Dynaudio viert dit jaar zijn 45ste verjaardag. En zoals de traditie gaat bij de Deense luidsprekerbouwer, verschijnt er bij elke belangrijke jubileum wel iets ‘special’. Vijf jaar geleden werd er uitgepakt met de eigentijdse, elegante Special Forty, maar met de Heritage Special kiest het merk voor een nostalgische terugblik die een design van gisteren huwt met techniek van vandaag. Morgen in je woonkamer?
Het lijkt alsof Dynaudio nog maar net de fraaie Special Forty voorstelde, maar neen: dat is ook alweer vijf jaar geleden. Tja, het is zoals het moment dat je ontdekt dat Kurt Cobain 27 jaar geleden de Forever 27-club betrad of dat de eerste Die Hard-film al van 33(!) jaar geleden dateert. Times flies, dat blijk weer. Voor zijn 45ste verjaardag presenteert Dynaudio echter iets heel anders. De Heritage Special mag dan ook net als de (overigens nog altijd beschikbare) Special Forty een boekenplankspeaker zijn, het is toch wel iets helemaal anders. Dit is een luidspreker die veel meer de nostalgiekaart trekt dan het vorige jubileummodel.
De naam ‘Heritage’ geeft het perfect aan: een viering van de begindagen van het merk, maar ook van populaire modellen die tussen 1976 en heden uitkwamen. De vorm en de afwerking in walnootfineer voeren je in elk geval meteen terug naar de jaren zeventig. Oude techniek? Neen, die is wel echt state-of-the-art. Kenners zullen bijvoorbeeld de kenmerkende soft-dome Esostar-tweeter van de Denen herkennen.
De Heritage Special is ook op een ander vlak bijzonder: het model zal slechts beschikbaar zijn een beperkte oplage van 2.500 paren. Kan het nog exclusiever? Jawel, want elke luidspreker is handgemaakt in Denemarken, met als finishing touch het aanbrengen van een fineer van natuurlijke origine. Dat betekent dat tijdens de productie stukken walnootfineer gematcht moeten worden, zodat een paar Heritage Special-speakers echt bij elkaar past. Elk paar is daardoor echt uniek. Door de artisanale aanpak moet er wel drie dagen gewerkt worden aan de kast. Dat is veel langer dan bij een mass-market luidspreker. Al die zweet en tranen – en de echte hightech qua driver en tweeter in de kast – vertaalt zich naar een adviesprijskaartje van net geen 6.000 euro per paar.
Trouw aan het verleden
Dynaudio heeft de voorbije jaren aangetoond een meester te zijn in het creëren van luidsprekers die er luxueus uitzien en tegelijkertijd ook modern overkomen. Het zit hem in vele zaken, zoals de voorkeur voor afgeronde vormen, de voorliefde voor naadloos aangebrachte fineren en kleuren die je niet overal tegenkomt. En dat zonder kitsch te zijn. Dynaudio lijkt door zijn Deense roots de vinger aan de pols te hebben qua interieurtrends. De Grey Oak High Gloss bij de nieuwe Contour i’s bijvoorbeeld, de fijne reepjes fineer bij de Red Birch-editie van de Special Forty of de Blond Wood-fineer bij de betaalbare Evoke’s zijn stuk voor stuk echt wel knap en tijdloos.
Net dankzij de modernere designtaal van Dynaudio komen de Heritage Special-speakers aanvankelijk een beetje excentriek over. Toch als we kijken door een hedendaagse bril en even vergeten dat Dynaudio ook een groot pro-merk is waar andere designregels gelden. Maar toch, op eerste zicht ogen deze speakers als een product afkomstig van een van die eerbiedwaardige Britse nostalgiemerken, zoals Harbeth of Castle. Toch is het retrodesign behoorlijk authentiek. De behuizing met zijn baffle die in de kast ‘ligt’ en het gleufje dat de grens aangeeft tussen voorpaneel en zijkanten doet zo denken aan historische Dynaudio-modellen, zoals de Crafft-studiospeakers. Hoe meer je naar de Heritage Special kijkt, hoe meer er van die kleine toetsen blijken te zijn. In feite staat de Heritage Special bol van de verwijzingen naar bijzondere Dynaudio-modellen. Zelfs de luidsprekerklemmen achteraan vormen een knipoog naar oude gloriemomenten.
Over de bouwkwaliteit van de Heritage Special valt werkelijks niets negatief te zeggen. De behuizing is heel solide en trillingvrij, en het fineer is perfect aangebracht. Als we de speakers in de testruimte vergelijken met het beeldmateriaal van Dynaudio vinden we onze testexemplaren iets lichter ogen. De baffle geeft de indruk een iets lichtere tint te zijn dan de randen van de zijkanten, wat ook subtiel anders (en vinden wij: boeiender) is dan op foto’s. Maar zoals Dynaudio zelf stelt: elk paar is door het gebruik van een echt walnootfineer net iets anders.
Esotar3
De verleiding is groot om te blijven doordrammen over de retrosmoel van de Heritage Special, maar de gebruikte technologie verdient even goed in de schijnwerpers te staan. De speaker kwam om te beginnen tot stand op dezelfde wijze als de meeste andere moderne Dynaudio-speakers: eerst op wetenschappelijke wijze ontworpen, getest in de grote Jupiter-meetopstelling in het R&D-centrum in Skanderborg, daarna nog verder getuned aan de hand van luistersessies. Het is echt volgens de regels van de kunst ontworpen.
Tegelijkertijd geeft Dynaudio aan dat de Heritage Special niet zomaar van de band is gerold. Afgaande op de beschrijving van hoe het tot stand kwam was het een echt liefdeswerk van een aantal oudgedienden. Wat, geheel terzijde, ook een van de mooie aspecten van de hifi-wereld is: er is nog plaats voor passie tijdens het ontwerpen.
Het 2-wegsdesign is opgebouwd rond de Esotar3-tweeter die je ook terugvindt bij de high-end (en veel duurdere) Confidence-lijn. Het is een ontwerp waar het merk al jaren aan sleutelt en terecht trots op is. De krachtige magneet, maar ook de omgekeerde hoornconstructie aan de achterkant moeten zorgen voor hoge tonen die exact klinken zoals het hoort. Ook de midrange/woofer is een volbloed Dynaudio, met de bolle dome die via een zone met kleine uitsparingen overgaat in de conus. Die opmerkelijke zone is een stukje techniek geleend van de Evidence Platinum, een machtige toren die ergens rond de 60.000 euro kost.
Ook voor de crossover die op 2,2 kHz opereert en de bekabeling van de Heritage Special trok de fabrikant alle registers open. De custom crossover is ontworpen rond Mundorf Evo Oil-condensators en zorgt onder meer dat de tweeter en midrange/woofer in het tijdsdomein op elkaar afgestemd zijn, terwijl er voor de bekabeling voor Van den Hul is gekozen.
Even zoeken naar het einddoel
Als je vaker luidsprekers bespreekt, ontwikkel je snel een manier van werken zodat je een vliegende start kunt nemen bij het testen van nieuwe spullen. Speakers worden bijvoorbeeld op vaste plaatsen neergezet. Achteraf kan er nog gespeeld worden met positionering en indraaien, maar het beginpunt is altijd hetzelfde. Doorgaans klinkt het meteen redelijk goed tot zeer goed, maar dat was hier niet het geval. We zijn er nog niet, uit deze speakers moet meer te halen zijn. Ligt het aan de NAD C 658 / C298-combinatie? Hmm, overschakelen naar de Devialet Expert 220 Pro levert een mooier resultaat, maar toch zijn we er nog niet. Toevallig staat de Cyrus i9-XR nog opgesteld in ons audiomeubel – en jawel, dat klinkt meteen veel beter. En realiseren we dat bij het wisselen van versterkers de stands van de Heritage Specials ook een beetje verplaatst werden.
We experimenteren nog verder met de positionering en de afstand naar de muur, om uiteindelijk een resultaat te krijgen dat mijlenver verwijderd is van wat we eerst hoorden. In de positieve zin, welteverstaan. Om maar te zeggen: bij sommige luidsprekers is waar je ze plaatst echt wel heel belangrijk. En dat is ook zo bij deze Dynaudio’s. Een ding dat mogelijk speelt is dat de Heritage Special een heel grote baspoort bezit die uitmondt (of ontspruit, als je dat verkiest) bij de achterkant van de tweeter. Dat is een interessante keuze, want zo kunnen de geluidsgolven die achteraan uit de Esotar3 komen vrij uitstralen en uitdoven. De kans op vervorming in het hoog verkleint daardoor nog verder (de Esotar3 doet op dat vlak al veel) en de presentatie wordt net iets ruimtelijker. Maar het is wel oppassen voor reflectie die terugkomt van de muur, zeker als daar een televisiescherm hangt. Indraaien kan daarbij helpen. De les uit dit alles: met betere luidsprekers (maar eigenlijk ook bij bereikbare modellen) baat het om voldoende aandacht te besteden aan plaatsing en aansturing.
We bleven voor deze test nog een tijdje luisteren met de Cyrus, maar omdat de versterker uiteindelijk toch weer de doos in moest keerden we terug naar de Devialet. Die laten we gewoon via Roon muziek spelen. Nu klopt het plaatje helemaal, en krijgen we de Dynaudio-ervaring die we verwacht hadden. Prima, zo kunnen we de nieuwe release van Ani DiFranco op gepaste wijze beluisteren.
In de afgelopen dertig jaar heeft DiFranco circa twintig albums uitgebracht in een varia van stijlen, wat haar toch een van de productiefste en veelzijdigste singer/songwriters maakt die we kennen. ‘Revolutionary Love’ staat bol van soul en betrokkenheid, elementen die goed gepresenteerd worden door de Heritage Special. Opvallend is hoe de stage breed maar vooral heel diep overkomt. DiFranco lijkt echt nog een stukje verder weg van ons te staan dan de drie meter waarop de speakers opgesteld staan.
Het eclectische ‘Chloroform’ neigt naar het psychedelische en mengt de klanken van een nerveus strijkkwartet met toetende saxofoons en allerlei gekke percussie. Het klinkt als een recept voor een onaangename brij, maar het blijft op deze speakers coherent en intrigerend om naar te luisteren. Terwijl we ons door Roon gewillig richting Melody Gardot en Melanie Di Biasio laten voeren, blijft die coherentie positief opvallen. Ja, soms springen bepaalde instrumenten uit een mix, maar ze worden er niet uit geïsoleerd, zoals wel eens gebeurt als we luisteren naar onze Focal Sopra’s N°2’s. De Heritage Specials zorgen altijd voor een totaalbeeld, een muur van muziek die ook beschikt over een iets dieper basfundament dan je zou verwachten van compactere speakers.
Indruk maken de Heritages ook bij old-school rock en americana. Waits, Springsteen en Young, en opvolgers als Drive-By Truckers of American Aquarium, het klikt echt. Wat doet de Heritage ook heel goed? Het middengebied. De koperblazers van de Nordic Brass Ensemble op hun prachtig opgenomen ‘European Tour’-album van 2L bijvoorbeeld, worden weelderig, rijk en meeslepend neergezet, onder meer bij ‘Batalla de Morales’. We baden hier helemaal in een barokke sfeer.
Conclusie
Dynaudio wilde zijn 45ste verjaardag in stijl vieren. Een nobel streven dat wat ons betreft zeker geslaagd is. De Heritage Special is qua industrieel design een enorme retrotrip. Daar moet je van houden, of niet. De keuze voor een nostalgisch uiterlijk betekent echter niet dat je de prestaties van 45 jaar geleden krijgt. De Heritage Special is een luidspreker die verrassend sterk uit de hoek komt, met een fraaie driedimensionale soundstage en een aangenaam, vriendelijk karakter dat je muziek grootser doet klinken. Zelfs in een kleinere kamer.
Dynaudio Heritage Special
2.999 euro | www.dynaudio.com
Beoordeling 4,5 op 5
