De AV Show in Polen is naast High End München de belangrijkste hifi-beurs in Europa geworden en inmiddels zelfs wereldwijd toonaangevend. Een enthousiast publiek en een levendige Poolse hifi-industrie maken het dan ook meer dan de moeite waard om te bezoeken. Vooral als je wat apparatuur en primeurs wil ontdekken die toch net wat anders zijn dan bij ons. We nemen je graag mee in de highlights.

Je kunt niet verwachten dat iedere hifi-liefhebber van de Lage Landen in een vliegtuig of trein springen om even naar Polen te reizen om daar de Audio Video Show te bezoeken. Lokaal zijn er natuurlijk ook voldoende evenementen (Dutch Audio Event, iemand?) waar je veel audioplezier kunt beleven. Elk land heeft zo wel z’n shows. Bij de oosterburen vallen ze zelfs bijna niet te tellen, zowel grote en kleine hifi-shows zijn er.

Toch is het event in Warschau iets bijzonder in het hifi-landschap. Ten eerste vanwege z’n schaal. Met circa 14.000 bezoekers is het een van de grootste ter wereld. Dat getal moet wel geduid worden, benadrukt organisator Adam Mokrzycki: “Dit is het aantal tickets dat echt verkocht wordt. Wie twee of drie dagen de show bezoekt, wordt maar één keer geteld. Mensen met pasjes (zoals de pers) rekenen we niet mee. Veel events tellen anders. Als we bezoekers op hun manier zouden tellen, zouden we dichter bij 18.000 raken.�

Zelfs met die gelijkgeschakelde telling zou de High End-beurs in München – het wordt wennen: vanaf 2026 moeten we daar ‘Wenen’ schrijven – nog een tikje groter blijven. Maar: HEM is een beurs waar het in de eerste plaats om de zakelijke, B2B-kant van hifi draait, consumenten zijn er pas welkom op de laatste twee dagen. In Warschau staat de consument helemaal centraal.

Iedereen is welkom

En die consument is in Polen niet per se een man vanaf pakweg 40 jaar. Ook dit jaar was het publiek opvallend divers, zowel qua geslacht als leeftijd. Veel tieners die in groepjes rondlopen en relatief veel gezinnen, dat viel toch wel op. Dat is wel vooral zo in het deel van de show dat doorgaat in het knappe PGE Narodowy-stadion.

Hier vind je in bijna zeventig ruimtes grote merken (incluis beeld) en middelgrote hifi-bedrijven die een breder publiek willen aanspreken, met nog een tiental exposanten in de brede gangen. Niet per se de kleinste trouwens. Er is genoeg ruimte voor pakweg Pro-Ject om een groot deel van hun assortiment te etaleren (incluis het nieuwe Signature 12.2-vlaggenschip, eerste foto onder), en ook Loewe raakte er een indrukwekkend aantal tv’s kwijt. Veel aandacht ook voor projectie, onder meer van XGIMI (tweede foto onder).

Ongewoon is dat je hier een gerespecteerd hifi-grootmacht als McIntosh kunt beleven maar even goed het mainstream-geluid van een JBL (en dan bedoelen we de maker van Bluetooth-speakers en -hoofdtelefoons, de ‘andere’ JBL is uiteraard eveneens aanwezig, onder meer met de nieuwe AV-receivers).

Ook in de gang van het stadion te vinden: een DJ die zorgt voor een hippe soundtrack (op net het juiste volume, goed gemikt) en er is ook livemuziek. Dat zorgt voor een levendige beurssfeer, een beetje schwung, terwijl individuele ruimtes wel gewoon toelaten om kritischer te luisteren. Al moet je bij hifi-shows nooit de verwachting koesteren dat je echt goed kunt luisteren, daar is een gerichte dealershow veel beter voor geschikt.

Complimenten wel voor de vele fabrikanten die in Warschau meer dan gemiddeld moeite deden om de kamer zo goed mogelijk te laten klinken. Het is moeilijk in te schatten, maar we hadden er vaker dan op HEM een moment van ‘hmm, hier ga ik wat langer voor zitten’. Misschien omdat het volumeniveau er nergens LOEIHARD stond.

In het Nationaal Stadium is er bovendien een heel grote zaal waarin de belangrijkste headfi-merken verzamelen – het is bijna een volledig eigen headfi-show. Het oogt wat chaotisch, maar bezoekers kunnen er aan tientallen luisterposten alle mogelijke hoofdtelefoons, in-ears, DAC’s, hooftelefoonversterkers en muziekspelers uitproberen. En dit jaar ook excentrieke zaken, zoals die DM13 draagbare cd-speler van FiiO. Veel van die jongere muziekliefhebbers repten zich snel naar deze ruimte.

Maar wacht…

Wat allemaal te zien en horen is in het Nationaal Stadium zou in veel landen al het equivalent zijn van een zeer geslaagd grootschalig hifi-event. Zeventig kamers, ontelbare merken én duizenden bezoekers over alle generaties heen, dat mag een succes heten. De Audio Video Show gaat echter op meerdere locaties door. Naast alles wat er in het PGE Narodowy-stadion te beleven valt, brengt een korte gratis busrit je naar het Radisson Blu Sobieski-hotel. Dit deel van de show is heel wat traditioneler. ‘Echte’ hifi dus – we gebruiken de term hier zeker niet normatief, maar puur om een onderscheid te maken met de meer mainstream AV in het voetbalstadion.

In de Sobieski vind je op de gelijkvloers in een handvol grotere zalen, incluis een grote hal gevuld met nieuw en tweedehands vinyl. Hier was het elke dag dat we op de show waren echt koppenlopen. Dat was ook dikwijls het geval voor de vele hotelkamers overgenomen door hifi-fabrikanten en hun demo’s.

Je moet wel tegen menigtes kunnen, want de Poolse bezoekers willen alles gezien hebben en blijven ook graag luisteren. Op de benedenverdieping was de kamer waar de Audio Group Denmark present tekende bijvoorbeeld altijd heel vol – net als de kleine ruimte ernaast waar de organisatie technische achtergrondsessies had voorzien met hifi-beroemdheden als Michael Fremer en Ken Kessler.

Niet elke kamer was even groot, maar de kamers op verdieping 1 tot en met 7 (!) waren wel de plaatsen je als hifi-liefhebber kon kennismaken met merken en producten die je bij ons nauwelijks of niet tegenkomt. Want dat is het andere aspect van deze show die heel aantrekkelijk is: Polen is een echt hifi-land. Er is veel enthousiasme bij bezoekers én er zijn veel merken, zowel kleine en nieuw als groot en gevestigd. Er lijkt daarbij ook wel wat liefde te zien voor meer traditionelere hifi-vormen. We zagen bijvoorbeeld veel buizenversterkers van eigen bodem, maar niet zoveel qua digitaal spul (al heeft Polen wel met namen als Ferrum en Lampizator ook op dat vlak veel kennis). Moeilijk om te zeggen of het goed klonk in een showcontext, maar de Homogenix-cartridges die in Warschau hun eerste uitje kregen waren wel echte blikvangers. Onder meer door het fijne design, maar ook door de gebruikte materialen (goud en hout).

Pylon en Fezz Audio zijn mooie voorbeelden van twee merken die groot zijn in Polen (en andere landen), maar bij ons nog echt moeten doorbreken.

De buizenversterkers van Fezz zijn sinds kort ook bij ons meer in the picture, dankzij een nieuwe distributeur, in Warschau zagen van hen de Olympia Evo (foto rechts). Dat is de eerste gebalanceerde monoblok-versterker van het merk, uiteraard in een strakke designbehuizing die in verschillende kleuren beschikbaar is. 

Zeer present is ook Unitra (onder). Van oorsprong was dit een soort samenwerkingsverband uit de communistische tijd tussen verschillende staatsbedrijven om audio te bouwen. Nu is de naam nieuw leven ingeblazen door Michal Kicinski, een van de mensen die heel rijk is geworden door het bedenken van The Witcher-games (je kent misschien de gelijknamige reeks op Netflix).

De Unitra-producten ademen een sterke retrosfeer uit met versterkers voorzien van VU-meters en draaitafels met een solide seventiesdesign. Sinds kort ook bij ons beschikbaar in de Benelux, horen we.

Een interessant gesprek hadden we bij Diora. Die naam zegt je wellicht weinig, want de speakers van dit Poolse merk zijn we sinds kort pas bekend mee gemaakt door distributeur The Audiospecialists die tevens met dit mooie merk op het Dutch Audio Event heeft gedemostreerd. De speakers zijn dan ook bij hen op kantoor te beluisteren en onze auteur Q. Bulterman zal eerdaags naar The Audiospecialists afreizen om een review van de Diora Chors op locatie te maken. Het zijn bijzondere verschijningen, onder meer dankzij een verende suspensie die de gigantische speakers ontkoppelen van de grond.

De kans is groot dat je al een Diora-gebouwde speaker in huis hebt. Het is immers wereldwijd een van de grootste fabrikanten van speakerkasten; ze leveren speakerbehuizingen voor circa 40 merken, waaronder een heel aantal bekende namen.

De levendigheid van de grote Poolse markt lokt naar ons gevoel ook beginnende merken uit andere landen, het lijkt een plek te zijn waar je een goede try-out kunt uitvoeren. We vielen bijvoorbeeld binnen in een fraaie ruimte van Ø Audio uit Noorwegen, een luidsprekerbouwer die pas sinds 2021 internationaal mikt en uitpakte met een goed klinkende demo (met dank aan dikke Electrocompaniet-versterking) in de Benelux vertegenwoordigd door distributeur ERCT.

Deel drie van de show

Alsof een groot stadion en veel kamers in een groot hotel niet voldoende waren, heeft de AV Show nog een derde poot in een hotel aan de andere kant van de straat bij de Sobieski.

Het Golden Tulip-hotel heeft maar tien kamers, maar het zijn wel heel grote conferentiezalen waar plaats is voor – laten we zeggen ‘excentrieke’ – niche high-end. Dat gezegd zijnde kregen we hier wel een magnifieke mainstream-demo van de Contour Legacy-speakers van Dynaudio in een afgeladen volle zaal.

Wel wat primeurs

Dit jaar was er een ongewoon tweekamp tussen twee audioshows die mikken op een internationaal publiek. Terwijl de AV Show doorging in Warschau, was er ook simultaan de Paris Audio Video Show (technisch gesproken begint het event in Polen wél een dag eerder). Voor sommige hifi-merken die maar zoveel mensen en toonproducten hebben blijkbaar wel wat uitdagend.

Zo besloot Eversolo om z’n nieuwe high-end streamer-die-alles-doet, de DMP-A10, in Parijs voor te stellen, maar was er geen spoor van te bespeuren in Polen. Sommigen tekenden natuurlijk gewoon op hetzelfde momenten in de twee hoofdsteden present. Focal bijvoorbeeld, die in een mooie ruimte in het nationaal voetbalstadion de Utopia Diva liet zien (foto rechts). Je moet niet al te lang wachten om dit actief luxebeest zelf van dichtbij te ontdekken, want het is ook een headliner op de Audio Show iEar’ in Tilburg. Wel fijn om in Warschau een blik te kunnen werpen op de class A/B-versterking waaraan Focal-zustermerk Naim gewerkt heeft.

Sonus faber Suprema

Een echte highlight op de show was de Suprema van Sonus faber. Dit jubileummodel is echt iets bijzonders, en op 9 & 10 november te beleven bij AudioExpert. Het is geen luidspreker, maar een heel systeem dat voor ongeveer 800.000 euro te koop is. Twee enorme maar piekfijn afgewerkte torens wordt vergezeld door twee enorme (maar wel ranke) dubbele subwoofers, met een digitale crossover die zorgt dat het juiste signaal bij de juiste weergever terechtkomt. Ga het 9 & 10 november vooral zelf beleven!

Het was tijdens ons bezoek te druk voor een foto, deze is met dank aan Jonas Bryngelsson van Hifi & Musik.

Bij ons zie je Sonus faber meestal met McIntosh-versterking, in Polen werd er gerekend op een fraaie Classé-set met een streepje Naim (en IsoAcoustics-ontkoppeling). Over McIntosh gesproken: de Amerikanen waren natuurlijk niet afwezig in Warschau. Naast uitpakken met de Mc2.1 KW-monoblok (een hele toren: één monoblokversterker plus twee aparte voedingen!) ter ere van de 75ste verjaardag van het merk en die kekke XRT2.1K met z’n 81 drivers, konden we McIntosh-systemen ook in andere kamers spotten. Onder meer met Rockport (ook heel aanwezig in meerdere kamers) en Vivid-speakers.

Devialet Astra

Als je kijkt naar wat Devialet allemaal de voorbije tien jaar lanceerde, dan zou je bijna kunnen vergeten dat het voor het Franse bedrijf allemaal begon met een high-end versterker. Voor wie dat vergeten was, stelde Devialet op de show in primeur de Devialet Astra voor. Dit vervolg op de Expert Pro-versterkers is even flexibel én plat als altijd, maar heeft enkele upgrades gekregen. Zoals een verbeterde versie van de ADH-versterking en app-bediening. En een knappe afwerking, die in de Opera Gautier-editie letterlijk een gouden toets krijgt.

Lyngdorf FR-2

Er gaat veel aandacht naar de Clarity 6.2 van Radiant Acoustics, een nieuw bedrijf van Peter Lyngdorf. Maar het merk Lyngdorf had z’n eigen wereldpremière in Warschau met de voorstelling van de FR-2. 

Wel een bijzonder ding: het is een zuil die uitdrukkelijk bedoeld is om vlak tegen een muur te plaatsen. Dat past bij de Lyngdorf-filosofie om voor het laag net met de muurinteractie te werken. Op de show maakten ze een goede indruk (weliswaar in een hele drukke ruimte), en door hun afgerond design, vele beschikbare kleuren en mooie textielroosters lijkt die FR-2 wel een boeiende optie voor wie iets onopvallend in de woonkamer zoekt.

Bekende namen, ander huwelijk

Dankzij een uitstap net voor de zomer naar een event van Masimo hebben wij van de pers al een aantal kansen gehad om de nieuwe Model 10 en de bijhorende SACD10 en LINK10n van Marantz te bekijken. Ook dit krachtig toptrio zal vast in Nederland op meerdere plaatsen te beleven zijn.

Op zich is dat dan niet een reden om naar show in Polen te gaan. Maareh, wat je wel hebt op zo’n beurs is dat er andere combinatie worden gemaakt. Hier hoorden we de nieuwe Marantz-vlaggenschepen spelen via twee Canton-speakers die je ook gerust top-of-the-line mag noemen: de gelimiteerde GS-versie van de Reference.

Trekt de aandacht wel, maar wie goed oplette zag in een naastliggende kamer naast de fonkelnieuwe PMA-3000NE-versterker ook de nog niet aangekondigde DCD-3000NE SACD-speler van Denon staan. Niet echt een verrassing dat het bestaat, maar officieel nog niet aangekondigd.

Perlisten mét subs

Nog zo’n combinatie die je hier niet vaak zult tegenkomen op events: Perlisten met Auralic en Nuprime. Wel grappig, de tegenstelling tussen de forse S7m-monitors met twee Perlisten-subs en de kleine Aries S1 en platte Nuprime-versterking. Maar het klonk wel fijn. Dit alles overzien door een gigantische toren met alle Perlisten R-subwoofers op elkaar gestapeld.

In de Benelux stuurt Hegel bijna altijd KEF aan, wat een geslaagd huwelijk is. In Polen liggen de kaarten wat anders qua distributie en werd de nieuwe H400-versterker gedemonstreerd met ELAC-speakers. Ook niet slecht!

Luxman L-505Z

De echte primeur was voor onze allereigenste Dutch Audio Event in samenwerking met het team van Dynaudio Benelux, in Warschau kreeg het z’n tweede moment in de schijnwerpers: de nieuwe L-505Z van Luxman. Het is precies wat je verwacht van het gerespecteerde Japanse merk. Prachtige bouwkwaliteit, VU-meters en betrouwbare klasse A/B-versterking zonder een spoortje digitaal.

Je moest al een kenner van Musical Fidelity zijn om hun twee primeurs te signaleren: de M8x DAC en M8x Vinyl. Deze twee componenten komen tussen de betaalbare M6x-lijn en de high-end Nu-Vista-families te staan.

De M8x Vinyl intrigeert wel, want het biedt heel veel instelmogelijkheden en aansluitingen (incluis gebalanceerde in- en outputs). Een beetje verder kwamen we ook een paar aandachttrekkende Chrome-edities van MF-toestellen tegen. Haal je stofdoek maar boven!

Zeker niet de mooiste speaker op de show, maar wel een opmerkelijk stukje techniek? Even diep ademhalen… de Genelec 838A Adaptive Point Source Main Monitor, een actieve speaker die zeker geen monitorformaat heeft (het is 1,5 meter hoog en 235 kg zwaar). ‘Monitor’ verwijst hier naar de pro-kant, want het zet bijzondere techniek (zoals vier 5-inch midrange-drivers rond een diepe coaxiale hoorn, en software) om de kamer uit de luisterervaring te halen. Niet helemaal hifi van stijl, maar wel heel zuiver.

Ook op DAE was T+A’s R 2500 R van de partij. Deze alleskunner op hoog niveau (14.000 euro met streaming, cd-speler en veel ingangen) speelde in Polen wel heel mooi met de fonkelnieuwe Criterion S 240-speakers. Het is een transmissielijn-design, wat je ter plekke kon bewonderen bij een dwarsdoorsnede van zo’n speaker.

Helemaal nieuw zijn de C700 V2 en M10 V3 van NAD niet. Tenminste, ze zijn al eerder aangekondigd. Maar echt beschikbaar worden ze nu pas. Op de AV Show konden we ontdekken dat ze qua uiterlijk niet zo veel verschillen van de vorige generaties, maar intern is er wel heel wat anders. Hoe dat zoal zit, kun je lezen in een eerder nieuwsbericht over de M10 V3 na de lancering in de VS, en hier over de C 700 V2.

Om het verslag af te ronden, delen we graag nog wat highlights in de vorm van foto's met een kort onderschriftje om je een indruk te geven van wat we nog meer gezien hebben op de 2024-editie van de Audio Show Warschau.

Aanvullend verslag in tekst & beeld

Nagra? Dit is maar een detailshot van een veel groter systeem dat aangevuld werd met een Avid-draaitafel. Maar zo zie je veel beter het compacte, strakke design dat de audioapparaten van Nagra zo aantrekkelijk maakt.

Op iedere zichzelf respecterende high-end audioshow zijn toeters nooit ver weg. Pardon, hoornspeakers. Maar los van alle grapjes: dit hoornsysteem van GIP Laboratory, gebaseerd op historische designs van Western Electric en met een reeks externe crossovers achter de speakers, klonk wel alsof er een volledig orkest in de kamer stond. Qua voetafdruk zal het inderdaad niet veel verschillen.

Ons oog werkt getrokken door de retrovibe van The Enhancer (een parametrische phono-equalizer) van Thöress. Kort door de bocht denk je misschien dat dit echt iets is uit de tijd van de Warschaupact, maar het merk komt uit Aken, net over de grens. Ook in de rack: een machtige draaitafel van Odyssey, en met een belangrijke rol voor bekabeling van van den Hul.

TEAC is de laatste jaren heel wat actiever geworden. Dat hun Reference 700-toestellen fraai kunnen klinken ontdekten we hier bij deze set met Vintage Ten-speakers van Fyne Audio en ZenSati-bekabeling.

Silent Pound kwamen we vorig jaar ook tegen. Het is iets bijzonder, waarbij een geavanceerd design wordt ingezet om directionele speakers te creëren (aanvankelijk stond hier dat het meerdere tweeters inzet, maar dat klopt niet, de vele gaatjes zijn deel van het design om geluidsgolven gericht te sturen). Het idee is dat je hierdoor sterke beeldvorming krijgt zonder invloeden van de kamer, wat akoestische behandelingen minder noodzakelijk maakt. De sweet spot hebben ter plekke we ervaren als klein – vandaar de ene stoel – maar als je er zit, ervaar je een heel bijzonder helder stereobeeld. De ontwerpers merken wel op dat deze opstelling opzettelijk werd gekozen voor de show om het effect duidelijker te maken; bij woonkamergebruik kan er ook naast elkaar geluisterd worden.

Mytek heeft een kantoor in Warschau, dus veel moeite kostte het wellicht niet om dit systeem met Empire-componenten naar de Sobieski te sleuren. Sowieso zijn het geen grote apparaten. De sterren hier zijn de nieuwere Empire Monoblocks die gebaseerd zijn op de hippe GanFET-versterking. Geen buizen dus, al lijkt dat eerst wel zo.

Het aanbod van MoFi Electronics groeit steeds verder aan. In Warschau konden we eindelijk eens luisteren naar Andrew Jones' derde creatie, de SourcePoint 888. Ook de Ultraphono en Masterdeck-draaitafel kwamen sterk uit de hoek.

Vergeleken met de vele complexe audiosystemen die je elders op de show vindt, is deze actieve Kii Seven-opstelling best wel een verademing. Het zet uiteraard wel sterk in op DSP-technologie (en dat is ook z'n sterkte), om een spectaculair wall-of-sound te produceren. 

Ultra high-end van Hollandse bodem: Kharma

Niet de Horn Acoustics-speakers in deze kamer trokken de aandacht, wel de fijne elektronica van SoulNote.

Het was bijzonder moeilijk om deze foto te maken. De kamer van Franco Serblin zat altijd afgeladen vol, waardoor er altijd mensen in de weg liepen. Gelukkig kwam het er toch van, zodat je deze stijlvolle setup kunt bewonderen.

Eerlijk? Het eerste wat we dachten toen we hier binnenwandelden: "Wat is dit nu weer?", en dan niet echt positief bedoeld. Maar verdorie, dit gek ogend systeem klonk gewoonweg heel fijn. 

Looks zijn belangrijk, ook bij hifi-producten. Het Poolse Eposound produceert daarom deze heel aparte speakers met behuizingen die hout en hars combineren voor een unieke look.

Nog meer Hollands Glorie: de bijdrage van het team van Dutch & Dutch.

Van het Poolse DearWolf Audio hebben we ooit de machtige Longhorn-speakers gehoord. De zuiltjes die ze op de show toonde waren heel wat eleganter (de binnenste zijn echter van Linea Audio). De rode toestellen zijn onder meer een DAC-01T van Mugz Audio, een merk dat ook veel losse zelfbouwcomponenten verkoopt - ook dat is meer een ding in Polen.

Met de Trapeze recreëert Trapeze een heuse hifi-icoon. Het maakt wel iets los, want dit is de zoveelste show waar we een massa muziekfans zien die met veel plezier naar deze piramides uit Denemarken zitten te luisteren. De North-apparatuur van Moon by Simaudio heeft daar vast ook wel iets mee te maken.

Over het Poolse 5fe Audio Systems weten we niet zoveel behalve dat a) het aardig klonk in deze ruimte en dat dat ze hun speakers en buizenversterkers graag heel aparte designs meegeven.

Nog een nieuwe luidsprekerfabrikant uit het Hoge Noorden dat in Warschau z'n producten komt voorstellen. De speakers van Storgaard & Vestskov worden gebouwd op Bornholm, een Deens eiland in de Baltische zee. Deze Frida zag er knap uit en klonk best fijn!