Bewierookt is zijn briljante vakmanschap; verguisd is hij om zijn verpletterende “ego”, zijn vroegere lidmaatschap van de NSDAP, zijn jet-set-leven en zijn streven om met de nieuwste audio- en visuele technieken al zijn kwaliteiten als dirigent en regisseur optimaal naar zijn hand te zetten: Herbert von Karajan (1905-1989).

De Oostenrijkse ster-dirigent heeft triomfen gevierd, met vooral de beide orkesten, welke hij gedurende vele jaren als chef, overigens niet zonder diverse spraakmakende geschillen en onderbrekingen, tot de hoogste regionen van met name het grote romantische en expressionistische repertoire heeft opgestuwd: de Wiener en de Berliner Philharmoniker.  Met de Wiener musiceert hij nu op een Sony- dvd-versie van Dvoraks Achtste symfonie in G op.88 een opname van januari 1985 uit de Muskverein in Wenen. Daarover straks meer.
 
Hoewel de laatste jaren gekweld door kwalen van ouderdom en slijtage, wist hij zich als vertolker van het grote symfonische repertoire en talrijke opera´s verzekerd van een ereplaats temidden der maestro´s van de 20ste eeuwse Europese muziekcultuur. Hij heeft eens verklaard dat er geen pijnen waren als hij muziek maakte .

Tot op zekere hoogte was hij all-round, al dient genoteerd, dat hij met Bach, Vivaldi en de Weense klassieken bepaald niet wist te “scoren”, omdat de musicologie en de autentieke uitvoerings-praktijk voor grote,  zeg maar  revolutionnaire veranderingen in de stylische benadering van deze muziek hadden gezorgd. Maar voor -nog net wel- Beethoven, Schubert of voor Brahms en Bruckner kon je hem om een boodschap sturen, evenals de grote romantische Russen, en voor Mahler, R.Strauss,  Schoenberg of Strawinsky. En grote opera´s natuurlijk:  Mozart, Verdi, Wagner, Strauss.

Wat Von Karajan met behulp van zijn eigen wijdverbreide netwerk, allemaal heeft vastgelegd op lp, video, cd, laser-disk en postuum nu ook op dvd, is niet te filmen, zo gezegd.  “Zirkus Karajani” heeft een rijk gevarieerd arsenaal  aan muzikaal en visueel temperamentvol materiaal opgeleverd waarvan deze vertolking van Dvoraks fantastische “Achtste” beslist met ere mag worden vermeld.
 
Dvorak,  deze weken uitvoerig  herdacht – hij overleed een eeuw geleden – wordt beschouwd als de grootste melodicus sinds Schubert en het is alsof Von Karajan in deze uitgewogen, mooi gedetailleerde en transparante vertolking  die luisterrijke melodische vondsten van dit meesterwerk wil benadrukken. Bovendien wordt  de symfonie in haar instrumentale setting thematisch prima  “uitgelicht” via close-ups  van individuele musici of groepen van de Wiener Philharmoniker. Zo is een alleszins evenwichtig en boeiend totaal ontstaan, niet alleen muzikaal van waarde maar ook visueel een “document humain”: je ziet dat het dirigeren hem fysiek moeite kost; zijn gestiek is sober en beperkt maar mist haar uitwerking niet op het orkest. Het uit “Herren Professoren” bestaande ensemble speelt alsof het één organische eenheid vormt. De regie van Ernst Wild is enigszins aanvechtbaar, omdat  steeds halftotalen van instrumentale groepen of close-ups van solisten zijn opgenomen en behalve als intro, nooit het hele orkest.

Het dolby-geluid is fraai en transparant, de beeldkwaliteit excellent.

Aanvullende informatie:
Uitgave: Sony Classical
Distributie: Challenge
Sony dvd - Special features: PCM stereo, Dolby Digital stereo, Discografie,
Booklet & Liner notes, Interactive menus
Opnamedata 8-11 januar 1985 Grosser Musikvereinsaal, Wenen.
Total time: 40´37