Een nieuwe film van Lars von Trier, dat geeft altijd tumult. Vanaf de première van Antichrist in Cannes was het weer flink raak, zelden kreeg een film zo’n heftig en gemêleerd onthaal. Het is dan ook een extreme film over grote emoties, uitlopend op een religieus traktaat. Pompeus, vol kitsch en horror effecten, neemt von Trier de hele westerse beschaving op zijn vork. Met recht een film om de tanden in te zetten.
De NRC vulde een compleet Culturele Supplement met beschouwingen en persoonlijke bespiegelingen over de film. Antichrist laat niemand koud, omdat hij niet alleen primaire menselijke emoties toont maar ze ook oproept. Lust, pijn, verdriet, wanhoop, geweld, schrik, walging. Daar kun je je van afwenden, deze film bekijk je niet voor je plezier. Wie blijft kan het getoonde analyseren en van betekenissen voorzien, maar kan er ook voor kiezen gewoon mee te voelen, te ondergaan. Er wordt zwaar aan het onderbewuste geappelleerd, kijken is een ware trip. De twee hoofdpersonen verpersoonlijken de tweespalt in de reactiewijzen: de man staat voor de ratio, het cerebrale, de vrouw voor het gevoel, de passie.
De proloog zet het probleem uiteen in vertraagde zwart-wit beelden van het vrijende paar en hun zoontje, die wakker geworden is en uit het raam valt of springt, op de prachtige aria Lascia ch’io pianga van Handel. Zijn dood valt samen met het orgasme van de ouders. De klassieke twee-eenheid seks en dood, in een notendop.
De rouw van de vrouw (Charlotte Gainsbourg) is heftig, medisch ingrijpen is nodig. De man, een psychotherapeut (Willem Dafoe), is het niet eens de behandelwijze. Hij haalt zijn vrouw van de pillen en neemt haar zelf in behandeling. Die bestaat vooral uit confrontatie met de kern van de eigen angsten. Ze gaan daarvoor naar een bos met de naam Eden, waar de boel uit de hand loopt.
Zoals een knullig geanimeerde vos zegt: chaos rules. De agressie van de man zich uit zich in woorden, als gelegitimeerd door het therapeutische doel. De vrouw regeert vooral fysiek. De waanzin wordt krachtig aanschouwelijk en meevoelbaar gemaakt. Dat is niet prettig, maar wel indrukwekkend, vooral Gainsbourg gaat erg ver in haar rol.
Von Trier prikkelt, verleidt en confronteert. Hij gaat daarbij opportunistisch te werk: alles wat werkt wordt in stelling gebracht om effect te sorteren. Naast een intrigerende plot en een wirwar van prikkelende verwijzingen wordt vooral de kracht van mooie beelden benut. Waar von Trier vaak bewust kiest voor lelijkheid of soberheid (zoals in zijn Dogma manifest of Dogville) gebruikt hij net zo gemakkelijk de betoverende schoonheid. Antichrist zit dan ook vol met onwerkelijk mooie plaatjes die de film op zichzelf al de moeite waard maken.
Aanvullende informatie:
Denemarken, 2009
Speelduur: 105 minuten
Regie en scenario: Lars von Trier
Productie: Meta Louise Foldager
Camera: Anthony Dod Mantle
Montage: Anders Refn
Art direction: Karl Júlíusson
Met: Charlotte Gainsbourg, Willem Dafoe
Beeld: 1:2,35 anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: A-film
Website: www.antichristthemovie.com
