches tussen armen en cartridges en verkeert voor die toepassing nog in experimenteel stadium. Het aansluiten van de Elac in een feitelijk atypisch veel kostbaarder systeem geeft in ieder geval een genadeloos inzicht tot welk level deze Elac zich kan handhaven. De meegeleverde AT-95 had nog even tijd nodig om in te spelen. Voor een phono-cartridge bestaat inspelen uit het wat soepeler worden van de rubbertjes die de naald vasthouden. Meestal is er na enkele uurtjes spelen al een substantieel verschil hoorbaar.

Omdat de luisterprocedures hier gericht zijn op het snel halen van resultaat is de Audio Technica kortdurend vervangen door de Shure V15 type V met een fraaie Shibata stylus. Een van de topelementen uit de zeventiger en tachtiger jaren. Samen met de type III de beste uit de reeks. Met de juiste phono-versterker en juiste arm komt zo’n V15 tot enorme prestaties. Een verrassende dynamiek en snelheid zullen uw deel zijn. Voor klassieke mm-cartridges is een nieuwe naald vaak noodzakelijk. Van de originele MR-naald op een beryllium cantilever is de ophanging doorgaans verdroogd. Dat gaat ten koste van de snelheid, detaillering en dynamiek. In ieder geval gaat deze Shure enkele stapjes verder dan de AT, maar terugrekenend naar de jaren zeventig zat zo’n Shure prijstechnisch bij de top. Daar zou nu een tijd- en inflatie gecorrigeerd hoger prijskaartje aan hangen. Nadat de AT in een andere draaitafel rondjes had gedraaid om even verder in te spelen, keerde deze terug in de Elac.

Aangesloten op de fenomenale phono-stage van de Mytek Manhattan II liet deze AT-95 haar ware aard kennen. Het laag ging nu enige octaven dieper, er was nu dynamiek, detaillering, subtiliteit en een werkelijk spectaculaire stage. Samen met de AT-95 is er een gedetailleerd en buitengewoon ruimtelijk geluidsbeeld. Het is relatief neutraal en de AT-95 heeft ruim voldoende dynamische capaciteiten. Deze Elac klinkt rustiger en met meer autoriteit dan de voordeliger reeksen van Pro-Ject en Rega. Je kunt zeggen dat de Miracord 70 erg stil is en veel dichter in de buurt komt van de zo genoemde ‘black background’. Aan de andere kant mist deze Elac dan weer die uitbundige en meeslepende manier van muziek maken die kenmerkend is voor veel betaalbare Pro-Ject draaitafels, maar dan met iets minder ‘black background’. De Elac is in zekere zin een wat volwassener draaitafel. Nog kostbaarder draaitafels gaan dan weer verder in stabiliteit, gelijkloop, verdere rust, neutraliteit en een nog stillere background. Maar, dat neemt niet weg dat de Miracord 70 binnen het genoemde systeem behoorlijk overeind blijft. Je ervaart geen enorme tekortkomingen. De draaitafel zal zeker in staat zijn om de prestaties nog verder te verbeteren met een geschikte mc-cartridge. Kwaliteitsverschillen tussen de wat betere draaitafels en cartridges zijn in de praktijk vaak betrekkelijk klein en veel cartridges boven de 2000-3000 euro hebben een discutabele prijs/kwaliteitsverhouding. Niet dat je vanaf de Denon 103(R) geen stapje verder kunt, maar deze cartridge is al decennialang in de markt en dat is niet voor niets. Een issue met kostbaarder draaitafels is dat die soms een erg levenloos geluidsbeeld neerzetten. Een issue met sommige dure phono-cartridges is dat het hoog geen realistisch hoog meer is, maar een soort onnatuurlijke softe en ‘zijdeachtige’ glare krijgt. Dat is niet wat je verwacht op basis van vaak behoorlijke investeringen. Vanwege het enorme aantal variabelen dat van invloed is op het analoge draaitafelsysteem vergt het ook heel veel kennis om combinaties te bouwen die werkelijk uitmuntend presteren. Dat is vaak een lange zoektocht. Lastiger dan met digitaal, maar als het dan ook lukt kan een draaitafel verbazingwekkende performance-levels halen.    

Epiloog

De Elac Miracord 70 is een luxe draaitafel met een chique uitstraling. De aanwezige afstelmogelijkheden van de tone-arm zijn beperkt, maar erg functioneel en gebruiksvriendelijk. Snelheidswisseling gaat door de aandrijfsnaar over een pulley-loopvlak met een andere diameter te leggen. Daarvoor moet het plateau even weggenomen worden. De Miracord 70 is heel stil (black background), geeft een fraai laag, is dynamisch, biedt detaillering, biedt meer autoriteit en rust dan veel spelers onder de 1000 euro en kenmerkt zich met verschillende cartridges door een fenomenale stage-weergave. De vaste headshell heeft twee montage-sleuven. Dat biedt de mogelijkheid om een cartridge zeer nauwkeurig in te kunnen regelen met behulp van een alignment protractor. Iets dat vrijwel onmogelijk is bij vaste headshells met alleen bevestigingsgaten. De meegeleverde Audio Technica AT-95 is een zeer goed presterend mm-element en doet zeker geen afbreuk aan deze draaitafel. Maar, het prestatieniveau kan absoluut nog omhoog door de toepassing van kostbaarder mm en mc cartridges. Hier speelt vaak weer een stukje emotie en irrationeel denken. Je gaat in een draaitafel van pakweg 1K toch geen cartridge van 300-2000 euro monteren? Oké, waarom dan niet?  Wie (opnieuw) start met analoog en een wat serieuzer draaitafel zoekt die nauwelijks duurder is dan een Blue Note uit de 1500 serie, kan veel plezier beleven met deze draaitafel.

Elac Miracord 70
€ 1.199,- | Optioneel acryl stofkap: € 199,-

Servi-Q | www.servi-q.nl