Al een flinke poos geleden kon ik een glimp opvangen van de nieuwe NAD T778 bij DALI Benelux in Waalwijk. Nu is dan eindelijk het moment daar dat ik met de nieuwste AV-receiver van NAD aan de slag kan. Het is er eentje van de allereerste batch, maar de hoop is dat de T778 snel in grotere getale leverbaar is. Iets wat zeker met de huidige coronacrisis een groot vraagteken is. Tot die tijd probeer ik je tekstueel een indruk te geven van wat je met de NAD T778 voor moois in huis kunt halen.
NAD T778
Als je de nieuwe aanwinst van NAD bekijkt, dan is de gelijkenis met het design van de M10 sterk te noemen. De NAD T778 breekt wat dat betreft zeker de traditie met betrekking tot een vrij conventioneel design van de oudere modellen. Waar de T758 v3 en T777 v3 er, zeker in vergelijking met de nieuwste telg, nogal lomp en niet echt hip uitzien is de T778 qua uiterlijk wel echt helemaal van deze tijd. Erg strak vormgegeven, een mooi groot centraal geplaatst aanraakgevoelig scherm en slechts twee fysieke knoppen. Een grote draaiknop voor het volume en een drukknop om aan en uit te zetten. De matzwarte finish straalt daarbij een zekere elegantie uit. Het apparaat mag dan ook echt gezien worden en is niet voorbestemd om achter een kastdeurtje te worden verstopt.
De afwerking is van torenhoog niveau. Geen grote naden tussen de verschillende panelen en er is ook veel zorg besteed aan de achterzijde waar alles goed bereikbaar is en logisch is geplaatst. De aansluitterminals zijn van hoge kwaliteit en voelen uiterst stevig aan. Het predikaat ‘Masters Series’ zou bij deze NAD zeker niet misstaan.
Versterking en digitaal-naar-analoog conversie
NAD heeft met de T778 de eigen lat voor AV-receivers nog hoger gelegd, want waar de vorige modellen wat achterhaald ogen, zijn ze van binnen allesbehalve teleurstellend.
De T778 is dan ook het nieuwe referentiemodel. Met een negental versterkte eindtrappen kun je sowieso al veel kanten op. Per kanaal wordt er, bij gelijktijdige aansturing, 80 Watt aan vermogen geleverd door de Hybrid Digital versterkers. Het vermogen wat NAD opgeeft hoeft nooit met een korrel zout te worden genomen. Ze noemen het zelf FDP, full disclosure power. Ze geven een eerlijke opgave van het vermogen bij belasting van alle kanalen over de gehele bandbreedte bij een totale harmonische vervorming van in dit geval minder dan 0,08%. De dempingsfactor is daarbij hoger dan 300. Dat is gewoonweg indrukwekkend en daarmee snap ik dat NAD de T778 als referentiemodel ziet
De NAD T778 heeft een ESS Sabre digitaal-naar-analoog converter aan boord. Welk type exact is me helaas niet bekend. Het vermoeden rijst echter dat het om de 9028Pro gaat, aangezien die ook in de M10 is gebruikt. Er is in elk geval hardwarematige ondersteuning voor MQA-decoding. En niet alleen via BluOS, maar over alle digitale ingangen. Naast dat MQA ondersteund wordt, is er ook voor diverse andere (hi-res) bestandsformaten ondersteuning aanwezig. DSD en DXD horen daar dan helaas weer niet bij. Via de Bluesound app op Windows en Mac kun je echter wel DSD aanbieden, waarna op die computer de DSD stream wordt omgezet naar een lossless 24-bits FLAC bestandsformaat zodat het BluOS-platform er alsnog mee overweg kan.
Uiteraard (en uitermate) geschikt voor homecinema
Qua ondersteuning voor het homecinema georiënteerde deel is er sprake van 6 HDMI-inputs die volledig compatibel zijn met HDCP 2.2, 4:4:4 kleurresolutie en dus ook met HDR formaten zoals HDR10+ en Dolby Vision. Op het gebied van meerkanaals en/of driedimensionale audio is er ondersteuning aan boord voor Dolby TrueHD, Dolby Atmos, DTS Master Audio én nu ook DTS:X. Laatstgenoemde was een tijd geleden nog niet beschikbaar voor de T758v3. Eerlijkheidshalve moet ik wel zeggen dat het al een tijd geleden is dat ik met de T758v3 heb gestoeid, maar DTS:X ondersteuning was toen de grote afwezige.
Het spreekt voor zich dat de oudere formaten zoals regulier Dolby Digital en DTS ook worden ondersteund. Naast de 6 HDMI-ingangen (5 voor, 1 achter) zijn er 2 HDMI-uitgangen aanwezig waarvan er eentje geschikt is voor de doorgifte van 4K én HDR, inclusief ARC en CEC.
Voldoende aansluitmogelijkheden
Wie analoge bronnen heeft komt gelukkig aan zijn trekken. Een platenspeler ingang behoort namelijk tot de standaard uitrusting. Er is naast een phono ingang een tweetal analoge RCA-ingangen aanwezig. Op digitaal gebied kun je twee apparaten via digitale coax én twee apparaten optisch aansluiten.
Een 7.2.4 Dolby Atmos opstelling is bereikbaar doordat er in totaal 11 pre-outs voor de reguliere kanalen en 2 subwoofer-uitgangen aanwezig zijn. Maar veel, zo niet de meeste consumenten, zullen met de 9 versterkte eindtrappen al meer dan voldoende kanalen tot hun beschikking hebben voor bijvoorbeeld een goed bereikbare opstelling met bijvoorbeeld vijf luidsprekers om je heen en twee of vier stuks in het plafond.
BluOS en Bluesound app
Het kloppende hart van het systeem is, zoals bij veel NAD apparaten, het BluOS platform. Het platform is ook bij andere merken terug te vinden. Natuurlijk bij Bluesound en DALI, maar ook Monitor Audio en Roksan hebben een samenwerking aangekondigd.
Met dit platform is streaming audio zeer toegankelijk en wat mij betreft ook gebruiksvriendelijk toepasbaar via de gratis Bluesound app die beschikbaar is voor de mobiele platforms iOS en Android, maar ook voor Windows en Mac. Er worden talloze muziekdiensten ondersteund. Van het mainstream Spotify tot, voor mij, onbekende diensten als KKBOX of Murfie. Op deze site is al veel gezegd en geschreven over BluOS en Bluesound. Wat mij betreft is het in elk geval het meest uitgebreide multiroom-platform wat echt is gericht op muziekliefhebbers die van hoge kwaliteit audio houden. De zogenoemde audiofielen? Ja, misschien ook wel, maar laten we het even op hoge kwaliteit audio houden.
Sonos scoort misschien net wat beter dan BluOS op algehele gebruiksvriendelijkheid en de echte liefhebbers van de totale muziekbeleving inclusief achtergrond informatie en albumhoezen en dat soort zaken, zullen indien ze al zijn begonnen met Roon, vooral daarbij zweren en blijven, al was het maar in verband met de dure licentie. Toch gebiedt de eerlijkheid mij te zeggen dat ik persoonlijk erg houd van de aanpak van BluOS. Het is over het algemeen zeer overzichtelijk en het werk uiterst stabiel.
Daarbij weten de ontwikkelaars steeds meer functionaliteit en steeds meer streamingdiensten in de software te stoppen zonder een compleet redesign. Denk aan bijvoorbeeld ondersteuning voor Alexa en Google Home, of AirPlay 2. En omdat er meer merken hebben aangekondigd met het BluOS platform te gaan werken, kun je ook een multibrand-multiroom oplossing in huis halen en zit je dus niet aan een specifiek merk vast. Wat overigens sowieso bereikbaar is geworden met de AirPlay 2 ondersteuning, maar dat terzijde.
Dirac Live
Iets waar ook al het nodige over geschreven is, ook op deze site, is Dirac. Het is misschien wel het beste stukje software voor de thuismarkt voor het optimaliseren en afstemmen van je luidsprekers op de ruimte waarin ze staan te spelen. Niet alleen correcties op de frequenties kun je hiermee aanpakken, zoals een veel voorkomend probleem als staande golven en/of roommode, maar ook impulsgedrag en dus timing is hiermee effectief te beïnvloeden. En daar zit dan ook meteen weer de nuance. Dat is dan ook de reden waarom ik zeg dat het ‘misschien’ wel het beste stukje software is voor de consument. Het is namelijk niet heel erg simpel om het echt goed te doen. Easy to learn, but very hard to master.
Echt goed inmeten en afstellen is dus iets wat je wellicht beter door je dealer kunt laten doen, tenzij je zelf er gewoon veel tijd in steekt om het je eigen te maken en om door middel van trial en error tot een voor jou bevredigend resultaat weet te komen. De resultaten die je er mee kúnt behalen zijn dan in elk geval zeer geslaagd te noemen. Mits goed gedaan. En wellicht verwacht je het niet eens nodig te hebben in jouw luisterruimte die al akoestisch is geoptimaliseerd, maar geloof me als ik zeg dat er weinig tot geen situaties en ruimtes zijn waar Dirac niets kan toevoegen. Want zeker de aanpassingen in het tijdsdomein zijn uniek voor dergelijke tooling.
Dat is zeer nuttig bij meerwegluidsprekers. Daar kan (en zal in veel gevallen) een timingverschil ontstaan tussen de drivers onderling. Dus de hoge en lage tonen die zijn niet precies op elkaar uitgelijnd, zogezegd. Het geluid in de tweeter begint bijvoorbeeld een fractie eerder of later dan die in de basdriver. En dat is iets wat Dirac zeer effectief kan aanpakken, waardoor de weergave een stuk strakker en nauwkeuriger wordt. En dat is vooral een kwestie van het zelf horen en ervaren, want al maak ik daar nog duizend woorden aan vuil, het zelf ervaren zegt veel meer.
Om al deze ingewikkelde correcties te doen is er overigens een veel uitgebreidere meting nodig dan je wellicht gewend bent van concurrerende systemen. Het is ook niet de receiver zelf die de berekeningen maakt, maar een stukje software op je computer of smartphone. En het is ook niet alleen de centrale positie, of sweetspot die je meet, maar een veelvoud van plekken waar je meet. Afhankelijk van de ruimte die je wilt meten kan dat oplopen tot wel 13 meetposities in een thuissituatie. En daarbij moet je als gebruiker de doelcurve van het frequentiebeloop vormen, die standaard overigens vrij vlak en zonder de oh zo lekkere jus is. Het is dus in bijna alle gevallen dat ik zelf Dirac heb gebruikt en heb getest, noodzakelijk geweest de doelcurve aan te passen. Want een vlakke curve, daar word ik zelf niet gelukkig van.
Dat lijkt allemaal erg bewerkelijk en ik zeker zin is dat ook zo. Maar nogmaals, met de juiste aanpassingen en dus inspanningen, kom je tot een erg goed resultaat. Zeker op plekken waar je de speakers niet in een zo optimaal mogelijke positie kunt plaatsen en waar je geen volledig akoestisch geoptimaliseerde luisterruimte hebt. Trek er dus gerust een dagje voor uit en zie het als een investering in je eigen luisterervaring.
Luisteren naar meerkanaals audio
De NAD T778 is primair natuurlijk op de markt gezet als oplossing voor een thuisbioscoop. Hoe mooi BluOS ook kan zijn voor een muziekliefhebber. Ik wil daarom vooral eerst de focus leggen op mijn ervaringen met het kijken naar en luisteren naar films en series waarbij de NAD T778 het middelpunt vormde van mijn thuisbioscoop.
Wat ten eerste al zeer positief is, is dat ik met een veelvoud aan bronnen geen problemen had met de zogenoemde HDMI-handshake. Nooit was het probleem daar dat beeld of geluid niet werd herkend. Het was constant zeer stabiel. Ook bij het wisselen tussen audio- en/of videoformaten tijdens het kijken van films op een schijfje werd het juiste formaat feilloos en snel herkend.
Daarnaast was, zeker na het inmeten met Dirac, het geluidsbeeld mooi homogeen. Bij films met een Dolby Atmos of DTS:X soundtrack is de soundbubble erg sterk. Ik werd omringd door geluid zonder dat het overdreven werd. Het ‘in de film zitten’ wordt met een goede versterker alleen maar vergroot doordat er geen duidelijke hoorbare overgangen zijn tussen de kanalen en er dus geen kanaal is te bespeuren wat juist te hard of te zacht staat. Want dat leidt natuurlijk alleen maar af. En dat is met de NAD T778 zeker het geval. Eenmaal ingemeten met Dirac en ik heb geen behoefte meer gehad nog te twijfelen aan de correcties. Het klinkt gewoon waanzinnig.
Een film die ik zelf graag gebruik als referentiemateriaal is Ready Player One met in het bijzonder de racescene in het begin van de film. Omgevingsgeluiden, kleine details van bijvoorbeeld rinkelende munten, glasgerinkel, motorgeluiden, stemgeluiden, muziek, het heeft allemaal zijn eigen plek onder het satijnen laken van geluid die over me heen ligt. En dat zonder dat het ene geluid of effect het andere wegdrukt. De T778 lijkt ook een bijna onuitputtelijke energiebron te bezitten, want zelfs op zeer hoog volume is de controle alom aanwezig. Erg indrukwekkend. Als AV-receiver zeker.
Luisteren naar muziek
Een review op HIFI.NL zou natuurlijk nooit compleet zijn zonder in te zoomen op de muzikaliteit van een versterker. Of het oorspronkelijke doel van die versterker nou film- of muziekweergave is. Wat mij betreft geldt de stelregel dat wanneer een AV-receiver goed presteert in stereo/muziekweergave, dat de meerkanaals weergave bij films uitmuntend is.
Tijdens de testperiode heb ik voornamelijk gebruik gemaakt van mijn eigen hi-res collectie op mijn NAS en van het aanbod op Tidal als ik echt actief en gericht aan het luisteren was in de avonden en overdag deed de NAD T778 vooral dienst als doorgeefluik van NPO Radio 2 via TuneIn.
De weergave van muziek is erg sterk. Neutraal haast en bovenal zeer gedetailleerd en met een fijne brede soundstage die breder en dieper speelt dan de opstelling. De muziekweergave is daarmee erg levendig en zeker niet saai of droog. Door ingrijpen van Dirac is de weergave strak en accuraat met een hele lekker timing bij vooral pop of disco georiënteerde muziek. En zeker als je dergelijke corrigerende software als Dirac niet gewend bent kan het in het begin lijken of je wat mist in het laag en dat het wat mager klinkt. Maar hoe langer je er naar luistert hoe prettiger het is. Schakel je dan Dirac weer uit, dan weet je dat het met Dirac aan gewoon beter is. Met name in het middenlaag komt er meer detail naar voren.
Er zit een bepaald soort enthousiasme en energie in de weergave die het luisteren naar muziek op deze AV-receiver, die daar simpelweg niet primair voor in de markt is gezet, maakt tot een absoluut feestje. Het voelt nergens als een compromis tussen muzikale kwaliteiten en surround kwaliteiten en dat is dus een prettig gegeven voor iemand, zoals ikzelf, die van zowel een filmavondje houdt als van een avondje met een goed glas wijn of whisky in de hand te luisteren naar je favoriete muziek.
Conclusie
Met een AV-receiver als de NAD T778 hoef je geen keuze te maken uit topkwaliteit surround óf topkwaliteit muziekweergave. Deze NAD kan het gewoon allebei. De weergave is heerlijk energiek en gedetailleerd en er is meer dan genoeg vermogen om wat lastigere speakers in bedwang te houden. Daarbij heeft NAD voor de T778 een aansprekend uiterlijk bedacht wat aansluit bij andere recente versterkers van NAD zoals de M10. Met het mooie, goed af te lezen aanraakgevoelige scherm als stralend middelpunt is de manier van bedienen en het uiterlijk meer van deze tijd en wijkt daarmee duidelijk af van eerdere AV-receivers van het merk. En natuurlijk is daar ook BluOS en Dirac. Het maakt van de NAD T778 een heerlijk totaalpakket voor een scherpe prijs. Een absolute aanrader!
Op dit moment is de NAD T778 wel verkrijgbaar, maar het is lastig te bepalen wat de actuele levertijden en voorraden zijn. Dit heeft natuurlijk alles te maken met de onzekere tijden waarin we op dit moment leven. Neem dan ook contact op met een NAD dealer bij jou in de buurt voor meer informatie over de beschikbaarheid.
NAD T778
2.999,00 euro | NAD | DALI Benelux
Beoordeling 5 op 5
