Marantz staat op het punt om zichzelf opnieuw uit te vinden. Dat horen we nu al een tijdje, maar met deze twee gloednieuwe Model 30-stereotoestellen krijgen we meteen een idee waar het iconische merk naartoe wil. En dat is richting de toekomst, maar ook weer richting het verleden.
Ongeveer twee jaar geleden presenteerde Marantz de KI Ruby-reeks, een speciale editieset bestaande uit een versterker en een SACD-speler die nog door wijlen Ken Ishiwata getuned werd. Nu is het weer tijd voor iets bijzonder, al gaat het deze keer niet om een gelimiteerde reeks met beperkte oplage. De nieuwe Model 30-versterker en -SACD-speler springen om een hele andere reden enorm uit de band: ze lijken totaal niet op de andere Marantz-toestellen. Dat is helemaal het geval gezien het gaat om een merk dat qua designtaal al heel lang netjes tussen twee lijntjes kleurt, waardoor zelfs het goedkoopste apparaat herkenbaar blijft als een Marantz. Ongetwijfeld een voordeel qua merkidentiteit, maar het maakt het ook moeilijk voor nieuwe modellen om zich te onderscheiden.
Waarom ogen de Marantz Model 30 (een geïntegreerde versterker van circa 3.000 euro) en de SACD 30n zo anders? Wellicht omdat Marantz al zo lang trouw bleef aan het huidige design, misschien wel té lang, en moederbedrijf Sound United het tijd vindt om iets nieuw te doen. Dat past ook bij het streven om Marantz toch nog meer als een premiummerk te positioneren, een voornemen dat al in 2017 geuit werd.
Het boeiende is dat Marantz tegelijkertijd vooruit wil (wat onder meer blijkt uit de omhelzing van klasse D-technologie van Hypex) en toch zijn roemrijk verleden niet wil loslaten. Daarom dat deze nieuwe Model 30’s er helemaal anders uitzien – maar toch ook doen denken aan historische hifi-apparaten waarop Marantz zijn imago bouwde. Retrofuturistisch? Misschien is dat inderdaad wel het juiste woord.
Nieuw design
Marantz-historici zullen die Model 30-naam al eens eerder hebben gehoord. Het is inmiddels al heel lang geleden, maar ‘Model 30’ sierde eens een Marantz-versterker. Het is een van de legendarische toestellen van het merk, dat zeker in de Benelux een bijzondere status geniet. Deze oude Model 30, net als de even bekende Audio Consolette en Model 2250, diende als inspiratiebron voor de nieuwe Model 30-generatie. Het nieuwe design grijpt dus echt terug naar vroeger, zonder elementen te laten vallen die wel héél lang deel uitmaken van het Marantz-DNA. Geen vrees, er is nog een patrijspoort-display in het midden van de versterker.
Maar sommige vertrouwde Marantz-designelementen zijn weg. De voorkant die aan de uiteinden een beetje bol staat, bijvoorbeeld. Bij de nieuwe Model 30 en SACD30n bestaat de voorkant uit twee niveaus, iets dat bijvoorbeeld NAD bij zijn Master-reeks ook doet (maar anders). Als je naar de foto’s kijkt, wordt het duidelijk hoe het zit. Er is een centraal gedeelte met alle knoppen en displays die uitsteekt ten opzichte van de grotere voorkant. Dat diepteverschil wordt enorm geaccentueerd door de verlichting aan de weerszijde van het primaire voorpaneel. Het witlicht benadrukt ook het ruitjespatroon op het achterliggende paneel, wat vanuit bepaalde hoeken een 3D-effect opwekt. Het is een beetje optisch bedrog, want zoveel reliëf voel je niet als je er met je vinger over strijkt. Misschien is het toeval, maar het doet wel wat denken aan de afwerking die Mytek toepast op zijn Brooklyn-apparaten. Al is het bij Mytek nog een stukje meer uitgesproken qua tastbare niveauverschillen.
Het retrogevoel is bij de Model 30-versterker zonder twijfel het sterkst. Daar zorgen de vele draaiknoppen die onder het ronde display staan echt wel voor. Bij de SACD30n is dat effect kleiner, gewoonweg omdat dit apparaat wel een groot rechthoekig scherm bezit en een modernere knoppen-layout. De SACD30n is dan ook behoorlijk multifunctioneel apparaat, dat maakt de bediening nu eenmaal ook wat uitgebreider.
Zoals altijd zijn de Model 30-toestellen beschikbaar in het zwart of het champagnezilver. Die laatste versie vinden we zelf net iets knapper en authentieker, maar ook dat is een kwestie van persoonlijke smaak. En of het nieuwe design geslaagd is? Afgaande op de reacties die we vanuit de omgeving en collega’s ontvingen is het toch spraakmakend, in de zin van dat sommigen het prachtig vinden en anderen weer niet.
We zijn ook heel blij dat Marantz de remote niet is vergeten. Te vaak krijgen we high-end apparaten op bezoek die zelf prachtig gebouwd zijn maar vergezeld worden door een goedkope afstandsbediening. Gegeven dat je een remote veel vaker gaat aanraken dan het eigenlijke audiotoestel, vinden we dat altijd een misser. Bij de Model 30 en SACD30n krijg je echter een klassieke remote die door een metalen bovenkant en degelijke knoppen toch heel prettig in je hand ligt.
Nieuwe techniek met vertrouwde sound
Een jaar of twee geleden kondigde Sound United aan dat ze Marantz hoger in de markt wilden zetten. Een element daarbij was zorgen dat het merk ook echt zijn karakteristieke sound zou behouden. Wat dat juist betekende wist met name Ken Ishiwata altijd goed uit te leggen, al betekende dat wel dat er gegrepen werd naar de term ‘muzikaliteit’ die sommigen als inhoudsloos beschouwen. We hebben altijd verstaan dat het onder meer betekende dat accuratesse misschien niet het ultieme doel is, maar wel een weergave die muziek mooier maakt. Een beetje kleuring mag, zolang dat het luisterplezier verhoogd. Om dit te bereiken zet Marantz bij de Model 30 klasse D-techniek in, meer bepaald nCore-modules van Hypex. Dat is niet nieuw, want dat gebeurde al bij het PM10-vlaggenschip, maar betekent wel dat Marantz iets behoorlijk modern inzet om een sound te krijgen die al decennia geleden gedefinieerd werd. Een grote bijdrage aan het gewicht van de versterker wordt geleverd door een grote ringkerntransformator die de (intern discrete) voorversterker van stroom voorziet. In het two-stage-ontwerp is er nog een tweede schakelende voeding voorzien voor de eindtrap. Wie zich een beetje Marantz-kenner zal niet verrast zijn om te horen dat er onder de motorkap weer HDAM’s voorkomen, Marantz’ discreet printplaatalternatief voor compacte op-amp-chips die volgens de fabrikant een belangrijke bijdrage leveren aan het typische Marantz-geluid.
Gegeven de rijke geschiedenis van zustermerk Denon op vlak van cartridges – en natuurlijk de vinylhype tout court – zijn we niet verbaasd om een phono-ingang met bijhorende MM/MC-selector vooraan op de Model 30 te vinden. Voor magnetic coil-cartridges zijn er drie standen voorzien (33, 100 en 390 Ohm), voor maximale compatibiliteit met de verschillende MC-cartridges die je in de handel vindt.
Een heel eigen DA-converter
Het tweede apparaat in de Model 30-line-up is de SACD 30n. Je denkt nu misschien, als je die naam ziet: “Oh, weer een schijfjesspeler”. En dat klopt ook, want dit is inderdaad een volledige cd-speler met SACD- en dvd audio-leescapaciteit. Maar de naam van dit toestel doet het te weinig eer aan, al kregen we van Marantz de feedback toen we hier een grapje over maakten dat die 'n' op het einde staat voor 'netwerk'. Bij deze. Want inderdaad, de SACD 30n is eveneens een netwerkspeler, compatibel met het HEOS-platform, DLNA/UPnP en AirPlay 2. Daarnaast beschikt het over digitale ingangen, waaronder een USB klasse B-input. Dit maakt het eenvoudig om een netwerktransport van eigen keuze of een laptop aan te sluiten. We deden dat met een Volumio Primo, een betaalbare streamer, omdat we zo makkelijk hi-resbestanden via Roon naar de Marantz kunnen sturen. Een laptop (of lowcost: een Raspberry Pi of Intel NUC) die je met een USB-kabel verbindt is uiteraard ook een goede optie - ook voor andere audiofiele software, zoals Audirvana. De SACD 30n zelf is namelijk enkel Roon Tested, wat concreet betekent dat je streamt via AirPlay – dus maximaal aan 48 kHz / 16-bit. In elk geval, die digitale ingangen betekenen dat je de SACD 30n ook gewoon kunt gebruiken als DAC. Weer een rol er bij.
De DA-conversie in dit toestel is heel intrigerend. Het bouwt verder op de MMM-technologie die met de SA-10 geïntroduceerd werd, en ook present was in de SA-KI Ruby. Die drie M’en staan voor Marantz Music Mastering, en verwijzen naar de eigenzinnige aanpak die de fabrikant hier toepast. Nu ja, eigenzinnig... het is zover we weten gebaseerd op heel oude Philips-technologie, maar dan verder verfijnd. In essentie werkt het door alle PCM-audio eerst om te zetten naar een DSD-stroom van 11,2 MHz, om zo een veel eenvoudigere DA-conversie toe te passen en digitale artefacten te vermijden. Zo’n DSD-conversie vooraf is overigens niet uniek voor Marantz, je vindt het op sommige DAC’s van andere merken terug. We denken daarbij spontaan aan de iFi Audio Pro iDSD of de TEAC UD-503, maar er zijn er vast nog meer. Bij de SACD 30n zorgen twee aparte klokken ervoor dat de conversie van hi-resformaten exact verloopt, naargelang een samplingfrequentie van 44,1 of 48 kHz (of veelvouden van) bezitten. Er komen bij MMM ook minder filters aan te pas die een impact kunnen hebben op de weergave, bijvoorbeeld door ringing (het natrillen van een audiosignaal) toe te voegen. Toch vind je in de instellingen twee filters (1 en 2) die je kunt inschakelen. Het is de moeite om tussen die twee te schakelen, want filter 2 brengt toch een ervaring die iets analytischer overkomt, wat de stem van Sevdaliza op het pas verschenen ‘Shabrang’ meer naar de voorgrond bracht. Filter 1 ("met iets meer ringing", aldus de fabrikant) staat wel iets dichter bij de oorspronkelijke Marantz-klank.
Streaming audio
Wil je streamen? Dan heb je bij de SACD30n aardig wat keuzes. Dat is nu ook niet zo ongewoon, de meeste streaming apparaten tegenwoordig bieden je veel opties. Op zich niet slecht, want zo vindt iedereen wel een manier om zijn muziek te beluisteren. De AirPlay 2-optie bijvoorbeeld, is heel voor de hand liggend als je veel met een iPad werkt. Je bent dan wel beperkt tot cd-kwaliteit, maar het is heel handig om bijvoorbeeld Apple Music-playlists af te spelen. Spotify-gebruikers kunnen de Marantz rechtstreeks vanuit de app van de muziekdienst van muziek voorzien.
Hi-resbestanden naar de Marantz-speler sturen kan op verschillende manieren. Via DLNA/UPnP is geen slechte keuze, mits je een goede DLNA-speler-app op je mobiele toestel installeert. Wij gebruiken graag BubbleUPnP (Android) of mConnectHD (iOS). Die laatste vond om een of ander reden de SACD30n echter enkel als bron, niet als afspeelapparaat. Volgens ons ligt het aan de app, want met BubbleUPnP en de Glider-app (iOS) konden we probleemloos een stream naar de Marantz sturen. Deze kronkels zijn we wel gewoon van de oude DLNA-technologie.
De optie die Marantz zelf graag naar voren schuift is het HEOS-platform. Dit streamingplatform is heel bekend van andere Marantz-producten en heel wat Denon-toestellen. De ingebakken ondersteuning voor muziekdiensten vinden we wat zwak (Tidal, Deezer, Soundcloud en Amazon Music), maar het is in zijn soberheid wel makkelijk te gebruiken en effectief.
Het heeft ook wat handige pluspunten. Zo kun je de HEOS-app gebruiken om de hele set te bedienen, incluis het in/uitschakelen van de Model 30-versterker en het selecteren van ingangen op de SACD30n en de Model 30. HEOS is ook een multiroom-platform, wat betekent dat je een cd die speelt in de SACD30n ook kunt laten horen op een HEOS-speaker in de keuken of een muzieksysteem in de eetkamer.
Zoeken naar de juiste match
Tijdens zijn verblijf in onze testruimte hebben we de Model 30-versterker gecombineerd met een aantal speakers. Omdat ze nog opgesteld stonden na de recente Hegel H95-test eerst met de KEF R3’s, maar dat huwelijk vonden we net iets te koud. De DALI Rubicon 2’s dan, wat zeker niet slecht klonk maar naar onze smaak weer net iets te warm. Het bewijst weer dat de match van versterker en luidsprekers toch iets cruciaal is om goed te krijgen, want zowel de DALI als de KEF vinden we in andere opstellingen zeer goed.
Een idealere partner voor de Model 30 vonden we toen we de Bowers & Wilkins 705 Signature-speakers die klaarstonden om terug te keren naar de fabrikant toch weer uit de doos haalden. De bovenliggende tweeter en het loszwevende hoog waar de Britten zo van houden blijkt precies te zijn wat we zochten.
Zoals heel veel muziekliefhebbers tegenwoordig bezitten we een immense cd-collectie die voornamelijk dient als stofmagneet. Misschien is het anders bij jou, maar hier komen vinyl en streaming veel vaker aan bod. Cd's nauwelijks. Ergens is dat spijtig, want de cd (en afgeleiden zoals SACD en dvd-audio) blijft een mooi medium. Natuurlijk heeft Marantz indertijd voor het SA-10-vlaggenschip wel nog de moeite gedaan om een nieuw drive-mechanisme te ontwikkelen, een afgeleide waarvan te vinden is in deze SACD 30n. Al dat werk negeren zou een beetje gek zijn, dus duiken we even in de kast en halen we de Deutsche Grammophon-SACD van Beethovens Symfonie nr.9 boven. Het is een album van de Berliner Philharmoniker dat precies levert wat je verwacht van oud-dirigent Von Karajan: een mooie opvoering van Beethoven, net iets sneller en heftiger dan de norm. De Marantz brengt die dynamiek haast moeiteloos.
De Model 30-set maakt op ons het meeste indruk als we de Astor Piazolla-cd van de Italiaanse violist Alessandro Quarta in de SACD 30n stoppen. We kennen dit album goed omdat het een Pure Audio-release is met een Blu-ray die toelaat om er hi-resbestanden af te halen, wat we eertijds ook hebben gedaan. Sommige van de tracks zijn deel van onze vaste test-playlist in Roon, zoals het heftige ‘Fracanapa’, wat het weer interessant maakt om ze hier nu eens vanaf een cd te horen en te vergelijken met de streaming versie. Wat we horen is dat de DA-convertor in de SACD 30n echt alles haalt uit de fraaie opname op de schijf en een meeslepende, levensechte vertoning neerzet die eigenlijk niet onderdoet voor de gestreamde hi-resbestanden. We krijgen weer dat positieve gevoel rond cd’s, net zoals toen we de SA-KI Ruby reviewde en die gelijkaardig presteerde. Het is wellicht maar tijdelijk omdat het gebruiksgemak van streaming zo groot is, dat klopt wel. Het bewijst in elk geval weer dat cd-kwaliteit echt wel topkwaliteit kan zijn, met de juiste transport- en DAC-combinatie.
De keuze voor nCore doet geen afbreuk aan het Marantz-erfgoed, al zijn er toch wat veranderingen te noteren. Het wat slomere karakter dat je soms kon ervaren bij oudere modellen is hier nagenoeg verdwenen bijvoorbeeld. Het staat nog altijd ver weg van een strakheid en helderheid van pakweg een Hegel, maar is wel snedig en snel genoeg om de snelste nummers over te brengen. Je kunt naar techno luisteren op deze Marantz, waarom niet? Een nummer als ‘FANTASY’ van Battles raakt niet uitgesmeerd en blijft strak en goed gedefinieerd, ook op die niet zo makkelijk aan te sturen Bowers & Wilkins-speakers. Wat de Model 30-set echter écht graag doet is je vocals presenteren alsof je er bij bent. De speakers spelen hier ook een grote rol in, maar het is toch ook iets heel Marantz om net iets meer te benadrukken.
Zo komen we ook weer terug bij die cd-opnames die door de SACD30n volledig benut worden. ‘To Build a Home’ op ‘Ma Fleur’ van The Cinematic Orchestra is een prachtig lied, dat door de SACD30n-speler zeer overtuigend wordt afgespeeld. De hoge vocals en pianospel met ruwere kantjes, beide van afkomstig van de Canadese Patrick Watson, een artiest die behoorlijk wat aan Jeff Buckley doet denken, weet het Marantz-tweetal pakkend weer te geven. Het woord ‘pakkend’ is geen toevallige keuze, want dat spelen op de emotie verbonden met muziek is eigenlijk waar het bij Marantz altijd al om gedraaid heeft.
Conclusie
Iedereen zal wel een mening hebben over de Model 30-toestellen. Positief of negatief, wij vermoeden dat de meningen verdeeld gaan zijn. Maar op zich is dat al een goede zaak, want iedereen was zo gewoon geraakt aan de looks van Marantz dat er amper nog over werd gesproken. Het nieuwe design vinden we wel geslaagd, al mocht dat voorpaneel net iets luxer zijn afgewerkt. Maar op afstand merk je dat niet. Onder de motorkap is de vernieuwing minder revolutionair, want de overstap naar klasse D en MMM was al iets eerder ingezet bij de PM/SA-10 en KI Ruby. Maar dat doet geen afbreuk aan wat de Model 30 te bieden heeft.
Het lijkt ons dat de meeste mensen zullen opteren voor een Model 30-set, want dan krijg je pas alle functionaliteit in handen en klopt het plaatje helemaal. Maar dat hoeft op zich niet. De toestellen hebben elk voldoende merites om zelfstandig door het leven te gaan. De phono-trap in de Model 30-versterker is zeer goed en je kunt natuurlijk andere bronnen aansluiten – zolang ze maar een analoge output hebben. Ook de SACD30n verdient aandacht. Net zoals bij de K Ruby is de schijfspeler voor ons de ster in dit gezelschap. Dat komt omdat de DA-conversie in de SACD 30n zeer aangename resultaten oplevert, met dank aan de interne DSD-conversie en de MMM-aanpak, waardoor cd’s zeer goed klinken. Het is absoluut een goede keuze als je nieuw leven in je cd-collectie wil blazen. Maar door de aanwezigheid van streaming is de SACD30n veelzijdig genoeg om bij moderne luistergewoontes te passen.
Marantz Model 30
3.000 euro | www.marantz.nl
Beoordeling 4,5 op 5
Marantz SACD30n
3.000 euro | www.marantz.nl
Beoordeling 5 op 5
