HiFi.nl is een uitgave van BVDO sinds 1 juli 2019. Dit artikel is een externe bijdrage van Home Emotion.
Home Emotion heeft onlangs een fabrieksbezoek gebracht aan het Deense DALI. Behalve dat de fabrikant exceptioneel goed klinkende hifiluidsprekers fabriceert, ontwikkelt deze ook prachtige in-wall speakers voor custom installatie.
‘Audiophile Walls’
Custom install en het installeren van in-wall luidsprekersystemen is in de Benelux nog geen gemeengoed. Nu is er in de Benelux weliswaar een groei waarneembaar, maar kent nog niet de proporties van, bijvoorbeeld, de Amerikaanse markt. In de VS is custom installatie en met name de toepassing van on- en in-wall luidsprekers al helemaal ingeburgerd. Niet in de laatste plaats omdat de bouwwijze van de Amerikaanse woningen zich hier bij uitstek voor leent.
Gouden locaties
Onroerendgoedprijzen hebben ook een invloed. Wanneer we kijken naar de ontwikkeling van huizenprijzen in de grote steden, kunnen we wel stellen dat de prijs van een vierkante meter woonoppervlak op veel plaatsen letterlijk door het dak gaat en het totaal aangeboden woonoppervlak omgekeerd evenredig afneemt. Iedereen met een goede baan wil immers op die toplocatie wonen. Hierom zal een muziek- of filmliefhebber hier zijn kostbare leef-oppervlakte liever niet in beslag willen laten nemen door manshoge hifi speakers of door een veelvoud aan speakerunits bij een Dolby Atmos of DTS:X configuratie. Tenzij de bewoner genoegen neemt met een loungestoel, een koelkast voor het pilsje en een klein bijzettafeltje voor een zakje chips.
Aangezien de meeste huizenbezitters op dergelijke toplocaties toch liever ontspannen en in luxe willen leven, er misschien een gezin willen stichten en hier ook zo af en toe bezoek willen ontvangen wordt naar andere oplossingen gezocht om in de spaarzame vrije momenten optimaal van muziek en films te kunnen genieten.
Oplossingen
Dichter bij huis ondervinden we vergelijkbare dillema’s, maar deze ontstaan veelal uit esthetisch oogpunt. Vaak wordt er gekozen voor een minimalistisch ogend compromis in de vorm van een draadloze speaker of soundbar omdat het aanbod hiervan nu eenmaal overweldigend is. De kwaliteit is dit vaak niet.
De DALI-manier
Bij DALI vinden ze minimalisme en uiterlijk ook belangrijk, maar dit gaat nooit ten kosten van de kwaliteit. Niet voor niets luidt de lijfspreuk van DALI “In Admiration For Music” en tijdens ons bezoek aan de Deense fabriek ‘ademde’ zelfs de medewerkers van DALI een voorliefde voor muziek.
Als luidsprekerfabrikant is DALI bij een breed publiek bekend. Minder bekend is dat DALI al diverse jaren hoogwaardige in-wall systemen produceert. Hierbij is DALI, net als bij haar conventionele luidsprekers, zeer begaan met de kwaliteit in de reproductie van muziek en streeft de fabrikant naar een vergelijkbare geluidskwaliteit als bij haar conventionele luidsprekersystemen. Het ontwikkelen van een in-wall luidspreker staat echter niet gelijk aan fabriceren van een simpele kunststof bracket om een conventionele speaker aan of in de muur te bevestigen; hier komt echt wat meer bij kijken.
Ontwikkeling en productie
Danish Audiophile Loudspeaker Industries, zoals DALI voluit geschreven luidt, heeft een tweetal eigen fabrieken voor ontwikkeling en productiedoeleinden. In de Deense fabriek vindt de ontwikkeling plaats. De halffabricaten voor onder meer de drivers worden onder Deens management en Deense arbeidscondities in de Chinese DALI-fabriek vervaardigd.
De drivers worden vervolgens in Denemarken afgebouwd. De luidsprekers worden eveneens met de hand in de Deense fabriek geproduceerd en elke luidspreker wordt vervolgens uitvoerig op werking en optiek geïnspecteerd alvorens deze worden verscheept.
Vrouwenvleugel
Tijdens de fabriekstour valt het ons op dat er in de Deense productiefaciliteit voornamelijk vrouwen werkzaam zijn. Volgens DALI heeft dit niet zozeer te maken met zoiets als een vrouwenquotum of omdat vrouwen een beter gehoor hebben dan mannen. Het is gebleken dat vrouwen assemblagewerk met een hogere precisie uitvoeren dan mannen en hierbij bovendien een constante kwaliteit afleveren. Dus, wanneer je ergens een DALI luidspreker ziet staan, is de kans groot dat deze met veel liefde en volledig door vrouwenhanden zijn vervaardigd.
Tijdens onze rondleiding hebben we bovendien een goed beeld gekregen van het kwaliteitsaspect binnen de productieomgeving van DALI. Wat ons opvalt is dat de chirurgisch cleane fabriek keurig is geordend en er hangt bovenal een serene rust. Een rust die wij overigens in heel Denemarken hebben ervaren.
DALI Phantom
De Phantom serie is de custom install-lijn van DALI en deze is voorzien van dezelfde hoogwaardige, maar voor custom installatie aangepaste technologieën uit de high-end Epicon, Rubicon en Opticon series. Uiteraard past DALI hier ook haar gepatenteerde verliesarme Soft Magnetic Compound (SMC) technologie toe, waarmee er door lagere hysteresis-verliezen een lagere vervorming en meer efficiëntere weergave wordt bereikt. Zodoende kunnen de Phantom luidsprekers zelfs met minder krachtige versterkers een perfecte geluidskwaliteit leveren.
Optisch zijn de Phantom luidsprekers strak en neutraal vormgegeven. Bij de S-serie zijn de magnetisch afneembare frontjes rechthoekig, bij de H-serie vierkant en bij de E-serie zijn deze rond. Met dit design verdwijnen de luidsprekers vrijwel onzichtbaar in elk interieur en springen nooit schreeuwend in het oog. Hiermee blijft de rust in huis behouden en wordt de Feng Shui niet verstoord.
Voor elk doel de juiste Phantom
De DALI Phantom Serie omvat een breed en diep portfolio aan in-wall luidsprekers inclusief toebehoren voor inbouw in muur en plafond. Deze lijn begint bij de E-serie, daarna de H-serie en tenslotte de S-serie.
De DALI Phantom S is de top uit de Phantom serie. De 2,5 weg systemen zijn voorzien van woofers met het vederlichte houtvezel conusmateriaal en van de zalige hybride dome/planar tweeters die ook in de conventionele topmodellen van DALI worden toegepast. De twee topmodellen in deze serie zijn bovendien uitgerust met passieve radiatoren voor een indrukwekkende laagweergave. Het frequentiebereik (S-280) loopt van 48 Hz tot 25 kHz. De S-serie is primair bedoeld voor wandmontage.
De DALI Phantom H is een serie van open 2- en 3-weg in-wall luidsprekersystemen. Het conusmateriaal van de H-serie is net als bij de S-serie vervaardigd uit vederlicht houtvezel. Voor het hoog wordt gebruik gemaakt van een conventionele dome tweeter. Het frequentiebereik (H-120) loopt van 32 Hz tot 25 kHz zodat een losse subwoofer niet noodzakelijk is. De H-serie is bedoeld voor montage in de wand, maar ook heel geschikt voor plafondmontage.
De DALI Phantom E betreft een serie met coaxiale 2-weg luidsprekers. Deze hebben vochtbestendig polypropyleen conusmateriaal voor een nog flexibelere toepassing. De E-60 kan zelfs worden uitgerust met een zogenaamde back-box om vocht en vuil vanuit het plafond weg te houden van de tere delen bij de speaker. Door de licht hellende conusconstructie kan de speaker zodanig worden gedraaid zodat het meest optimale afstraalgedrag wordt verkregen. Het frequentiebereik (E-80) loopt van 49 Hz tot 25 kHz. De E-serie is bedoeld voor plafondmontage, maar is ook prima geschikt voor montage in de wand.
Luisteren
In de luisterruimte van de fabriek staan de verschillende Phantom luidsprekers klaar voor gebruik. Wij luisteren uitgebreid naar de S-series in een 5.1 surround setup. Twee S-280 dienen als frontspeakers, de S-180 als centerspeaker en 2 S-80’s verzorgen de achter kanalen. DALI heeft in deze set wel een subwoofer opgenomen, maar deze is niet perse nodig voor een krachtige en diepe laagweergave.
De Phantom serie is een passief luidsprekersysteem. Er zijn dus geen versterkers met Digital Signal Processing (DSP) ingebouwd. De diepte van de S-serie behuizingen bedraagt slechts elf centimeter en zijn derhalve op voorhand wat sceptisch over de laagweergave. Om de laagweergave in de compacte behuizing van de S-280 en S-180 dieper te laten doorlopen past DALI 10-inch passieve radiatoren toe die naar voren afstralen. Deze radiatoren kunnen precies op een bepaald frequentiebereik worden afgestemd waardoor er wel een winst wordt behaald in het laag, maar waarbij de lineaire weergave en het fasegedrag niet negatief worden beïnvloed.
DALI sound
De beleving is in een woord waanzinnig. De signatuur van dit Phantom-S systeem is onmiskenbaar DALI. Neutraal, muzikaal en vooral ongedwongen. De weergave in het midden en hoog is ruimtelijk en levendig. De snelheid waarmee de weergevers haar werk doen is opmerkelijk. Deze DALI in-wall geeft veel transiënt informatie in de muziek weer, zodat zelfs de kleinste aanzetten, rafeltjes en microdetails in de muziek hoorbaar worden. Dit draagt voor een groot gedeelte bij aan het realisme in de weergave van instrumenten en stemgeluid. De laagweergave is niet overheersend en wordt snel en goed gecontroleerd weergegeven.
Ondanks de relatief ondiepe behuizingen en het ontbreken van DSP is DALI er in geslaagd om zowel haar signatuur en filosofie ook in de Phantom S serie te implementeren. Als we niet beter zouden weten zouden we verwachten naar een set conventionele high-end luidsprekers van DALI te luisteren. Niet voor niets heeft DALI met deze Phantom S serie onlangs een EISA-award in de wacht gesleept voor het best klinkende in-wall luidsprekersysteem.
Voor- en nadelen inbouw
Natuurlijk zul je je afvragen welke nadelen er kleven aan in-wall luidsprekers. Hier kunnen we helder over zijn. Eigenlijk geen enkel nadeel. De Phantom serie is zowel voor elke stereo en surround toepassing te gebruiken. Bovendien kan de Phantom serie in elke woning worden geïnstalleerd. Wel kan de installatie van in-wall en in-ceiling luidsprekers in sommige woningen met betonnen wanden en plafonds enige aanpassing vereisen in de vorm van een verlaagd plafond en een voorzetwand.
Kabelfetisjisten zullen misschien wel even moeten slikken. Het wisselen van luidsprekerbekabeling is namelijk geen klusje dat in een paar minuten is gepiept. DALI levert echter een breed aanbod aan speciale en hoogwaardige in-wall bekabeling, zodat de installatie voor een lange periode probleemloos blijft werken en bovenal goed blijft klinken.
Slim verhuizen?
Betaalbare smart-home oplossingen vinden steeds vaker een weg binnen het huishouden en hierbij smelten home automation en home entertainment meer en meer samen. Nu zijn het veelal nog losse producten, maar het onzichtbaar wegwerken van alle technologie wordt een logische volgende stap.
Op dit moment komt de huizenmarkt weer lekker op stoom en kan er bij de verbouwing van de nieuwe woning ook worden nagedacht over het gemak van home automation en misschien zelfs over custom install oplossingen voor de hifi set. Voor veel muziek en filmliefhebbers een hele reële optie.
De (aan)sturende techniek vormt tegenwoordig dus ook al geen belemmering meer. Het werkt intuïtief, betrouwbaar en wordt steeds betaalbaarder. Een goed voorbeeld is natuurlijk Roon, waarbij met een enkele mobile device alle Roon compliant apparaten van verschillende makelij in huis kunnen worden bediend. Ook het meer specialistische OpenHome platform biedt een excellente basis voor de custom installatie van high-end audio apparatuur in een multiroom omgeving.
Heb je verhuisplannen en overweeg je je nieuwe huis uit te rusten met home automation, multiroom audio of surround, dan zijn in-wall luidsprekers natuurlijk dé kers op de taart. De kwaliteit van de DALI Phantom S serie is in elk geval excellent en om de kosten hoef je het ook niet te laten. De DALI Phantom serie heeft ons in elk geval positief verrast.
DALI | www.dali.nl
