Kent u de televisie reclame over stroomlevering waarbij een echtpaar aan het stopcontact ruikt? Vast wel. Het betreffende energiebedrijf roept daarna triomfantelijk dat bedorven stroom niet bestaat. Met mijn elektrotechnische achtergrond ben ik het volkomen met ze eens.
Dezelfde achtergrond maakt mij overtuigd van het feit dat vervormde stroom wel bestaat, zo u wilt spanning want stroom loopt pas als er een potentiaal verschil is tussen twee met elkaar verbonden elektroden. Wisselspanning waarop gelijkstroom componenten meeliften. Spanning vervormt door besturingspulsen, door instraling, door apparaten die het net vervuilen enzovoort. Een zuivere sinusvormige spanning van 230 Volt met een wisselfrequentie van 50 Hertz is niet meer uit het stopcontact te halen tenzij u zelf de stroom opwekt. Iets dat de PurePower Audio Power Supply 1050 en zijn bescheidener familieleden inderdaad voor u doen.
Is het dan belangrijk dat de netspanning onvervormd, zonder pieken en dips en zonder harmonischen audio apparatuur voedt? Naar mijn mening wel. Ik hoef maar rond te kijken of te meten in mijn thuissituatie (appartement) om te beseffen dat ik ben omgeven door vier verschillende draadloze computer netwerken, minimaal zes GSM toestellen, minimaal drie draadloze telefooninstallaties, veel dimmers die harmonische vervorming terug in het net pompen, schakelende voedingen van computers en aanverwanten, trams die elke 7,5 minuut langsrijden, een zendamateur met een antenne van tientallen meters lengte op een paar meter langs mijn raam en een hele industrie/kantoorwijk op minder dan een kilometer afstand. Elke avond van 11 uur tot 11.15 uur knippert een met een dimmer uitgeruste schemerlamp. Gaan netfilters secondelang hevig zoemen en trafo’s brommen.
‘s-Nachts als het stil is kan een netfilter in de logeerkamer zo hard brommen dat een eventuele logé wakker wordt. Daar staat namelijk mijn tweede set achter een eenvoudig edoch doeltreffend netfilter. Al die storingen komen in meer of mindere mate terecht op de spanning die uw audio en video apparatuur voedt uit het openbare elektriciteitsnet. De voeding in het apparaat is soms zeer doeltreffend afgeschermd en filtert zoveel mogelijk weg, soms is er nauwelijks sprake van enige filtering in de voeding zelf omdat de klank in negatieve zin kan worden beïnvloed of uit oogpunt van kostenbesparing. De rommel die door de voeding terecht komt in de audio en video circuits zorgt voor onrust in het geluid, hardheid, scherpe klanken, spikkels in het beeld, contrastverlies, beeld diepte verlies, hoor- en zichtbare ruis en voor brom. Gelukkig haast nooit in die mate dat muziek of beeld ongenietbaar wordt, maar als de storingen weg zouden zijn raakt u minder vermoeid, voelt u zich rustiger en prettiger, luistert en kijkt u langer en met meer plezier. Het is dus harde noodzaak te zorgen voor schone, onvervormde netspanning aan beeld en geluid apparatuur.
Softe en harde aanpak
De softe aanpak van het hierboven geschetste probleem bestaat meestal uit het vervangen zekeringen, het tussenplaatsen van netfilters en scheidingstransformatoren, het slaan van een aparte aardelektrode, betere kabels en kwistig gebruik van ferrietkernen. Allemaal middelen om die ellendige harmonische vervorming terug te dringen en een zuivere 230 Volt sinus van 50 Hertz terug te krijgen. In de eerste plaats is het onmogelijk om alle vervuiling weg te halen en in de tweede plaats introduceert u vaak nieuwe ellende zoals dynamiek beperking of versterkers die niet meer lekker klinken.
De harde aanpak gaat uit van een energiebron die uitsluitend dient om onvervormde spanning op te wekken. U zou gebruik kunnen maken van een windmolen, een dieselgenerator of een elektromotor die een generator aandrijft. Niet iets dat ik als flatbewoner kan neerzetten. Wat wel kan en overigens niet nieuw is, is de energie uit de wandcontactdoos omzetten naar gelijkspanning en die gelijkspanning gebruiken om wisselspanning te genereren. De benodigde onderdelen daarvoor zijn in vele elektronica winkels te koop. Maar wat de kunst is, is te zorgen dat de omzetting geen nieuwe vervorming introduceert, de spanning exact op niveau blijft ook met schommelende belastingen en de inwendige weerstand van de bron vrijwel nul Ohm is om geen dynamiek beperkingen te veroorzaken. Piekbelasting moet goed kunnen worden opgevangen zonder dat de spanning inzakt. De constructie vergt daarom diepgaande kennis van meet en regeltechniek, van sterkstroom elektronica en van het gedrag van componenten om tot een goed product te komen.